Ritmennt - 01.01.1996, Blaðsíða 47

RITMENNT
CARL CHRISTIAN RAFN
Við útgefning þessa gjörvalla söguflokks, er eink-
um vegna fjölda handritanna hefir krafið mikinn
og erfiðissaman starfa, hefir útgefandinn notið
góðrar liðveislu af innfæddum Islendingi, cand.
phil. Þorsteini Helgasyni. Hefir hann einnig af
fyrsta bindi lagfært þau tvö próförk, en cand.
theol. Þorgeir Guðmundsson þá einu af öðru
bindi.46
Fremst í hverju bindi var formáli þar sem
gerð var grein fyrir handritum og útgáfum
þeirra sagna sem í því voru. í lokabindinu
var mannanafnaskrá, skrá yfir landfræðileg
örnefni, þjóðaheiti, hluti, efni og kaupend-
ur. Þar voru íslendingar í algjörum meiri-
hluta eða um hálft annað hundrað.
Samhliða útgáfu Fornaldarsagnanna á ís-
lensku voru þær gefnar út í danslcri þýðingu
og hétu þá Nordiske Fortids Sagaer og
komu út í þremur bindum 1829-30.
Af framanskráðu er ljóst að umsvif Forn-
fræðafélagsins höfðu aldrei verið meiri en
urn 1830. Því var Raskdeilan og afleiðingar
hennar rnikið áfall bæði fyrir Rafn persónu-
lega og starfsemi félagsins. Sjálfur hlandaði
hann sér aldrei opinherlega í deiluna, en
vílcur að henni í umsólcn sem hann sendi
Sjóðnum til almennra þarfa 13. febrúar
1831. Þar rekur hann sögu Fornfræðafélags-
ins, lýsir viðgangi þess og segir að verk sín
hafi margsinnis hlotið viðurkenningu P.E.
Mullers biskups og prófessoranna Finns
Magnússonar og Rasks. Þeir séu taldir í röð-
um fremstu lærdómsmanna álfunnar í þess-
um fræðum. Vegna stuðnings frá konungi
hafi félagið dafnað hröðum skrefum og
starfsemi þess orðið öflugri en annarra, sem
fáist við vísindi, eins og útgáfustarfsemi
þess í norrænum fræðurn sýni. Nú væri öld-
in önnur, starfsemin hefði orðið fyrir tilefn-
islausum árásum, og leynileg og opinber lít-
ilsvirðing orðið hlutslcipti Fornfræðafélags-
ins. Sín bíði erfiðari afkoma og því leiti
hann til sjóðsins um aðstoð. Að síðustu
gerði hann grein fyrir útgáfustarfsemi Forn-
fræðafélagsins og öðru sem hann hefði lagt
hönd að og taldi upp að hann ætti sæti í
fornminjanefndinni og Árnanefnd og hefði
eflt bókasöfnin í Færeyjum, á Grænlandi og
íslandi.47
Þessi umsókn bar þann árangur að Rafni
voru veittir 500 dalir á ári í þrjú ár með kon-
ungsúrskurði 10. maí 1831. í greinargerð-
inni kom fram að sjóðstjórnin hafði fengið
sérfróða og óhlutdræga aðila til að rneta
störf Rafns og rölcin fyrir umsókn hans. P.E.
Múller biskup og E.C. Werlauff yfirbóka-
vörður, sem kallaðir eru: „De to i Oldskrift-
faget beromte Lærde" kváðu upp þann dóm
að þýðingar hans væru nýtar og læsilegar og
útgáfurnar „meget korrekte". Einnig var
vikið að ritdómnum um Knytlinga sögu og
formannsskiptunum í Fornfræðafélaginu og
því elcki andmælt að salan á útgáfum félags-
ins lcynni að dragast saman af þeim sölcum.
Á hinn bóginn lcorn fram vanþólcnun á hin-
um heiftúðugu árásum Rafns á hina lærðu
stétt vegna ritdómsins.48
Útgáfustarf Fornfræðafélagsins
fram yfir 1840
Hinn 19. apríl 1834 voru Rafni veittir 500
dalir á ári á ný í þrjú ár til að halda áfram
fornritaútgáfunni. Umsólcn hans hljóðaði
upp á 800 dali á ári. í greinargerð fyrir úr-
46 Sama rit 1, bls. xxviii.
47 Fonden ad usus publicos III, bls. 200-203.
48 Sama bindi, bls. 199-200.
43