Almanak Hins íslenska þjóðvinafélags - 01.01.1982, Blaðsíða 84

MÆLIEININGAR
í eftirfarandi yfirliti eru einingar hins alþjóðlega einingakerfis (SI)
auðkenndar með feitu letri. Undir- og yfíreiningar kerfísins eru mynd-
aðar með forskeytum (sjá almanak 1980). Br. táknar breskar ein-
ingar og U.S. bandarískar. Fullkomnar jafngildistölur eru skáletrað-
ar. 102 = 100, 103 = 1000 o.s.frv. 10"2 = 1/100, ÍO’3 = 1/1000
o.s.frv.
Lengd.
1 metri (m) = 1650 763,73 öldulengdir ljóss af sérstökum rauðleitum
lit, sem einkennir lofttegundina krypton 86, eina af samsætum
frumefnisins krypton. Þessi skilgreining gekk í gildi 1960.
1 þumlungur, tomma (inch, in, Br. og U.S.) = 2,54 cm.
1 fet (Br. og U.S.) = 12 þumlungar = 30,48 cm.
1 alin (dönsk) = 63 cm.
1 míla (Br. og U.S.) = 1,609344 km.
1 sjómíla (alþjóðleg) = 1852 m. Sjómílan samsvarar nokkum veginn
1 mínútu breiddar á yfirborði jarðar. Breiddarminútan er um
1843 m við miðbaug en 1862 m við heimskaut.
1 stjarnfræðieining (staðalgildi) = 1,495 978 70 ■ 1011 m. Stjarnfræði-
einingin er meðalfjarlægðin milli jarðar og sólar.
1 ljósár = 9,461 1015 m = 63 240 stjarnfræðieiningar.
1 parsek (pc) = 3,086 -1016 m = 206265 stjarnfræðieiningar = 3,26
ljósár.
1 míkron (p) = 10~6 m. Heppilegra nafn: míkrómetri (pm).
1 Ángström (Á) = 10 '10 m.
Öldulengd sýnilegs ljóss = 4 10-7 m — 8 ■ 10—7 m.
Þvermál atóms = um 10_1° m.
Þvermál atómkjarna = 10~14 m — 10"15 m.
Flatarmál.
1 fermetrí (m2) = flatarmál fernings sem er 1 m á hvom veg. í einum
fermetra eru tíu þúsund fersentimetrar (cm2).
1 hektari (ha) = 10000 m2.
1 ferkílómetri (km2) = 100 hektarar = 106 m2.
1 ekra (Br. og U.S.) = 0,4047 hektarar = 4047 m2.
Rúmmál.
1 rúmmetri (m3) = rúmmál tenings sem er 1 metri á hvem veg. I einum
rúmmetra eru þúsund rúmdesimetrar (dm3) eða milljón rúm-
sentimetrar (cm3).
1 lítri (1) = 1 dm3 = 1000 cm3 (millilítrar, ml). Þessi skilgrein-
ing gekk í gildi 1964. Samkvæmt eldri skilgreiningu var lítrinn
1,000028 dm3.
1 pottur = 0,966 lítrar.
1 mörk = hálfpottur = um J lítri.
1 peli = \ úr potti = um \ úr lítra.
(82)