Almanak Hins íslenska þjóðvinafélags - 01.01.1903, Page 36

ur ár í verzlunarerindum um Norðurlönd. Á þessu ferða-
*agi varð hanngagnkunnugur öllum landshögum og landshátt-
um í Danmörku, Noregi og Svíþjóð. Kom ]rað honum
síðar meir í góðar þaríir. Árið 1855 gerðist Tietgen stói'-
kaupmaður og settist að í Kaupmannnhöfn. Um það leyti
gengu nokkur góð ár yfir Danmörku eins og önnur lönd
Evrópu. Tietgen og ýmsir verzlunarfróðir menn fundu
brátt til þess, að góðu árin urðu sakir deyfðarinnar og
eilibragsins á verzlun og viðskiftalífi Dana ekki eins arð-
söm laxrdi og Iýð og búast mátti við. Fóru þá nokkxár
auðmenn að ráðgera áð koma upp nýtízku banka, er
skyldi aðallega sfarfa að því að hrinda áfram verzlun og
viðskiftum. Því að bæði var Þjóðbankanum einum of-
vaxið að bæta úr neningaþörfum landsmanna og á hinn
bóginn var fyrirkomulag hans að ýmsu leyti úrelt og lítt
fallið til skjótra viðskifta. Einhvern dag ér stofnun ný-
tizku banka í Kaupmannahöfn bar á góma gat Tietgen
þess í hálfgerðu gamni við kunningja sinn, að hefði hann
verið hálfu eldri, hefði sér þótt gaman að takast á hend-
ur forstöðu slíks banka. Mánuði síðar var Privatbankinn
i Kaupmannahöfn settur á stofn og Tietgen falin forstaða
hans. Slíkt var einsdtemi í Danmörku, að vart þrítugur
maður væri skipaður í jafnábyrgðarmikla stöðu og hugðu
sumir allmisjafnt til hins nýja banka. En. Tietgen gafst
brátt færi á að sýna mönnum, að hann hafði aflað sér
fjölbreyttrar þekkingar á bankamálum, þegar hann dvaldi
á Englandi og að bankinn var hin þarfasta stofnun.
Haustið 1857 gekk mikil viðskiftakreppa yfir Amériku.
Lagðist hún eins og öldubákn yfir þvert Atlantshaf og
reið eins og brotsjór yfir Vestur-Evrópu. Sópaði hún með
sér ramefldum stórverzlunnm í London og Hamborg og
enski Þjóðbankinn gat nokkra hríð litið eða ekkert aðgert.
Frá Llamborg færðist viðskiftakreppan yfir Danmövku og
gerði þar vart við sig í nóvember nokkrum vikum eftir
að Prívatbankinn hafði hafið starf sitt. En með því
að bankinn var nýstofnaður og stofnte hans óskert
beið hann ekkert tjón af viðskiftakreppunni, og Tietgen.
(26)