Freyr - 01.09.2001, Page 35

eru notuð nokkurs konar sveiflu-
hlið (sjá 8. mynd) sem er hægt að
lyfta upp yfir féð um leið og þau
eru opnuð. Hlið þessi eru jafn
breið og hólfið sjálft og má nota til
að þrýsta fénu yfir í annan enda
hólfsins, eins og sýnt er á 9. mynd,
þar sem fyllihólfið og griphólfið
eru í raun eitt og hið sama, og um
er að ræða nokkur hólf hlið við
hlið, eitt fyrir hvem rúningsmann.
Rúningsklippurnar eru sýndar með
litlum hring á myndinni.
Rúningsmaðurinn vinnur sitt
verk á sérstökum palli, yfírleitt úr
tré, sem rúmar vel manninn og
kindina sem verið er að rýja. Hlið-
ið á griphólfinu er fyrir aftan rún-
ingspallinn, eins og 10. mynd sýnir.
Þegar kindin hefur verið rúin er
henni sleppt út um hlið sem er til
hliðar við rúningspallinn. Ullin fer
svo til hinnar hliðarinnar. Mikil-
vægt er að hliðið sem kindinni er
sleppt út um sé þannig staðsett og
úr garði gert að kindin geti ekki far-
ið neitt annað eða snúið við. í
Eyjaálfu fara kindurnar gjaman á
rennibraut beint út úr húsinu að
loknum rúningi, en það hentar tæp-
ast hér. í staðinn má nota hlið sem
opnast eingöngu út, og lokast svo
sjálfkrafa fyrir tilstuðlan gorms
sem þrýstir þeim til baka aftur.
Mannafli og vinnuaðstaða
við lambadóma
Rétt og markvisst val á líflömb-
um er einn mikilvægasti þátturinn í
kynbótastarfinu og því mikilvægt
að bændur gefi sér tíma til þess og
séu búnir að fara skipulega í gegn-
um hópinn og velja ríflegan fjölda
líklegra ásetningslamba áður en að
mælingum kemur. Gríðarleg aukn-
ing hefur átt sér stað á liðnum árum
í lambamælingum á vegum búnað-
arsambanda og leiðbeiningamið-
stöðva og er því mikilvægt að vel
12. mynd. Hafdís Sturlaugsdóttir í Húsavík á Ströndum tilbúin með fartölvuna á
„setuskrifpúltinu" að skrá niðurstöður lambadóma. Mynd: Lárus G. Birgisson.
11. mynd. Haganlegt „setuskrifpúlt" á jötu- (garða)bönd, smíðað af Eiriki Snæ-
björnssyni bónda á Stað i Reykhólahreppi. Til að auðvelda ullarskoðun i
lambadómum væri heppilegt að festa Ijósi framan á púltið. Mynd: Lárus G.
Birgisson.
Griphólfið er eins og nafnið bendir
til hólfið þar sem rúningsmaðurinn
grípur kindumar þegar þær skulu
rúnar. Það hólf má ekki vera stærra
en svo að rúningsmaðurinn þurfi
ekki að teygja sig um of, hvað þá
elta kindumar. Alger hámarksstærð
sýnist okkur geta verið 3x3 m, þ.e.
9 m2. I reglugerð um aðbúnað bú-
fjár nr. 60/2000 er lágmarksgólf-
rými fyrir órúið fé yfir 55 kg þunga
í stíum í fjárflutningabílum 0,4 m2 á
kind, þ.e. 2,5 kindur á m2. Vænt-
anlega má gera ráð fyrir að þetta
gildi fyrir fjárragsaðstöðu almennt.
Hólf sem er 9 m2 tekur þá 22-23
kindur. Þess má reyndar geta að
Astralir (með sitt Merínófé sem er
víst lítið annað en ullin) miða við
3,5 kindur á m2 í griphólfunum sem
em hjá þeim oft 2x3 m á stærð.
Þeir miða því gjaman við að hafa
22-24 kindur í griphólfinu, 44-48 í
fyllihólfinu og 88-96 í almenningn-
um. Hjá atvinnurúningsmönnum í
Eyjaálfu er hver rúningslota yfir-
leitt um eða rétt innan við tveir tím-
ar en á þeim tíma klippir góður
rúningsmaður léttilega 44-48 kind-
ur sem þýðir að griphólfið er fyllt í
byrjun lotunnar og einu sinni í
henni miðri.
Nánari útfærslur á þessum hólf-
um em ýmsar til. í sumum þeirra
Frevr 10/2001 - 35