Freyr - 01.05.1999, Qupperneq 11

Mynd 1. Hlutfallsleg þátttaka í skýrsluhaldinu eftir héruðum árið 1997.
sambærilegar fjöldatölur í sömu
sýslum og fyrir landið allt sam-
kvæmt tölum úr forðagæsluskýrsl-
um. Þessi samburður fyrir árið
1997 sýnir þátttöku upp á 39,6%
(38,5%) og því meiri hlutfallslega
þátttöku en nokkru sinni hefur ver-
ið áður í þessu starfi hér á landi,
sem er marktæk vísbending um það
að fleiri og fleiri bændur gera sér
grein fýrir nauðsyn þess að þessi
þáttur sé fyrir hendi í búrekstrinum.
A mynd 1 er sýnt hver þátttaka er í
einstökum sýslum og sést þar vel
að þessi starfsemi er ákaflega mis-
virk eftir svæðum en sýnir að von-
um mjög líka mynd og undanfarin
ár. Það kann samt að vekja athygli
að þessi starfsemi eflist hlutfalls-
lega mest í Þingeyjarsýslum á því
svæði þar sem hún hún var öflugust
fyrir, en ætla mætti að sóknarfærin
væra enn meiri á öðram svæðum á
landinu. Því miður eru mörg svæði
með mikla fjárrækt þar sem þetta
starf er ekki nægjanlega almennt og
á það við um Borgarfjarðarhérað,
ísafjarðarsýslur, Austur-Húna-
vatnssýslu, Suður-Múlasýslu og
Suðurland allt og þar þó alveg sér-
staklega Rangárvallasýslu sem er
með fjárflestu sýslum á landinu en
þar er þátttaka í skýrsluhaldi enn
talsvert innan við 20%.
Eins og áður hefur verið vakin at-
hygli á fækkar því miður heldur
þeim búum þar sem fram fer reglu-
leg vigtun ánna og er svo komið að
nokkuð innan við 20% ánna hafa
skráðar þungaupplýsingar bæði að
hausti og vori. Það era Þingeyingar
sem langbest halda við þessum
góða búskaparsið sem myndaðist
hjá fjárbændum hér í landi með
skýrsluhaldi fjárræktarfélaganna.
Æmar, sem hafa skráðar þunga-
upplýsingar bæði haust og vor,
vógu að meðaltali 66,3 kg (65,4)
haustið 1996 og höfðu um vorið
þyngst að jafnaði um 10,2 kg. Eins
og sjá má í yfirlitstöflunni eru all-
mörg félög þar sem ærnar era yfir
70 kg að meðaltali að hausti.
Vænstu æmar haustið 1996 voru í
Sf. Vallahrepps, 74,3 kg að meðal-
tali, en í Sf. Sléttunga voru þær
73,9 kg að jafnaði.
Veturgömlu æmar, sem skráðar
voru þungaupplýsingar, um sýna
mjög líkar meðaltalstölur og árið áð-
ur. Þær vora að meðaltali 40,9 kg
(40,6) að hausti og þyngdust um vet-
urinn að jafnaði um 11,1 kg (11,2).
Frjósemi ánna var mjög áþekk ár-
ið 1997 og hún hafði verið árið árið
áður. Eftir hverja á sem var lifandi
á sauðburði fæddustu að jafnaði
1,83 lömb (1,82) og fengust til
nytja að hausti 1,69 lömb (1,69)
eftir þessar sömu ær.
Af ám, sem vora lifandi á sauð-
burði, voru 3.748 eða 2,57% skráð-
aralgeldar, 25.733 eða 17,66% eiga
eitt lamb, 108.709 ær eiga tvö lömb
eða 74,60% ánna, þrílembur eru
7.262 eða 4,98% og 276 ær eða
0,19% ánna eiga fleiri en þrjú
lömb. Þegar tölur era skoðaðar á
þessum granni og bomar saman við
sambærilegar tölur árið áður kemur
í ljós að hlutfall geldra áa eykst
örlítið en frjósemi ánna sem bera er
öllu meiri en árið áður.
Meðalfrjósemi ánna í einstökum
sýslum er sýnd á mynd 2. Eins og
oft áður er meðalfrjósemin mest að
vori i Suður-Þingeyjarsýslu, eða
1,87 lömb fædd að meðaltali eftir
ána, sama meðaltal er raunar hjá
þeim örfáu ám sem eru skýrslu-
færðar í Kjósarsýslu. Lambahöld
eru hins vegar hvað best í Stranda-
sýslu þannig að þar skila æmar
flestum lömbum til nytja að hausti
eða 1,76 lambi aðjafnaði.
I einstökum fjárræktarfélagum er
víða mjög mikil frjósemi ánna.
Hæstu meðaltalstölumar eru i félög-
um þar sem aðeins er um að ræða
eitt fjárbú, en það á við bæði um Sf.
Þverárhrepps og Sf. Vallahrepps, en
í báðum þessum félögum næst
frábær árangur. í stærri félögum
með mjög góða frjósemi ánna má
benda á Sf. Austra í Mývatnssveit
og stóru félögin í Strandasýslu, Sf.
Kirkjubólshrepps og Sf. Norðra og
Sf. Kirkjuhvammshrepps, auk fjöl-
margra fleiri félaga.
2
1,8
1,6
1,4
Mynd 2. Fjöldi fœddra lamba og til nytja að hausti 1997 í einstökum héruðum.
Frjosemi 1997
Fædd ■ Til nytia
FREYR 5-6/99 - 11