Vera - 01.02.1987, Blaðsíða 35

,,0g stundum veröur hún
hrædd þegar hún hugsar um
að bráðum verði þau heimilis-
laus. Svo hrædd að hún get-
ur ekki sofnað.
Eftir tæpa tvo mánuði
verða þau heimilislaus.“ (Bls.
113)
Þegar Gullý verður vitni að
harkalegu ofbeldi fyllist hún
skelfingu og leitar öryggis í
húsinu, sem hún heldur enn-
þá að muni skýla sér. En hún
rekur sig á að þar er ekkert
öryggi að finna. Þegar hún
kemur inn blasir við henni
sjón sem hræðir hana svo
hún heldur að hún hafi misst
vitið:
,,0g svo allt í einu er hún
komin á flug. Hún stekkur eft-
ir mannauðum götunum.
Hleypur eins og hún eigi lífið
að leysa. Tekur tröppurnar í
tveimur stökkum, rífur upp
útihurðina útgrátin og hleypur
að dyrunum sem veita munu
henni skjól. Skjól gegn
veinum stráksins og andliti
Markúsar, skjól gegn þessu
öllu. Og staðnæmist ekki fyrr
en á stofugólfinu miðju.
Við henni blasir sjón sem
er svo ótrúleg að um stund
i heldur hún að hún sé orðin
brjáluð, hafi ruglast, villst. En
hún er ekki orðin brjáluð, hef-
ur ekki ruglast, ekki villst.
Það er ekki missýning. —
Hún snýr sér við og gengur
gætilega aftur fram í forstof-
una, stígur varlega niður eins
og hún gangi á eggjagrjóti,
og lokar hljóðlega á eftir
sér.“ (Bls. 132—133)
Skjólið sem hún flúði í
reynist ekki vera skjól heldur
eins og hættulegt eggjagrjót.
barna lærir Gullý að ekkert
skjól er að hafa, að hún verð-
ur að vera sitt eigið skjól, því
einu geti hún treyst. En í þvi
felst einmitt bæði frelsið og
öfýggið, engu skiptir lengur
Þótt hús séu rifin, þau skýldu
hvort sem er engum. Nú veit
Gullý að hvað sem öllum hús-
um liður þá hefur hún bara
sJálfa sig að treysta á og um
'eið hættir hún að vera ööru
(°g öðrum) háð.
þannig má lesa söguna
sem þroskasögu Gullýjar sem
laerir aö öryggið býr ekki í
húsum eða öðrum samastöð-
um heldur býr það innra með
nenni þegar hún hefur upp-
Qötvað hið falska öryggi
nússins. Því koma sögulokin
lalsvert á óvart og eru ekki í
samræmi við reynslu Gullýj-
ar, því sagan skilur ekki viö
persónur sínar fyrr en hún
hefur fundiö þeim samastaði,
önnur hús í að venda þegar
gamla húsið verðu rifið.
Öruggar fleytur í lífsins
ólgusjó.
Ragnhildur Richter
í SANNLEIKA SAGT
Lífssaga Bjarnfríðar
Leosdóttur.
Elísabet Þorgeirsdóttir
skráði.
Útg.: Forlagið 1986.
í inngangskafla bókarinnar
segir söguritari svo þegar
hún lýsir aðdraganda þess að
bókin varð til:
„Eftir að búið var að hrekja
Bjarnfríði úr öllum trúnaðar-
störfum og þegja málið í hel,
eins og hún hefði aldrei haft
afskipti af verkalýðs- eða
stjórnmálum, ákvað ég að fá
hana til að segja okkur frá
reynslu sinni. Ég vona að það
verði lærdómsrík lesning fyrir
fleiri en mig.“
Ég tek heilshugar undir
þessi orð söguritara. Þetta er
lærdómsrík bók og auk þess
bráöskemmtileg aflestrar.
Bókin lýsir innviðum valda-
stofnana þjóðfélagsins og
samtryggingarkerfi því sem
tröllríður íslenskri pólitík. Hún
lýsir líka hvernig staðið er að
því að innlima fólk inn i
valdakerfin og brjóta þaö á
bak aftur ef það er ekki tilbú-
ið að selja sannfæringu sína.
En umfram allt er þetta
þroskasaga konu úr alþýðu-
stétt. Við fylgjumst með lífi
hennar allt frá fyrstu bernsku-
minningum og fram til at-
burða dagsins í dag. Við
kynnumst því hvernig hún
tekst á við lífið, hvernig hún
uppgötvar nýjar og nýjar hlið-
ar á sjálfri sér. Hvernig hún
vex og mótast og hvernig
sjálfsmynd hennar verður
skýrari og sterkari.
í bókarlok stöndum við
frammi fyrir sósíalistanum og
kvenfrelsiskonunni Bjarnfríöi,
sárri eftir pólitískar skærur en
hvergi nærri niðurbrotinni.
Þvert á móti sterkari og heilli
en nokkru sinni fyrr. Kraft
sinn og þrótt sækir hún ekki í
„teppalagða fundarsali"
heldur til landsins sjálfs þar
sem hún hreinsast og henni
fæðist nýr lífskraftur. Það er
því sem betur fer ekkert sem
bendir til að lífssaga Bjarn-
fríðar sé skráð með þessari
bók.
Ég lít frekar á bókina sem
tímamóta uppgjör sterkrar
konu og tilfinningaríkrar.
Konu, sem er búin að upp-
götva að í hinu pólitíska valda-
kerfi eru eiginleikar eins og
einlægni, réttlætiskennd og
sannfæring ekki taldir kostir
hvorki í hóp þeirra sem teljast
samherjar né andstæðingar.
Þvert á móti eru það enda-
lausar málamiðlanir, leynimakk
og persónuleg hjaðningavíg
einstaklinga sem þar ráða
ríkjum og því klárari sem þú
ert í þessu því betra. Þetta er
beiskur biti að kyngja en í
okkar þjóðfélagi er hann stað-
reynd. Það er því í góðu sam-
ræmi við heilindi baráttu-
konunnar Bjarnfríðar að hún
skipar sér undir bókarlok í
sveit þess valdalausa minni-
hlutahóps sem kennir sig við
konur á vinnumarkaði.
Lífssaga hennar Bjarnfríðar
segir okkur meira en
persónusögu hennar sjálfrar.
Hún er um leið lýsing á ríkj-
andi viðhorfum í þjóðfélaginu
til hlutverks kvenna og lífskj-
ara alþýðu manna á kreppu-
og stríðsárunum. Um þetta
skeið sögunnar eru auðvitað
til ótal heimildir en það er
fengur að því að fá nú
lýsingu konu á þessu um-
brotatímabili. Söguritari,
Elísabet Þorgeirsdóttir hefur
leyst sitt hlutverk af hendi með
mestu prýði. Það er Bjarnfríð-
ur sem segir söguna og text-
inn er svo trúverðugur að
manni finnst Bjarnfríður sjálf
stíga Ijóslifandi fram af síðum
bókarinnar, sterk, einlæg, til-
finningarík og gædd ódrep-
andi lífsgleði.
Guðrún Jónsdóttir
ISLENSKA
ÖPERAN
Gerist
styrktar-
félagar
’ISLENSKA ÖPERAN
SÍMI 27033
35