Ritmennt - 01.01.1996, Síða 31

RITMENNT
CARL CHRISTIAN RAFN
Minnast hlýt eg enn sem fyrr á almenn lærdóms-
efni Islendinga í Kaupmannahöfn. Fornvinir vor-
ir, þeir herrar, prófessor Rask og löjtenant Rafn,
stiftuðu á konungsins fæðingardegi, þann 28da
janúarí 1825 nýtt samband, (til hvörs hinn fyrsti
grundvöllur í fyrra var lagður) er sér í lagi miðar
til að láta íslenskar fornmannasögur á prent út-
ganga með dönskum og latínskum útleggingum,
ásarnt ýmsum smáritum þeim til upplýsingar.
... Þess embættismenn eru nú sem stendur: For-
seti, prófessor Rasmus Kristjan Rask, aukafor-
seti: rnajór, kammerjunkur og riddari Abraham-
son, sekreteri eður skrifari löjtenant Rafn, gjald-
lceri jústitsráð Langeland. í nefnd þeirri sem forn-
ritin útgefa og útleggja eru þessir hluttakendur:
dr. philosoph. Gísli Brynjúlfsson, sóknarprestur
til Ffólma í Austfjörðum, adjunctus við Bessa-
staða lærdómsskóla Sveinhjörn Egilsson, cand.
theolog. Þorgeir Guðmundsson hér í staðnum og
velnefndur löjtenant Rafn. Þegar 1824 útgaf
nefnd þessi Jómsvíkinga sögu á íslensku og
dönsku, og mæltist sá verki vel fyri[r) hjá lærð-
um og leikum. Saga Ólafs konungs Tryggvason-
ar, rituð eftir bestu skinnbókum, er í prentsmiðj-
unni nú sem stendur.9
Viðbrögð í Bókmenntafélaginu við
stofnun Fornfræðafélagsins
Ekki verður annað séð en vel hafi farið á
með Hafnardeild bókmenntafélagsins og
Fornfræðafélaginu í upphafi. Þorgeir Guð-
mundsson vék að þessu atriði í bréfi til
Bjarna Þorsteinssonar 1. október 1824, og af
orðum hans má ráða að ekki hafi verið litið
á Fornfræðafélagið og stofnun þess sem ógn-
un við Bókmenntafélagið. í bréfinu greindi
hann frá áformi þeirra fjórmenninganna að
gefa út Ólafs sögu Tryggvasonar og ef til vill
fleiri fornrit með dönskum og latneskum
þýðingum ásamt skýringum, tímatali og
ættartölum og sníða útgáfuna eftir útgáfum
Árnanefndar. Hann getur þess einnig að
áform þeirra hafi hlotið samþykki konungs
og njóti verndar hans, og Árnanefnd hafi
lýst yfir velþóknun á fyrirætlun þeirra.10
Hins vegar virðist Finnur Magnússon
elcki hafa verið ugglaus um að Fornfræðafé-
lagið gæti vaxið Hafnardeildinni yfir höfuð
og menn snúið baki við Bókmenntafélag-
inu. í þá átt hnigu orð hans á almennum
fundi í Hafnardeild Bókmenntafélagsins 30.
mars 1825 þegar hann ræddi um félögin og
störf þeirra:
Vors sambands og nýnefndrar nytsömu stiftanar
höfundar, hafa að nýju, ásamt nokkrum löndum
vorurn og félagsbræðrum er lærdóm stunda,
grundvallað prýðilega byggingu hins norræna
fornfræðafélags, til prentunar og útleggingar ís-
lenskra sögubóka og annars þar að lútandi, og eru
nú vorðnir hcnnar formenn og máttarstólpar.
Sönn ást til vorrar fósturjarðar og hennar fornu
bókmennta hefir þá til þessa mikla fyri[r]tækis
knúið, og hljótum vér því að viðurkenna þá
þeirra og margfalda aðra til íslands heiðurs og
farsældar miðandi viðleitni með skyldugu þakk-
læti og virðingu. ... Svo munu fornfræði vor, bók-
menntir seinni tíða og samlifendra, blómgvast á
sama stofni að eðlilegum hætti, án þess að ræt-
urnar deyi, greinirnar visni, blómstur og brum-
knappar sölni eður spillist.* 11
Ári áður en Fornfræðafélagið var stofnað
var sent út boðsbréf á dönsku, íslensku og
latínu, þar sem safna átti undirskriftum til
að festa félagið í sessi og kynna markmið
þess - að gefa íslensk fornrit út á frummál-
inu ásamt dönskum og latneskum þýðing-
um. í hoðsbréfi því sem sent var til íslands
var svo að orði kornist:
9 tslensk sagnablöð (9), dlk. 57-58.
10 Lbs 339 b fol.
11 íslensk sagnablöð (9), dlk. 101-102.
27