Ljósmæðrablaðið - 15.12.2007, Blaðsíða 37

LJÓSIÆlflllLADIS 85
margar fæðingar, því þetta var
nýtt fyrir konunt á Akureyri
að fæða á fæðingadeild, enda
Ijósmæður í bænum og margir
héldu að þessi nýja deild væri
bara fyrir konur sem þyrftu á
nieiri hjálp að halda svo sem
keisaraskurði eða tangarfæð-
lngu. En sængurlegan var 9
dagar fyrir eðlilega fæðingu,
börnin á barnastofu, konurn-
ar fengu ekki að stíga fram
nr fyrr en á fjórða degi eftir
feðingu, svo vinnuálagið
a okkur var nokkuð mikið.
bá voru engir sjúkraliðar,
bara ein gangastúlka á dag-
inn (tvískipt vakt) og önnur á
nóttunni. Hún sá um deildina
en vakti ljósmóðurina ef um
beðingu var að ræða. Það var
sem sagt herbergi á deildinni
sem var heimili Dómhildar
nteðan hún var með deildina
°S ég tók svo við herberginu
°g deildinni eftir að hún hætti. Það var ekki um neitt annað
að ræða og ég hafði ekki einurð í mér lil að heimta að ráðin
yrði önnur ljósmóðir, en fékk ýmsar ljósmæður til að leysa
^nig af, annað gekk ekki upp. Þetta gekk auðvitað ekki til
angframa, var mjög bindandi. Ingibjörg Bjömsdóttir kom
sv° bl starfa og tók við deildinni. Við unnum talsvert saman
°g fleiri ljósmæður komu til starfa. Það má alveg segjast að á
þessum fyrstu árum fæðingadeildarinar á FSA var allur bún-
aður deildarinnar í algjöru lágmarki, kannski ekki meiri en í
eimahúsi nema hvað skurðstofa var í húsinu. Öll áhöld og
sPrautur þurfti að sjóða. Pottur var fyrir sprautur og nálar en
emileruð samloka fyrir áhöldin. Allar bleiur þvegnar á staðn-
UlTi, hengdar dl þerris uppi á lofti og straujaðar á vaktinni.
Eg rek ég ekki þessa sögu lengra, en ég fór til Svíþjóðar
nnstið 1955, endaði með að fá vinnu á fæðingagangi á
sjukrahúsi í bæ sem heitir Linköping og vann þar sem Ijós-
’J'oðir. Það var frk. Ellen Erup, sænsk ljósmóðir og mikil
nhrifakona í sænsku ljósmæðrastéttinni sem veitti mér og
íeinunni Guðmundsdóttur leyfi til að starfa sem ljósmæður
1 Svíþjóð. Steinunn fékk vinnu í Vanersborg. Til gamans má
§eln þess að á 100 ára afmæli sænska ljósmæðrafélagsins
aiið '986 þá hélt Ellen Erup ræðu . Sjálf var hún þá orðin
Uær 100 ára gömul. Það var gaman að vinna í Svíþjóð. Fastar
Vaktir og mjög skipulagðar, 6 vikur í einu og svo sama kerfið
næstu 6 vikur. Sú ljósmóðir sem var með konu í fæðingu
b- á kvöldvakt og konan fæddi ekki um nóttina, fékk að
a a v*ð henni morguninn eftir. En auðvitað áttum við okkar
r,oaga og í eitt skipti var ég verulega leið yfír frídeginum.
annig var ag e-g t(jk ^ naóti fyrri tvíbura að kvöldi en sá
Se‘nni fæddist ekki fyrr en á morgunvaktinni daginn eftir. Og
a att' eg frí. Heldur betur svekkt, reyndar það mikið að ég
&et ekki gleymt þessu. En hvað haldið þið ljósmæður í dag;
Sv°na tvíburafæðing viðgengst ekki núna. En hvað um það,
e ta gekk vel, bömum og móður heilsaðist ágætlega.
Haustið 1956 lauk ég dvölinni í
