Ritmennt - 01.01.1996, Blaðsíða 146

EINAR SIGURÐSSON
RITMENNT
Bókmerki Willards Fiske.
Eitt af skákboróum þeim sem
Willard Fiske gaf Grímseying-
um. Taflmennirnir hafa glat-
ast.
áhugamönnum og öðrum gestum til fróðleiks og skemmtunar.
Uppistaðan í þeim hluta sýningarinnar er komin frá góðvini ís-
lendinga, Daniel Willard Fislce, sem var upp á sitt besta fyrir um
100 árum. Alkunn er sú athygli sem Grímseyingar nutu af hálfu
prófessors Willards Fislce, enda hafa þeir haft minningu hans í
hávegum og rneðal annars látið nafn hans lifa í afkomendum
sínum. Mér fannst því vel til fallið að helga Grímsey og atbeina
Willards Fiske í þeirra þágu dálítinn reit hér á sýningunni. Þá er
Skáksambands íslands og sjötíu ára sögu þess að sjálfsögðu
minnst á sýningunni og nokkrir gripir sýndir úr eigu þess. Síðast
en ekki síst er Friðriki Olafssyni helgaður verulegur hluti sýn-
ingarinnar en þar sem skákferill hans er bæði langur og við-
burðaríkur er af milclu að taka, bæði í myndum og máli.
Eins og kunnugt er eru íslendingar metnaðarfullir þegar skák
er annars vegar og hafa lengi verið ef marka má ágætt íslenslct rit
meira en tveggja alda gamalt. Þar segir að erlendis sé einfalt mát
látió vera leikslok, „en á íslandi leitast hver við að hafa mátið
svo margfalt sem honum er unnt ... verður sá, er mátar, að hafa
komið tafli sínu þannig fyrir við fyrsta mátið, að hvert mátið
reki annað ... Góðir taflmenn geta mátað hinn sexföldu eða
sjöföldu máti ... og fyrir kemur það, að af leiknum spinnast
illindi og ósætti. Eiga hin margföldu mát mestan þátt í því. Eink-
um er hætt við því, að þeir, sem að eðlisfari eru geðstirðir, reið-
ist af því að vera hraktir í langan tíma með kónginn fram og aft-
ur um taflborðið ... Þetta hafa menn ef til vill séð í öðrum lönd-
um, og því hafa menn þar einungis einföld mát, og er þá minni
hætta á, að leiðindi hljótist af leiknum."1 Svo mörg voru þau orð
og í ljósi þeirra tel ég rétt að gera ekki meiri kröfur til landa oklc-
ar á þessu móti, þrátt fyrir sérstöðu þeirra, en að þeir máti ein-
földu máti og láti það vera leikslok."
Skákmótið var vel sótt og fór hið besta fram. Til vitnis um það
eru meðal annars eftirfarandi orð eins þátttakandans í mótinu,
Jóhanns Hjartarsonar stórmeistara:
„Hin nýja og glæsilega Þjóðarbókhlaða var verðug umgjörð
um Friðriksmótið. Aóstæður voru að flestu leyti ákjósanlegar
fyrir keppendur og áhorfendur og vonandi verður framhald á
1 Ferðabók Eggerts Ólafssonar og Bjarna Pálssonar um feröir þeirra á íslandi
árin 1752-1757. Samin af Eggert Ólafssyni. íslenskað hefur Steindór Stein-
dórsson frá Hlöðum. 1. b. Rv. 1943. Bls. 322.
140