Ritmennt - 01.01.1996, Blaðsíða 82

KRISTÍN BRAGADÓTTIR
RITMENNT
við sig vel ritfæra menn eins og Finn fóns-
son, Þorstein Erlingsson og Þorstein Gísla-
son sem hver um sig voru þegar vel kunnir
Islendingum heima og heiman.
Málgagn þjóöfélagslegra umbóta
Þótt bókmenntir skipi veglegan sess sinnir
tímaritið margvíslegum öðrum málefnum
og eru ýmsar greinar um landsmál birtar þar
þegar Eimreiðin þykist hafa eitthvað nýtt til
þeirra mála að leggja. Segja má að ritið verði
að þessu leyti málpípa stjórnmálamannsins
Valtýs Guðmundssonar. Þó að hann reyni
að varast að gera blaðið að vettvangi póli-
tískra deilna eða skoðanaskipta og mörg
dæmi séu um það í bréfasafni hans að hann
hafni því að svara fyrir sig og verja pólitíska
stefnu sína í tímaritinu, verður þaó engu að
síður málgagn hans sem og stuðnings-
manna hans. Olli þetta óánægju og dró síð-
ar úr vinsældum tímaritsins. En Eimreiðin
lítur engan veginn á það sem aðalhlutverk
sitt að ræða landsmál enda var þeim mála-
flokki sinnt af öðru íslensku tímariti, And-
vara en útgáfa hans hófst árið 1874 og stend-
ur enn í dag. Greinar birtust um stjórnar-
skrármálið svokallaða sem snérist um
breytingar á stjórnarskránni og var mikið
hjartans mál ritstjórans. Greinar eru um
samgöngur á Islandi og til íslands og einnig
nokkrar greinar um menntamál á Islandi,
en þau voru ofarlega á baugi í umræðu allra
íslenskra menntamanna um þessar mundir.
Greinarnar fjalla meðal annars um ein-
kunnir í Latínuskólanum og um leikfimi-
kennslu þar og síðan háskólamálið. Voru
þeir Valtýr og Jón Þorkelsson ritstjóri Sunn-
anfara þar á öndverðum meiði.
Bogi Th. Melsteð sagnfræðingur (1860-1929) bjó
embættislaus í Kaupmannahöfn. Hann stofnaði Hið is-
lenzlca fræðafélag 1912 og var forseti þess til æviloka.
Hann varð einkum kunnur fyrir Islandssögu sx'na í
þremur bindum.
Persónulegur ágreiningur
Ekki ríkti einhugur meðal íslendinga í
Kaupmannahöfn á þessum árum og varð æ
erfiðara fyrir Valtý að fá efni í blaðið. Bogi
Th. Melsteð sagnfræðingur, einn af hluthöf-
um Eimreiðarinnar, skrifar öðru hverju
greinar í tímaritið. Árið 1898 kastast veru-
lega í kekki milli þeirra Valtýs og svíkur
Bogi Valtý æ ofan í æ um greinar sem hann
hefur lofað í tímaritið. í bréfasafni Boga í
Konunglega bókasafninu eru mörg bréf er
vitna um erjur þeirra og í mars árið 1898
ganga svívirðingar milli þeirra vegna ágrein-
78