Almanak Hins íslenska þjóðvinafélags - 01.01.1927, Page 73

gegnutn lopthvolfið, til yfirborðs jarðar, par sem áhrif
þeirra á líkamann eru með ýmsum hætti.
Flestir munu hafa veitt því eftirtekt, að sólarljósið
er misjafnt að lit. Ef vér litum augnabragð í sólina,
þegar hún er hátt á lopti, virðist litur hennar gul-
hvítur; en um sólaruppkomu og sólarlag er sólskinið
rauðleitt. Skáldið kveður um asólroðin fjölk. Pegar
sólin er lágt á lopti, er mikil vegalengd geislanna um
lopthvolfið, eins og drepið hefir verið á. Litur kveld-
og morgunskinsins kemur til af því, að rauðu og gulu
litgeislarnir berast fremur öðrum geislum gegnum
loptið. Ef bláu geislunum veitti betur, mundi sólin
sýnast bláleit þegar hún er lágt á lopti. Af þessari
hversdagslegu athugun má því álykta, að loptið heftir
einkanlega rás fjólubláu litgeislanna; en í þeim er
mikil eftirsjá vegna hollustu þeirra. Himinbláminn
bendir og á, að loptið hindri rás fjólubláu geislanna.
Þegar ljósgeislarnir utan úr geimi mæta lopthvolfinu,
sem lykur um jörðina, verður í ríkum mæli aftur-
kast og endurskin bláu geislanna; þáð er himinblám-
inn. Með ljósmælingum nefir verið sýnt fram á, að
fjólubláu litgeislanna í sólskininu gætir mest á há-
fjöllum, en því síður sem neðar dregur, og minnst
við sjávarmál. Af þessu stafar og, að Ijósmyndir má
taka á mjög skömmum tíma á báfjöllum uppi; en
veggfóður og húsgögn uppiitast hvergi meir en í há-
fjalla-sveitunum. Eru bláir geislarnir þar að verki.
Vetrarsól og haustsól eru ríkust að bláum litgeislum,
enda er haustlitunum oft við brugðið.
Sólskinsspitalar hafa einkum verið reistir á fjöllum
uppi í Sviss. Spítalarnir í Davos eru rúma 1500 metra
yfir sjávarmál. Par er ekki rauðleit birta um sólar-
lag. í svo mikilli hæð eru bláir litgeislar sólskinsins
svo áhrifamiklir, að þeir haf'a í fullu trc við rauðu
og gulu litina.
Sólskin hefir mikil álirif á hörundið. Menn verða
útiteknir og sólbrenndir; þeir, sem sólböð iðka, geta
(69)