Ritmennt - 01.01.2004, Blaðsíða 125

RITMENNT
BEITT SÁ HAFÐI BJÖRTUM ANDANS VIGRI
Steingrímur Jónsson
biskup (1769-1845).
„... heyrðu allir slcóla-
piltar á fyrirlestra
Steingrlms í guð-
fræði". Hann var
lektor við Bessastaða-
skóla frá 1805-10.
Árið 1837 úrskurðaði
Steingrímur biskup í
bréfi til síra Jóns að
honum væri heimilt
að flytja að Gerð-
hömrurn sem vera
skyldu lénsjörð.
væri hentugt prestssetur, og vildu þeir með
því reyna að fá vald yfir Gerðhömrum. Skrif-
aði ég þá Steingrími biskupi [sjá nmgr. 43] og
sagði honum að ég vildi í öngu raska yfir-
valda gjörðum, en bæði af ólcunnugleika
mínum og fyrir áeggjun annarra hafi ég farið
að Núpi og beiddi ég hann því úrskurðar
hvort ég mætti ekki fara að Gerðhömrum.
Skrifaði þá biskup mér aftur, að Gerðhamrar
skyldu vera lénsjörð og mér heimilt að flytja
þangað. En þó skyldi prestinum leyft að hafa
bújarðaskipti ef hann vildi á Gerðhömrum
og annarri jörð, og þótti þeim það einna lak-
ast er hlut áttu að máli, og fórst þannig fyrir
ásetningur þeirra. En þó var reynt til að ég
fengi ekki Gerðhamra. Flutti ég þangað
vorið 1837.68 Þar giftist Guðbjörg dóttir mín,
1838, Jörundi Gíslasyni frá Bæ á Selströnd.69
Voru þau þar hjá mér næstu tvö ár; fóru
síðan að Hjarðardal og voru þar eitt ár; svo
voru þau eitt ár aftur á Gerðhömrum, en
fluttu síðan á hálfan Hafnarhólm við Stein-
grímsfjörð, eignarjörð sína.
Árið 1840 giftist Þórdís Þorsteinsdóttir,
bróðurdóttir konu minnar. Höfðurn við
tekið hana barn á fyrsta ári þegar við vorum
á Isafirði, 1819, og var hún hjá olckur frá því,
þar til hún giftist 1840. Átti hún Eirík Guð-
mundsson bónda í Alviðru. Tólcum við litlu
síðar af þeim hjónum dóttur þeirra, Maríu
Guðbjörgu70 (sem nú er bússtýra hjá þeim
síra Jóns Sigurðssonar (sjá Viðauka II). - Guð-
mundur Gíslason (1801-83) og kona hans Guðrún
Magnúsdóttir (1787-1862) bjuggu í Alviðru frá
1826-64; um þau sjá: Kjartan Ólafsson, Firðir og
fólk, 237, 246. Oddur Gíslason (1802-86) var
albróðir Guðmundar; bóndi í Stóra-Garði (Meira-
Garði) og síðan á Lokinhömrum, átti Guðrúnu
(1803-81) Brynjólfsdóttur Hákonarsonar; um þau
sjá: Kjartan Ólafsson, Firðir og fólk, 73, 180-82,
224.
68 Prestaævir: „og bjó þar síðan 16 ár, undi hann þar
best hag sínum á allri ævi sinni" (bls. 220). - Jörðin
Gerðhamrar dregur nafn af sérkennilegum kletta-
bríkum sem síra Jón lýsir svo í sóknalýsingu sinni:
„Inn og upp af bænum gengur tún og tví-þrísett
lclettagirðing ofan frá fjallsrótum ofan að túninu. Sú
innsta girðingin er mest og er sumstaðar á að líta
sem hlaðinn veggur. í hinum er grjót dökkleitt sem
líkist að lögun flötum og þrí- og ferrendum brýni-
steinum ... Beint niður undan áðurnefndri kletta-
girðing byrjar önnur, álík að lögun og grjóti niðri
undir bökkunum og gengur þar fram í sjó. Þar í vex
skarfakál. Af þessum girðingum dregur bærinn
nafn" (Sóknalýsingar Vestfjarða II, 78). Sagnir
hermdu að í klettagjörðunum á Gerðhömrum væri
álfabyggð (sjá Vestfirzkar sagnir II, 307-09; sbr.
Kjartan Ólafsson, Firðir og fólk, 249).
69 Jörundur (1810-84) var sonur Gísla hreppstjóra í Bæ
á Selströnd Sigurðssonar, albróðir Jóns Glslasonar
(1807-39) aðstoðarprests í Flatey. Bóndi á Hafnar-
hólrni frá 1844 til æviloka.
70 Þórdís (1819-1904) var dóttir Þorsteins Þórðarsonar,
þess er hafði verið að námi hjá síra Jóni (sjá hér að
framan og nmgr. 50); hann var síðast prestur í Gufu-
dal (frá 1834). Eiríkur Guðmundsson (1818-87) var
frá Sæbóli á Ingjaldssandi. María Guðbjörg
(1845-83), dóttir Þórdísar og Eiríks, giftist Sigurði
Benediktssyni Bachmann, kaupmanni á Vatneyri
(sjá næstu nmgr.). - í æviminningum sínum segir
121