Freyr - 01.12.1946, Page 38

368
PRÉÝR
BÚNAÐARRÁÐIÐ
og verðlagsmál landbúnaðarins
Formaður Búnaðarráðs, hr. Guðmundur
Jónsson á Hvanneyri birti fyrir nokkru í
Morgunblaðinu greinaflokk er hann nefnir:
„Verðlag og framleiðslumál landbúnaðar-
ins“, og sem fjallar um þau mál frá mörg-
um hliðum.
Það er ekki ætlun mín að ræða hér um
framkvæmd þessara mála í höndum Bún-
aðarráðs í einstökum atriðum. Það hefir
þegar verið gjört af ýmsum, og nú ekki
a'ls fyrir löngu af Páli Zóphóníassyni, al-
þingismanni, i Tímanum.
En það er sjálft skipulagið, sem ég vildi
ræða nokkuð, og ýmislegt í sambandi við
það, sem hr. G. J. drepur á í samanburði
sínum á meðferð og ásigkomulagi þessara
mála í nágrannalöndunum.
Mér finnst frásögn hans gefa tilefni til
þess, og þó máske ekki sérstaklega það
sem hann segir, heldur öllu fremur, það
sem hann segir ekki, en sem þó þurfti að
koma fram, til þess að gefa rétta mynd
af málinu, úr því að farið var að hreyfa
því.
VerSlagsákvörðun landbúnaðarvara á
Norðurlöndum.
Um hana segir hr. G. J. „að verðlag á
landbúnaðarafurðum hjá þessum þjóðum
sé algjörlega í höndum ríkisstjórnanna
og verðlagsnefnda er þær skipa. Samtök
bænda hafa hvergi í þessum löndum ein-
ræðisvald í þeim efnum, en koma fram
sem samningsaðili við verðlagsyfirvöldin“.
Látum svo vera. En hér er þó ekki nema
hálfsögð saga. Við þetta hefði gj arnan mátt
bæta þeirri skýringu, að alveg hið sama
gildir um verðákvörðun alls annars varn-
ings, svo og vinnulauna. Þetta eru leifar
af, og áframhald á því ástandi, sem
komið var á í öllum þessum löndum á
styrjaldarárunum, og gildir að miklu leyti
enn. Þarna sem sé, hefir verið og er öllum
gjört jafn hátt undir höfði.
Þarna ríkir m. ö. o. ekki ósvipað fyrir-
komulag, og hér var reynt að koma á með
gerðadómslögunum 1942, til þess að vinna
gegn yfirvofandi dýrtíð og verðbólgu. Og
þá sýndu íslenzkir bændur sízt minni
þjóðhollustu en aðrar stéttir í því að beygja
sig fyrir þessari nauðsyn þjóðfélagsins.
'En þessi samanburður á aðstöðunni þar
og hér, haltrar óneitanlega nokkuð mikið,
þegar svo er komið, að vinnandi stéttir
landsins eru orðnar, ekki aðeins sjálfráðir
aðilar um kaup sitt og kjör, heldur og í
reyndinni oft algjörlega herrar yfir þeim
málum, allar nema bœndurnir. Þegar
svo er ástatt, verða þeir ekki svæfðir við
þá dúsu, — að þetta megi starfsbræður
þeirra á Norðurlöndum sætta sig við. Þeg-
ar að stétt þeirra er gjörð ómyndug um
meðferð sinna mála, á sama tíma og aðr-
ar stéttir þjóðfélagsins njóta þar óskoraðs
fullveldis, eru þeir rangindum beittir, sem
þeir geta ekki þolað og eiga ekki að þola.
„Einrœðisvald“ í verðlagsmálum.
Ekki veit ég hvort að niðurlag hinnar til-
vitnuðu málsgreinar hr. G.J. um „einræðis-