Ritmennt - 01.01.2004, Blaðsíða 17

RITMENNT
ÍSLANDSVINURINN DANIEL WILLARD FISKE
Eiríkur Magnússon, bókavörður í Cam-
bridge, fylgir íslensku þýðingunni úr hlaði
og skrifar svohljóðandi inngang: „Herra rit-
stjóri! Jeg hefi fengið frá herra W. Fisk há-
skólabókaverðinum í Cornell háskóla, It-
haca, State of New-York, U.S. Ameríku,
boðsbrjef, sem jeg bið yður gjöra svo vel að
gjöra íslendingum kunnugt, er það sýnir að
voldugri og frjálsri þjóð þykir afrnæli ennar
litlu þjóðar vorrar þess vert, að hún sje
GL0DD á því."
Þessi bókasending vakti mikla athygli
hér á landi, og var bókagjöfinni dreift á
bókasöfn á landinu. Yæri um eitt eintak að
ræða fór það til Reykjavíltur, væru tvö ein-
tök af sömu bók fór annað þeirra til Akur-
eyrar. Einnig voru dæmi um að bókagjafir
færu inn á heimili. Eklti er að efa að bæk-
urnar frá útlöndum hafa breytt heimssýn og
víl<kað sjóndeildarhring þeirra sem höfðu
aðgang að þeim. Vegna þessarar söfnunar
varð Fiske þegar allþekktur meðal lands-
manna, og blöð fóru mörgum orðum um
veglyndi hans. í Þjóðólfi 14. seþtember 1874
er hans getið á þessa leið:
HEIÐRSGJAFIR FRÁ VESTRHEIMI.
Hinn merkilegi prófessor, dr. W. Fiske (Cornell
háskóla, Ithaca, New-York) er verið hefir helzti
hvatamaðr til þess, að Bandaríkin sendu oss hina
miklu bókagjöf, er áðr er skýrt frá í blaði þessu,
og síðar skal betr getið, hefir þess utan sent í
sumar hingað sem heiðrsgjafir 11 stórar, ágæt-
lega steinprentaðar Maríu-myndir, gjörðar eftir
hinni heimsfrægu mynd Rafaels, sem kölluð er
Madonna de San Sisto. Þessum eru myndirnar
sendar, sín hverjum: biskupinum yfir íslandi,
landlækninum „skáldi því, er þýtt hefir Frið-
þjófssögu Tegnérs" (M.J.), og þar næst prestum á
þessum sagngöfugu stöðum (Suðr-)landsins:
Odda, Skálholti, Þingvöllum, Reykholti, Borg,
Helgafelli, Hvammi í Hvammssveit og skóla-
bókasafninu í Reykjavík.
Útgefara Þjóðólfs (M.J.), hefir þessi sami ágæti
maðr enn fremr sæmt með 3 ágætum sólmynd-
um (Helisoypum); en sú myndagjörð er nýfundin
list.
Upp úr miðri 19. öld fóru gufuskip að
sigla hingað til lands, og um sama leyti
hófust fastar áætlunarferðir milli Danmerk-
ur og íslands, í fyrstu endrum og sinnum
með póstskipum, en síðar fjölgaði skipun-
um og ferðirnar urðu tíðari. í „A Handbook
for Travellers", sem þótti góð og gild ferða-
handbólc, voru þeir sem hingað ætluðu
varaðir við því að ferðalög á íslandi væru
erfið og hentuðu ekki nema hörðustu ferða-
görpum. Er þar sagt að ferðmenn sem stefni
hingað verði að hafa ákveðinn tilgang með
ferðum sínum, annars verði þeir að líkind-
um fyrir vonbrigöum.4 Um landið varð eklci
komist öðruvísi en ríðandi á hestum eða þá
fótgangandi, ólíkt því sem var víða annars
staðar þar sem komnir voru vegir og menn
feróuðust í hestvögnum eða með járnbraut-
um. Þótti mörgum hinum erlendu gestum
það nýnæmi að ferðast langar leiðir ríðandi
á hinum lágvaxna, trausta og fótvissa „ís-
landshesti" sem stóðst flestar raunir. Ekki
var nóg með að hestarnir yrðu að bera ferða-
manninn, heldur einnig að flytja allan út-
búnað og mat með. Varð farangurinn oft æði
mikill og þungur, og þurfti fjölda hesta til
þess að koma ferðamönnum og farangri
milli staða.
Þótt ekki væru það sérlega margir sem
tóku sér á hcndur þreytandi og erfið ferðalög
4 A Handbook foi Tiavelleis in Denmaik, with
Schleswig and Holstein and Iceland. London; John
Murray, 1893, bls. 98.
13