Svíþjóð, hélt heim á leið og fór að
vinna, eitthvað á Dalvík og svo á
FSA til haustsins 1958 en þá gifti ég
mig. Maðurinn minn heitir Sveinn
Jónsson og bjuggum við í Reykjavík
um veturinn. Þá vann ég við mæðra-
eftirlit á Heilsuverndarstöðinni við
Barónsstíg og vann ég þar t.d. með
Asu Asmundsdóttur, þeirri kjarna-
konu. Þessi nafna mfn var m.a. í
fyrstu ritnefnd ljósmæðrablaðsins
og ein af stofnendum LMFÍ. Gaman
að vinna með henni þó hún skamm-
aði mig einu sinni fyrir að reikna
vitlaust út fæðingu. Þá var venjan
að reikna 3 mánuði aftur á bak frá
blæðingum og bæta svo sjö dögum
við. Sennilega hef ég gleymt einum
mánuðinum. Þá varekki hjólið góða
komið.
Eftir að við fluttum í sveitina
(Kálfsskinn) vorið 1959 varð smá
hlé á Ijósmóðurstörfunum. en í
janúar 1961 tók ég við ljósmóð-
urumdæminu á Árskógsströnd af móður minni Ingibjörgu
Einarsdóttur. Seinna var ég svo einnig með Dalvík og
Svarfaðardal um tíma. Með tilkomu heilsugæslustöðvanna
lagðist embættið umdæmisljósmóðir af. Ég byrjaði að vinna
við mæðraeftirlit á Heilsugæslustöðinni á Dalvík 1980 en
hafði að sjálfsögðu einnig með þau störf að gera, sem áður
heyrðu undir umdæmisljósmóðurstarfíð svo sem fæðingar
og ýmislegt fleira.
Mörg af þessum störfum þóttu sjálfsögð og þýddi ekkert
að malda í móinn. Eitt af þeim var til dæmis kúabólusetn-
ing (þrjár rispur á handlegg með „eitruðu“ efni). Þetta gerði
móðir mín á undan mér og því skyldi ég ekki gera það líka?
Ekki veit ég af hverju þetta var kölluð kúabólusetning en vit-
anlega var þetta gegn bólusótt, sem þá var engin lækning til
við, en hægt er að ráða við núna. Ég verð nú samt að segja
að ég varð ósköp fegin þegar þessar bólusetningar lögð-
ust af. Aðrar ónæmisaðgerðir voru einnig eitt af sjálfsögðu
störfunum, bæði barnasprauturnar og hópbólusetningar full-
orðinna bæði gegn inflúensu og mislingum. Nú er þetta allt
komið í gott kerfi hjá heilsugæslustöðvunum og fast ung-
barnaeftirlit einnig.
Þegar ég lít til baka minnist ég margra ferða til sæng-
urkvenna og þá snjóinn og færðina sem mestan trafala. Ég
hef verið flutt milli staða á alls konar farartækjum, þegar
ófært var fyrir bíla og snjósleðinn hefði gjaman mátt vera
kominn inn í myndina fyrr. Einnig sjálfvirki síminn, það
hefði hjálpað mikið. Eitt sinn þegar ég var með umdæmið
á Dalvík var von á fæðingu í Svarfaðardal. Þetta var í mars
1957, var þá með umdæmið á tímabili um veturinn. Ég hélt
til á Dalvík og þá var ennþá svokallaður sveitasími, nokkrir
bæir á hverri línu en símstöðin á Dalvík aðeins opin að deg-
inum. Það var samt gert okkur til hagræðis að tengja símann
til mín við þann bæ sem ég þurfti að fara til og var því hægt
að ná beinu sambandi við mig þegar stöðin lokaði. Þetta
Námið tók ekki allann tímann og gaf Þórunn Brýrijólfs-
dóttir sér tíma til að túbera Ásu Helgadóttur.

\

Ljósmæðrablaðið desember 2007 37