Vera - 01.02.1987, Blaðsíða 38

Leiðrétting
Tvennt er mishermt í grein
minni um bókina Myndir og
minningabrot eftir Ingveldi
Gísladóttur, sem birtist í
síðasta hefti Veru. 1) Þrír
létust í bruna Siglfirðinga-
húss en ekki tveir. 2) Gísli,
faðir Ingveldar lést ekki frá
konu sinni og börnum líkt og
sagði í greininni. Ingveldur
hafði samband við mig jafn-
skjótt og hún hafði lesið Veru
til að leiðrétta þetta og get ég
ekki beðið hana og aðra
aðstandendur nægilega af-
sökunar á þessu. Til þess að
finna skýringu á þessari
ónákæmni minni hef ég lesið
bók Ingveldar aftur. Ég veit
ekki hvort talnaruglingurinn
var misminni, pennaglöp eða
athyglisleysi. En mér er sýnt
að það hald mitt að faðir Ing-
veldar hafi dáið er byggt á
misskilningi. Hans er getið á
bls. 48 þannig: ,,Eftir 12 ára
sambúð veiktist Gísli og var
þá heimilið tekið upp.“ Og á
bls. 51: ,,Þið pabbi áttuð
heima í Króki í Hafnarfirði
þegar hið þunga sorgarhögg
örlaganna dundi yfir ykkur.
Hann var í vor- og sumar-
vinnu austur á Akranesi,
veiktist og var lagður á
sjúkrahús þar eystra. Þú
varðst að ganga þau þungu
spor, að biðja um styrk um
stundarsakir, að þú von-
aðir. . . eftir að þú hafðir
orðið að verða viðskila við öll
hin börnin þín og makann.“
Vegna þess að faðir Ingveld-
ar kemur ekki meira við sögu
og bókin lýsir baráttu ein-
stæðrar móður, hef ég dregið
þá ályktun að Gísli hefði látist
af veikindum sínum. Með því
að upplýsa hvernig sú ranga
ályktun var dregin, er ég ekki
að draga úr mistökunum, að-
eins að leita skýringa á þeim
svo ég sé ekki alveg vonlaus
um mildaðan dóm þeirra sem
í hlut eiga.
Ms
Nafn Marilyn French vekur
ætíð athygli vegna hennar
frægu bóka Kvennaklósetts-
ins, og Þótt blæði hjartasár.
Síðustu ár hefur hún einkum
fengist við fræðistörf, m.a.
skrifað bók um Shakespeare.
Á síðasta ári kom frá henni
mikið verk sem hún hefur
verið að undirbúa nánast allt
sitt líf. Þar er á ferð eins
konar ný mannkynssaga.
Bókin heitir Beyond Power —
On Women, Men and Morals.
Höfundur reynir að svara
þeirri spurningu hvernig á því
standi að nokkrir karlmenn
stjórni lífi milljóna manna og
hafi framtíð alls mannkyns í
hendi sér. Hún kannar hvern-
ig karlveldið varð til og skoð-
ar hina mismunandi heima
karla og kvenna og hvernig
valdinu er beitt. Bókin er heil-
ar 600 síður með ítarlegri til-
vitnanaskrá og heimildalista
sem sýna að höfundur hefur
víða leitað fanga. Meginniður-
staða hennar er sú að ef
heimurinn tileinki sér ekki
það besta úr heimi kvenna,
hin mannúðlegu sjónarmið og
manngildi eigi heimurinn sér
ekki viðreisnar von.
Marilyn French. Beyond
Power — On Women, Men
and Morals
Abacus, London 1986
Sagnfræðinemar viö Há-
skóla íslands gefa út gagn-
merkt rit og gott: SAGNIR. í
hefti þessa árs er sjónum
einkum beint að íslenskri
miðaldasögu og kennir þar
margra grasa í rannsóknum á
þjóðveldinu og ribböldum
þeim sem flengriðu um sveitir
landsins rænandi og rupl-
andi. Þeir voru þó ekki einir í
landinu fremur en fyrri daginn
(þ.e. karlarnir) heldur komu
konur að sjálfsögðu við sögu
þó að litlu sé getið. í
SÖGNUM er fjallað um stöðu
kvenna eins og hún birtist í
hinum fornu lögum Grágásar.
