Freyr - 01.02.2004, Blaðsíða 39

Stangveiðimenn við Laxá í Þingeyjarsýslu. Ljósm. Guðni Guðbergsson.
þeir íjármunir, sem varið var til
veiði, skiptust og talið með það
sem notað var á árinu en ekki
taldir með hlutir sem endast
lengur en eitt ár. Skipting kostn-
aðar kemur fram í töflu 1.
Af þessu sést að stangveiði hér
á landi er verðmæt auðlind en
ekki var farið út í að reikna
margfeldisáhrif hinna ýmsu
þátta en þau geta verið umtals-
verð og meðal annars haft áhrif á
búsetu, ekki síst vegna þess að
veiðiréttur fylgir landi og að
veiðiréttarhafar eru flestir bænd-
ur.
Óbein verðmæti
I könnuninni voru þeir sem
stunduðu veiði spurðir að því
hversu miklu hærri upphæð þeir
væru tilbúnir til að verja til við-
bótar fyrir sambærilega veiði-
ánægju og kom þá fram að það
var 800 milljón krónur, en taka
ber fram að ekki var spurt hvem-
ig sú upphæð skiptist. Þeir sem
veiddu ekki töldu sig tilbúna að
leggja á sig aukalegan kostnað
með hærri sköttum til að vernda
og viðhalda möguleikum til
veiða og var sú upphæð alls 1610
milljón krónur. Þeir sem áttu
annan í ljölskyldunni sem veiddi
voru tilbúnir til að bæta við sig
um 310 milljón krónum. Þeir
sem veiða ekki meta verðmæti
möguleika til veiða ýmist út frá
því að hafa möguleika fyrir sig
eða sína afkomendur til að stun-
da veiði eða í formi beinnar nátt-
úruverndar. Samtals er verðmæti
ónýttra veiðihlunninda af stærð-
argráðu sem er svipuð þeirri sem
nýtt er til veiða, eða nærri 2680
milljónum kr.
Mat á verðmætum auðlindar,
eins og hér hefur verið rakið, er
mikilvægt fyrir þá sem auðlind-
irnar eiga. Þeirra er ábyrgðin á
því að stunduð sé sjálfbær nýting
til framtíðar. Það ætti einnig að
efla ábyrgð opinberra aðila sem
með nýtingu, skipulag og nátt-
úruvernd fara en stangveiðar
byggjast á villtum stofnum sem
viðkvæmir eru fyrir utanaðkom-
andi áreiti, mengun, spillingu
vatnsgæða og búsvæða. Fiskar
standa efst í fæðukeðju í fersku
vatni og sýna fljótt ef þar verður
röskun. Mat í krónum gerir auð-
lindina sýnilegri, auðveldara er
að verjast ásókn sem kann að
hafa neikvæð áhrif á þau verð-
mæti sem í húfí eru. Ljóst er
einnig að stangveiðar eru út-
breidd iþrótt sem stunduð er af
þriðjungi Islendinga á aldrinum
18-69 ára og því ekki eingöngu
tómstundagaman auðmanna eins
og oft er látið að liggja í umræð-
um.
í framhaldi af þessari könnun
væri mikilvægt að fá upplýsingar
um fjölda og ástundun erlendra
veiðimanna sem koma hingað til
lands og þær fjárupphæðir sem
þeir verja nteðan á dvöl þeirra
stendur.
Hér á landi fylgir veiðiréttur
landi. Þeir sem veiðirétt eiga eru
oftast bændur og eru veiðitekjur
oft drjúgur hluti tekna þeirra. Ef
veiði er stunduð á sjálfbæran
hátt og nýtt með stangveiði þarf
oft lítið fyrir þeim tekjum að
hafa. Stærstur hluti þeirra sem
stundar stangveiði eru aðkomnir
úr þéttbýli bæði hérlendis og er-
lendis frá. Nýting veiði með
stangveiði veitir því fé frá þétt-
býli til dreifbýlis. Stangveiði á
laxi er gjarnan boðin föl á mark-
aði og hefur orðið talsverð
hækkun á leiguverði til bænda.
Eftirspurn eftir silungsveiði í ám
og vötnum hefur einnig farið
vaxandi á undanförnum árum.
Enn eru mikil tækifæri ónýtt er
varða silungsveiði og ættu
bændur sérstaklega að gefa því
gaum. Hér á landi hefur félags-
leg nýting veiði innan veiðifé-
laga gefíð góða raun. Bætt að-
gengi og upplýsingar um hvar er
hægt að veiða, hvar veiðileyfí
fást og hvers konar veiðivon er í
boði eru þættir sem vert er að
gefa gaum og oft auðvelt að
koma á framfæri. Veiðar eru lið-
ur í afþreyingu ferðamanna og
tengjast því beint almennri
ferðamennsku.
Freyr 1/2004 - 35 |