Ljósmæðrablaðið - 01.08.1987, Page 43

LJÓSMÆÐRABLAÐIÐ
43
burafæðingum, sem getur verið hvort heldur frá aðskildum eða einu
eggi eða frá blöndu af hvoru tveggja. Möguleg samsetning þríbura
(triplets) og fjórbura (quadruplets) er sýnd mynd 1. T. d. eru tví-
eggja tvíburar frá tveimur eggfrumum en sem annað varð síðar ein-
eggja tvíburapar. Samsetningar hærri íjölbura er hægt að reikna út frá
grundvallar þrí- og fjórburafyrirmyndunum. (l:bls. 168).
I. ÞRÓUN
Frá því að frjóvgun átti sér stað fer þroski fóstursins eftir umhverf-
inu inni í leginu. Umhverfið inni í leginu hefur ekki bara áhrif á tví-
burafóstur heldur hefur hitt fóstrið líka áhrif. Engan skal undra það
að nýfæddir tvíburar eru líklegri til að verða minni heldur en þegar
einburi fæðist. Tvíburafóstur þarf að deila næringarefnunum frá móð-
urinni með hinu fóstrinu og tvíburar sem hafa einn æðabelg eru þar
að auki í samkeppni um orku þar sem þá vantar 3 hringrás blóðsins.
Þótt undarlegt megi virðast þá vaxa tvíburafóstur venjulega jafnt á
við einburafóstur á fyrsta og öðru trimester meðgöngunnar. Hin fáu
sem gera það ekki eru líkleg til að vera miklu minni við fæðingu bæði
að lengd og þyngd (1).
1. Tvíeggja tvíburar (Dizygotic twins)
Algengasta tegund tvíbura eru tvíeggja tvíburar. Þeir þróast frá
tveimur ólíkum sæðisfrumum. Úr því bæði fóstrin hafa algjörlega
hvert sína erfðaeiginlega, þá eiga einstaklingamir ekki meira sam-
eiginlegt heldur en bræður og systur á ólíkum aldri. Þeir geta verið
samkynja eða ekki. Bæði fóstrin grafa sig niður á sitt hvomm staðnum
í leginu og hvert fyrir sig hefur sína eigin fylgju, eigið legvatn og eigin
fósturhimnur. Stundur em þessar 2 fylgjur staðsettar svo þétt saman
að þær renna saman. Á sama hátt em veggir fósturhimnanna þétt sam-
an límdir. Stundum framleiða tvíeggja tvíburar mismunandi tegundir
af rauðum blóðkornum (erythrocyte mosaicism), sem leiðir til þess að
blóðblöndun þessara 2 fylgja er svo náin að það skiptist á rauðum
blóðkomum milli barnanna. Sjá mynd 2. (9:bls. 102).
2. Eineggja tvíburar (Monozygotic twins)
Onnur tvíburategund þróast frá einu frjóvguðu eggi. Þeir verða til
við skiptingu á fósturvísi á mismunandi stigum fósturþróunar. Fyrsta