Eins og menn kannski muna
birtist grein fyrir tveimur árum
eftir Ólafíu Einarsdóttur í
tímaritinu Sögu (1984) og
fjallaði hún um stöðu kvenna
á þjóðveldisöld. Ekki voru all-
ir sammála henni og er for-
vitnilegt að bera saman skoö-
anir fræðimanna á þessu
efni. Einnig er að finna í
SÖGNUM grein um
helmingafélög hjóna á mið-
öldum. Helmingafélög voru
stofnuð þegar mikilvægt þótti
að jafnræði væri með hjónum
(í eignum). Snorri Sturluson
og Hallveig Ormsdóttir gerðu
t.d. slíkan samning sín á milli,
en svo lenti auðvitað allt í
deilum og fári þegar synir
Hallveigar kröfðust arfs eftir
hana. Þá má nefna grein um
ritið Dyggðaspegil sem grein-
ir frá því hvernig konur áttu
að haga sér og hvaða kostum
þær áttu að vera prýddar á
16. og 17. öld.
SAGNIR 1986
Greinar eftir Agnesi
Siggerði Arnórsdóttur,
Hrefnu Róbertsdóttur og
Þórunni Valdimarsdóttur.
Allir þeir sem komnir eru til
vits og ára muna þá
hörmungaratburði sem áttu
sér stað í Chile haustið 1973
þegar stjórn Salvador Allende
var steypt af stóli. Þúsundir
manna biðu bana eða flýðu
land. í hópi flóttamanna var
Isabel Allende frænka
forsetans. Hún býr nú í
Venezuela og vinnur sem
blaðamaður en hefur jafn-
framt skrifað tvær skáldsögur
sem vakið hafa mikla athygli.
Þykir hún með merkustu rit-
höfundum sem fram hafa
komið á síðari árum. Fyrri
bókin er þegar komin í kilju á
ensku og heitir á því máli
House of the Spirits (Hús
andanna). í þessari bók sem
Isabel tileinkar móður sinni,
ömmu og öllum hinum frá-
bæru konum sem koma við
sögu, er hún að segja sögu
Truebasættarinnar og um leið
sögu Chile. Við sögu koma
ættfaðirinn Esteban sem
þyrstir í land og eignir en vill
jafnframt ná fullum tökum á
eiginkonunni, nokkuð sem
honum tekst ekki. Hún er
Klara, konan sem sér fyrir
harmsögu ættarinnar og sú
sem mótar örlög hennar.
Dóttirin Blanca fer sínar eigin
leiðir og eignast Ölbu með
ráðsmanni föður síns í óþökk
ættarinnar. Alba er svo sá
ættliður sem tengir saman
fortið og framtíð ættarinnar.
Sem sagt ættarsaga með
seiðmagni suðuramerískra
bókmennta.
Isabel Allende. The House
of the Spirits
Bantam Books 1986
Fay Weldon er nafn sem
hljómar kunnuglega í eyrum.
Hún er meðal þekktustu rit-
höfunda Englands, hressileg
kona og ófeimin við að
hneyksla góðborgara. Hún
hefur skrifað fjölda skáld-
sagna en fæst líka við annars
konar skrif. Árið 1984 kom frá
henni bók sem heitir Letters
to Alice — on first reading
Jane Austen. Bókin fjallar um
hlutverk rithöfundarins um
leið og Fay Weldon kannar
allt það sem Jane Austen átti
við að stríða um aldamótin
1800. Hún sýnir rithöfunda að
verki á mismunandi tímum.
Bókin er þannig upp byggð
aö Fay er að skrifa systur-
dóttur sinni (sem er ímynduð
persóna) en stúlkan sú
hyggst halda út á rithöfunda-
brautina. Fay hefur ýmis ráð
að gefa henni og margt að
segja um glímu rithöfundarins
við efni sitt og persónur svo
og allt það sem rithöfundar
verða jafnframt að gera, svo
sem að svara spurningum,
halda fyrirlestra o.fl. í þeim
dúr. Bókin er afar skemmtileg
aflestrar og þar notar Fay
Weldon form sem einu sinni
var mjög vinsælt í skáldsög-
um — þréfin.
Fay Weldon Letters to Alice
— on first reading Jane
Austen.
Coronet Books, 1985
PLASTPRENT
HÖFÐABAKKA 9 SÍMI 685600
BRUNABÓTAFÉLAG ÍSLANDS
LAUGAVEGI 103 SÍMI 26055
38