Vera - 01.04.2000, Page 24

sem ritskoða. Öllu er snúið í
hring.
En ég veit hvað er hægt að
gera hér á Islandi, ekki í Banda-
ríkjunum. Hér er þetta á allt öðru
stigi. Þið verðið að sameinast og
berjast gegn því. Eg held að það
sé mjög mikilvægt að mynda sér-
stök samtök gegn klámi. Þegar þú
ert talsmaður samtaka, til dæmis
„Konur gegn klámi" þá gefur
það þér sterkari stöðu. Eg held
þessvegna að þið eigið að stofna
félag, með sérstöku nafni, jafnvel
þótt það sé mikið til sama fólkið
og þegar er virkt á öðrum vettvangi. Mér
sýnist þið hafa góða möguleika, bara út frá
þeim stuðningi sem kemur fram hér.
Vandamálin eru allavega önnur en í Banda-
ríkjunum, guði sé lof, þar sem okkar mál-
stað er stillt upp gegn fyrsta lið stjórnar-
skrárinnar „the first amendment" um tján-
ingarfrelsi. Baráttan í Evrópu hefur verið
allt annars eðlis. Femínistarnir í Noregi til
dæmis sögðu bara: „Hey, bannið þetta,“ og
það var gert. Eg er að tala um for-
tíðina, þegar kvennahreyfmgin
réðst gegn klámi og náði mjög
góðum árangri, ólíkt því sem
gerðist hjá okkur í Bandaríkjunum.
Eg veit ekki hvað hefur gerst síðan,
ástandið í Evrópu er býsna slæmt
eins og er. Kanada er líka góð fyrir-
mynd. Það eru núna lög í Kanada
sem byggja á því að klám skaði
konur. Þau notuðu þá vinnu sem
hafði farið fram í Bandaríkjunum,
lagafrumvarp MacKinnon og allt
það. Þannig að ég er mjög bjartsýn
fyrir Islands hönd. Klámbylgjan er
tiltölulega stutt á veg komin og það auð-
veldar hlutina af því fólk hefur ekki enn
verið heilaþvegið í langan tíma.
Það eru margskonar leiðir, ein
er að vekja áhuga fjölmiðla og fjöl-
miðlar hafa venjulega áhuga á því
sem er nýtt. Þegar við byrjuðum
sem hreyfmg byrjuðum við á því
að hafa mótmælafund fyrir utan
einn af „life“ klámstöðunum. Við
fengum mikla fjölmiðlaumfjöllun
sem gerði okkur kleift að koma
okkar sjónarmiðum á framfæri. Það
er svo margt sem þið getið gert, á
mismunandi stigum. Það hefur
mikið verið skrifað um þetta,
þannig að þið getið lært af baráttu
annarra. Ég er sérlega bjartsýn fyrir ykkar
hönd. Eg held að það sé hægt að ráðast að
innfluttu efni eins og Hustler, út frá hug-
myndum um bandaríska heimsvaldastefnu,
en kannski er það ekki vinsæl hugmynd
núna. En því skylduð þið fá allan sóðaskap-
inn frá Bandaríkjunum? Svo þurfið þið líka
að skoða og fara í gegnum það sem er gef-
ið út hér. (Og hér mundar Russell nýjasta
heftið af Bleiku og Bláu.)
Hér er svört kona sem
hvítur maður er að
nauðga inni í búri. Ap-
arnir fylgjast með, en
klám er oft yfirfullt af
rætnum kynþáttafor-
dómum. Þannig er iðu-
lega fjallað um svartar
konur eins og dýr. Og
sjáið hana. Það er allt í
lagi að sársauki skíni
úr andliti hennar því
þetta er svört kona.
Öllum er sama. En svo
er þarna líka hvít kona
í mjög einkennilegri stöðu. Það er ekkert
verið að gera við hana, hugsanlega var
henni nauðgað á undan.
Hér er gömul saga,
Fríða og Dýrið, útfærð í
umfjöllun um kynferð-
islegt samneyti kvenna
við dýr. Það lítur út fyr-
ir að hún njóti þess, en
hún er bara barn, eng-
in skapahár, hún lítur
út eins og konubarn.
Það er mjög oft gert í
klámi að raska skilun-
um á milli konu og
barns.
I Bleiku og Bláu er líka
sýnt endaþarmssex sem
raunverulega á sér stað. Það
er ekki einu sinni leyfilegt í
mörgum löndum. Þetta á
eftir að versna til mikilla
muna, það er alveg kristal-
tært, þetta á eftir að versna
og versna. Því fyrr sem tekið
er í taumana, því betra."
Hverskonar lagalega nálgun
telur þú árangursríkasta?
„Ég held að það sé sér-
staklega mikilvægt að setja
þetta upp sem mannréttindaspursmál. Það
er brotið á réttindum kvenna. Klám er
mannréttindabrot gegn konum, og það er
ekki allt í lagi. Neitið að ræða þetta á
grundvelli hugmynda um málfrelsi. Látið
aldrei hanka ykkur á því að segjast vera
fylgjandi ritskoðun. Persónulega er fullt af
klámefni sem vel mætti brenna fyrir mér,
en pólitískt séð er það vonlaus málsgrund-
völlur, enginn hlutstar. Klám er mannrétt-
indamál vegna þess, fyrst og fremst, að það
mismunar. Þú getur bara litið á það, fókus-
inn er fyrst og fremst á konur. Það eru ein-
hverjir karlar líka, en konurnar eru mið-
punktur niðurlægingar og hlutgervingar.
Efnisinnihaldið í klámi er kynjamismunun,
áhrifin eru kynjamisrétti. A veikasta stigi er
þetta hlutgerving á konum, en hlutgerving
er áhrifaþáttur í nauðgun vegna þess að
það að afmá persónuleika fólks hvetur til
ofbeldis. Ef þú hættir að sjá fólk sem
manneskjur er auðveldara að fara illa með
það og misnota. Þannig er það í stríðum og
þannig er það með klám, sem er raunar
form af stríði. Þetta sendir líka út hræðileg
skilaboð til kvenna um hvað það sé sem
skiptir máli. Bara það að hafa fullt af forsíð-
um þar sem eingöngu eru sýndar hálfber-
ar og berar ungar og gullfallegar stúlkur.
Hér er dregin upp afskaplega einsleit
kvenímynd og það gildir raunar um fullt af
„venjulegum" tímaritum líka. Hér er gefin
forskrift af því hverslags brjóst þú átt að
hafa, hverslags líkama samfélagið vill sjá.
Jafnvel þótt fólk trúi því ekki að klám or-
saki ofbeldi gegn konum, þá er það skað-
legt að þessu leyti. Það skaðar sjálfsmynd
kvenna. Það skaðar módelin sem taka þátt.
Það er satt að þær fá greitt fyrir, en skað-
legu áhrifin eru margskonar. Orðspor þeir-
ra býður hnekki, þetta er ekki aðferð til að
hljóta virðingu í samfélaginu. Ef þeim er
24 • VERA