Freyr - 01.02.2004, Blaðsíða 8

Minning
Ásgeir Bjarnason
f. 6. september 1914, d. 29. desember 2003
Síðari hluti tuttugustu aldarinn-
ar var eitt merkilegasta tímabilið í
sögu landbúnaðar á Islandi. Hina
fyrri áratugi voru framkvæmdir,
tæknilegar framfarir og afkasta-
aukning hjá bændum meiri en á
nokkru öðru skeiði. Bjartsýni ríkti
og bændur töldu sig vinna þjóðar-
búinu vel með framkvæmdum
sínum og afurðaaukningu. Brátt
var því takmarki náð að ffam-
leiðslan fullnægði vel þörfum
þjóðarinnar og breytt ytri skilyrði
gerðu það að verkum að stefha tók
í offramleiðslu búvara miðað við
þá markaði sem buðust. Var þá
svo komið að draga varð úr fram-
leiðslunni og skipuleggja hana
með nokkrum hætti. Hér var þró-
unin sú sama og hjá öðrum sam-
bærilegum velstæðum löndum.
Fyrir forystumenn bænda og þá
alla sem komu að stefhumörkun
fyrir landbúnaðinn og málefhi
sveitanna var síðara skeiðið sýnu
erfiðara. Það erfiðasta var að halda
aftur af framleiðslunni en tiyggja þó
áframhald búnaðarlegra ffamfara á
öllum sviðum og ekki síður að stan-
da vörð um velferð sveitanna. As-
geir Bjamason var i forystusveit
bænda og oft í ffemstu víglínu nær
allan síðari hluta aldarinnar síðustu
og reyndist jafh traustur hvort sem
sótt var eða varist.
Ásgeir átti rætur sínar allar í
Dölum vestur, sprottnar úr þeirra
frjóu mold og hann bar þess
merki. Hann var fæddur í Ásgarði
í Hvammssveit og átti þar heima
allt sitt líf. Foreldrar hans vom
hjónin Salbjörg Jónea Ásgeirs-
dóttir ljósmóðir og húsmóðir (f.
24. nóv. 1870, d. 29, ágúst 1931)
og Bjami Jensson bóndi og hrepp-
stjóri í Ásgarði (f. 14. maí 1865,
d. 21. ágúst 1942). Þau hjón eign-
uðust 17 börn og var Ásgeir
yngstur þeirra.
Ásgarður liggur í þjóðbraut þar
sem gestagangur var mikill og fyr-
irgreiðsla við ferðalanga þótti sjálf-
sögð meðan enn var ekki vegað um
landið. Bjami Jensson var þjóð-
þekktur fyrir hressileik sinn og þau
hjón þóttu samhent að rausn.
Ásgeir Bjamason hleypti heim-
draganum er hann fór til náms á
héraðsskólann í Reykholti í Borg-
arfirði. Þar lauk hann prófi vorið
1934. Eftir það fór hann að Hólum
í Hjaltadal og lauk þaðan búfræði-
prófi vorið 1937. Síðan fór hann til
Noregs til ffamhaldsnáms í búfræði
og stundaði það við Statens
smábrakslærerskole á Sem við
Osló. Þaðan lauk hann búffæði-
kandídatsprófi vorið 1940. Þá var
heimsstyijöldin síðari skollin á og
Þjóðveijar búnir að hemema Noreg
og allar leiðir heim virtust lokaðar.
Ásgeir fékk þá um sumarið vinnu
í Ásgarði
við jarðræktartilraunastöð Búnað-
arháskólans á Ási að Vollebekk.
Hugur hans stóð þó til að komast
frá Noregi svo fljótt sem verða
mátti. Hann sótti því um heimild til
að fara til Svíþjóðar og fékk til þess
leyfi og beið þá ekki boðanna og
fór samdægurs og slapp yfir landa-
mærin en aðrir, sem þetta reyndu,
vora ekki svo lánsamir.
I Svíþjóð fékk Ásgeir vinnu við
fræeftirlit við Statens Centrala
Frökontrollanstalt i nágrenni
Stokkhólms og vann þar árið 1941
og fram undir árslok 1942, að
hann komst með næturflugi til
Skotlands og þaðan heim með ís-
lenskum togara og var þá komið
fast að jólum. Öll var ferðin nokk-
uð ævintýraleg.
Ásgeir hóf búskap í Ásgarði vor-
ið 1943 á móti Jens, bróður sínum.
Þá var stórt heimili í Ásgarði, svo
sem löngum hafði verið og hefur
þess verið minnst að sex vanda-
lausir áttu þar skjól á ævikvöldi.
Ásgeir hafði ekki lengi setið að búi
er tekið var að leita til hans um að
taka að sér trúnaðar- og þjónustu-
störf fyrir sveit og samfélag. Hann
var fenginn til að annast bókhald
Sparisjóðs Dalasýslu árið 1944 og
sá um það til 1956. Ásgeir var ung-
ur kosinn í hreppsnefnd Hvamms-
hrepps 1945 og átti þar sæti til
1950 og aftur 1956-1978 og hrepp-
stjóri Hvammshrepps var hann
1956-1984.
Er kom að Alþingiskosningum
árið 1949 var leitað til hins unga
velmenntaða bónda í Ásgarði og
farið ffam á það við hann að hann
gæfi kost á sér í framboð fyrir
Framsóknarflokkinn. Þorsteinn
Þorsteinsson sýslumaður hafði þá
14 - Freyr 1/2004