Vera - 01.02.1987, Blaðsíða 36

MEÐ STJÖRNUR í
AUGUM
Andrés Indriðason
M. M. 1986, s. 164
Bókin fjallar um Sif og Arn-
ar. Þau eru í M.R. hún í
fjóröa bekk, hann í fimmta og
þau eru saman (og sundur)
þessa fáu mánuði sem bókin
spannar. Eöa frá upphafi
skólaársins til loka
almanaksársins. Sagan er
sögö út frá sjónarhorni Sifjar
og hefst þar sem hún stendur
og bíður eftir Arnari sem er
seinn á fyrsta stefnumót
þeirra. Arnar er sætasti strák-
urinn í skólanum. Allar
stelpurnar viröast vita af
honum og tala um hann,
nema Sif. Hún vissi ekkert
um tilvist hans fyrr en þau
rákust saman með skelli. Sif
er venjuleg stelpa sem stund-
ar skólann samviskusamlega
og pælir ósköp lítið í stákum.
Þar til hún bókstaflega fellur
fyrir Arnari og sér ekkert
nema hann. Arnar er reyndari
en Sif í ástarmálunum og tek-
ur hana meö trompi. Hann er
svo sætur og sjálfsöruggur,
körfuboltahetja og allt.
Vafalítiö er komið inn á
flest þau mál sem eru ofar-
lega í huga ungs fólks. Mál
sem allir hugsa einhverntíma
um s.s. ást, kynlíf, sjálfstæöi
og framtíðardrauma svo
nokkur séu nefnd. Frásögnin
byggir á tungumáli ungling-
anna sjálfra. Höfundi tekst
bærilega og stundum bara
vel aö skrifa eðileg samtöl og
hugsanir Sifjar á þessu máli
krydduöu slangri og slettum.
En einstaka orö flutu þó ekki
eöilega meö t.d. að vera í
„nýjasta stæl“ (s. 18) og ekki
hljómaði þaö kunnuglega
þegar Sif var aö útskýra
egglos aö segja ,,eggið er
niöri“ (s. 114). Þaö er erfitt
aö skrifa þetta lifandi tungu-
mál unglinganna sem breytist
ört og er jafnvel mismunandi
á milli skóla.
Þótt Sif sé svona indæl og
skynsamlega hugsandi per-
sóna þá nær hún ekki samúð
lesandans. Til þess er hún of
einföld. Arnar hefur hana
alveg í vasanum, hún trúir öll-
um fallegu orðunum sem
hann segir og fyrirgefur
honum allt hiö illa og van-
hugsaða sem hann gerir á
hennar hlut. Þegar hann lýg-
ur aö henni þá fyrirgefur hún,
þegar hann hefur ekki augun
af „djúsí gellum" þá fyrirgef-
ur hún, jafnvel þegar hann
hefur nauðgað henni þá finn-
ur hún honum málsbætur. Sif
sér galla Arnars, ístööuleysi
hans og skreytni en hún er
búin aö finna sinn mann og
trúlofast honum í huganum
að honum forspurðum. Sif
yfirgefur ekki sviöiö í bókarlok
sem sigurvegari. Eftir
hávaðasamt rifrildi skilur hún
viö Arnar og heldur heim í
faöm fjölskyldunnar. Arnar
aftur á móti verður frekar aö
týpu en persónu. Þessi
sætasti í skólanum sem virð-
ist geisla af sjálfsöryggi en er
í raun lítill, ístöðulaus
draumórakall sem telur efnis-
leg verömæti þaö eftirsóknar-
veröasta í lífinu. Karlmaöur
sem lætur ekki ,,smá slys“
hindra framtíðar áform sín.
Aðrar persónur bókarinnar
eru vinir og foreldrar aöal-
persónanna. Þaö eru for-
eldrar Sifjar. Útivinnandi og
stressuð mamma sem eyöir
miklum tíma og orku í
óánægju með útlit sitt og
störfum hlaðinn pabbi sem
hefur lítil tengsl við fjölskyldu
sína. Yngri bróöir Sifjar sem
reynist henni eins og veggur,
þ.e. hlustar en talar ekki,
þegar hún leitar til hans meö
vandamál sitt. Afi og amma
koma líka viö sögu og vin-
kona Sifjar úr skólanum sem
hún hefur reyndar misst allt
samband viö útaf Arnari.
Mamma Arnars, stjúpi hans
og pabbi koma lítillega viö
sögu mest í gegnum umtal
hans um þau. Besti vinur
Arnars, Gutti er ægilegur
grallari en ,,fer í hundana"
þ.e. trúlofast Gínu sem er lítiö
annaö en puntudúkka. Þessir
vinir og fjölskyldur skapa bak-
grunn sem lýsir lífi borgar-
barna í dag. Smá partý, bíó-
ferö og baö í heitalæknum er
þaö helsta sem þau finna sér
til skemmtunar. Umhverfið er
þeim vinveitt og foreldrarnir
eru bjargvættir sem Arnar og
Sif leita til í lokin, hvort í sínu
lagi.
