Freyr - 15.05.1999, Blaðsíða 16

f
Unnið að skurðhreinsun. Skurðbakkinn er fyrst stunginn niður. Síðan er
skurðurinn dýpkaður og uppmoksturinn hreinsaður upp úr honum, ásam t þvi
að fjarlœgja óplœgðu torfuna á bakkanum. (Ljósm. Magmis Sigsteinsson).
bæði vinnugæði og afköst væru
ófullnægjandi og afkastageta belta-
gröfunnar nýttist betur með því að
grafa með skóflu á hefðbundinn hátt.
í framhaldi af þessari athugun er
rétt að geta þess að á markaði er-
lendis eru tæki sem eru af allt öðr-
um stærðarflokki og mun öflugri en
hér að framan greinir. Til að mynda
framleiðir franska fyrirtækið CMS
vökvaknúin keilulaga kasthjól eða
sívalninga sem eru allt að 1,2 m í
þvermál. Þeir eru tengdir við bómur
á beltagröfum, geta bæði grafið nýja
skurði og hreinsað upp úr eldri
skurðum. Þessi búnaður þarf mjög
mikið vökvaflæði, eða allt að 230
1/mín, og verður að setja á gröfúm-
ar allt að 140 hö aukaaflvél. Við
hreinsun skurða þeytir hjólið frá-
kastinu langt inn á spilduna en hafa
má nokkur áhrif á dreifinguna með
því að breyta dreifingu geislans. Af-
köst þessa búnaðar em mjög mikil
og er rætt um 3-600 m á klst. Auka-
búnaður á gröfúna er nokkuð kostn-
aðarsamur og er rætt um allt að 7
milljónir kr í því sambandi. Mjög
áhugavert væri að fá slikan búnað til
reynslu hér á landi og hafa viðræður
verið um það verið hafnar.
Umræður og ályktanir
Mikið verk er fyrir höndum, að
koma framræsluskurðum í viðun-
andi horf. í því sambandi hefúr ver-
ið slegið fram að lengd framræslu-
skurða á ræktunarlöndum séu um |
20-25 þús. km. Þá benda athuganir
til að magn uppgraftar á lengdann-
eter, þegar kemur að eðlilegu við-
haldi, sé um 0,7-1,2 m’. Full ástæða
er til að leita að hagkvæmari tækni
og verklags til að hreinsa skurði og
jafna uppgreftrinum yfir spilduna.
Frumathuganir bentu til að efna-
innihald uppgraftar sé með heldur
lægra sýrustig en á spildunum og að
kalítölur geti verið nokkru lægri.
Ræktunarathugun í pottum með
„hreinum“ uppgrefti sýndu lægra
spírunarhlutfall og einnig var upp-
skeran minni. Nauðsynlegt er að
gera frekari athuganir á efnainni-
haldi uppgraftarins sem hafa má
hliðsjón af við skipulag endur-
vinnslunnar. Gerðar voru athuganir
á að losa uppgröftinn beint frá gröfu
í bútjáráburðardreifara, þannig að
hún gæti unnið viðstöðulaust. Þær
athuganir benda til að ná megi við-
unandi árangri við dreifmguna og
þannig komast hjá miklum út-
gjöldum við ýtuvinnu eftir uppgröft.
Afköstin við þau vinnubrögð voru
40-80 lengdarmetrar á klst., háð
uppgraftarmagni. Til prófúnar hafa
verið lítil kasthjól til hreinsunar,
bæði tengd á hjólagröfúr og belta-
gröfúr, en vinnubrögðin verið ófúll-
nægjandi. Skoða þarf nánar hvort
stórvirk hreinsitæki sem á markaði
eru erlendis geti verið álitlegur
kostur við okkar aðstæður. Regluleg
hreinsun framræsluskurðanna
hlýtur að vera framtíðarmarkmið
við túnræktina og nauðsynlegt er að
leggja meiri vinnu og rannsóknir í
það verkefni til að auka hagkvæmni
við innlenda fóðurframleiðslu.
Helstu heimildir:
Arni Snæbjömsson, 1996. Fram-
ræsla viðhald hennar og endurbætur.
í: Handbók bænda 1996: 36-43.
Borgþór Magnússon" Sturla Frið-
riksson, 1989. Framræsla mýra. I:
Ráðunautafundur 1989: 141-159.
Guðmundur H. Gunnarsson, 1985.
Úrbætur í framræslu. I: Ráðunauta-
fundur 1985: 153-159.
Haukur Júlíusson, 1999. Munnleg-
ar upplýsingar.
Ottar Geirsson, 1977. Endurbætur
á framræslu í túnum. Freyr 53(22):
815-819.
Þórarinn Þórarinsson, 1999. Munn-
legar upplýsingar.
Dráttarvél með öflugan og sérbúinn skitadreifara ekur samhliða gröfunni.
Uppmoksturinn er settur beint i dreifarann sem kastar honum inn á miðja
spildu þar sem hann dreifist vel. (Ljósm. Magnús Sigsteinsson.)
16 - FREYR 7/99