Elín
GULL í LÓFA
FRAMTÍÐAR
Minningarit um
Svöfu Þorleifsdóttur
frá Skinnastaö.
Útg.: Samband
borgfirskra kvenna.
Hörpuútgáfan
Akranesi 1986
Þessi bók er safn greina
um Svöfu Þorleifsdóttur og
einnig greina, erinda, frum-
samins skáldskapar og þýö-
inga eftir Svöfu. Bókin er
heimild um merka konu, sem
var brautryöjandi og hug-
sjónakona. Bókin minnir á að
sagan er mótuö bæöi af körl-
um og konum og að frelsis-
barátta kvenna á sér alltaf
fyrirrennara, sem nýjar kyn-
slóðir þurfa aö þekkja og
virða. Eitt markmiö okkar er
að auka hlut kvenna í sög-
unni, ekki aðeins meö því
sem þegar er af hendi innt.
Svafa Þorleifsdóttir fæddist
á Skinnastað í Öxarfirði árið
1886 og lést 92. aldursári.
Faöir hennar var prestur,
móðir hennar prestsdóttir.
Hún var skelegg
kvenréttinda- og félagsmála-
kona svo Svafa sótti áhuga
sinn á þeim málum ekki langt
og hefur eflaust notiö
stuðnings aö heiman á því
sviði. Svafa tók gagnfræða-
próf frá Flensborg, var síöan
um tíma nemandi viö
Kvennaskólann á Blönduósi,
hvarf þaðan til aö gerast
heimiliskennari en fór svo í
Kennaraskóla íslands og lauk
þaðan prófi 1909. Þá var hún
fengin til aö stjórna og móta
skólastarfið í sinni heima-
sveit, en ný fræöslulög höföu
þá gengið í gildi. Hún veitti
forstööu bæði barnaskóla og
unglingaskóla, sem hún
stofnsetti sjálf. Af lýsingu af
skólastarfinu að dæma, hefur
Svafa verið frjór kennari og
uppalandi. Jafnframt því aö
stýra skólunum var Svafa virk
í öðru félagslífi sveitarinnar,
stofnaöi t.d. Kvenfélag
Öxfiröinga 1907 — geri aðrar
betur tvítugar! Eftir þrjá vetur
heima fluttist Svafa til Bíldu-
dals, þar sem hún var skóla-
stjóri í sex ár en aö þeim
loknum fór hún til Akraness,
þar sem hún átti eftir aö búa í
aldarfjórðung. Á'Akranesi var
Svafa skólastjóri barnaskól-
ans, unglingaskólans og
iðnskólans. Áriö 1945 fluttist
Svafa svo til Reykjavíkur.
Hún varö formaöur Kven-
félagasambands íslands og
ritstjóri Húsfreyjunnar. Svafa
var lengi formaöur kven-
félagsins á Akranesi og stóö
fyrir stofnun Sambands borg-
firskra kvenna, sem efndi til
útgáfu þessarar bókar til að
minnast 100 ára ártíðar Svö-
fu.
í greinunum um þessa
merku konu kemur alls staöar
fram sú mikla virðing sem
hún naut, einbeitni hennar og
gáfur. Hún hefur veriö ungum
stúlkum fordæmi á tímum,
þegar það tíökaðist lítt að
konur heföu sig í frammi,
hvaö þá aö þær stjórnuðu
skólum. í bókinni kemur fram
að slíkt var alls ekki viöur-
kennt af öllum: Sagan af því
hvernig staðiö var aö
ráðningu Svöfu sem skóla-
stjóra barnaskólans. Hún var
eini umsækjandinn en skóla-
nefndinni leist ekki nema svo
á aö fá kvenmann til starfans
og sendi því skeyti til karl-
manns til aö bjóöa honum
stööuna. Svafa skilaði þá um-
sókn sinni til baka meö
nokkrum þjósti. Hún fékkst
þó til aö skila umsókninni
aftur og fékk stööuna áður en
yfir lauk. Einna skemmti-
legust þótti mér grein Herdís-
ar Ólafsdóttur, en Herdís seg-
ir frá þvi hvernig kynni tókust
meö henni og Svöfu. Herdís
var í verkalýðsfélaginu og
voru verkakonur mjög hikandi
við aö vinna saman meö
kvenfélaginu og þeim
„mektarbokkum" sem þar
sátu í stjórn, þ.e. skólastjór-
um, prestfrúnni og eiginkonu
útgeröarmannsins. Svöfu
tókst þó að greiða úr for-
dómunum og sannfæra
verkakonurnar um aö
sundraðar féllu konur, sam-
einaðar stæöu þær.
Þaö er oft viö lestur þess-
36