Bændablaðið - 27.03.2007, Blaðsíða 9

Bændablaðið | Þriðjudagur 27. mars 20079
en það sem mér sjálfum finnst um
þessi mannvirki. Vildi hins vegar
draga athygli hugsanlegra lesenda
að viðfangsefninu þannig að hver
gæti dæmt fyrir sig. Til hagræð-
is við það má benda á dæmi um
safn mynda af nýlegum skálabygg-
ingum á bls. 11 í Bændablaði 27.
febrúar.
Ég skil og virði þau sjónarmið
hagkvæmni sem ráðið hafa vali á
byggingarefnum og útihúsagerð
síðustu árin: Bændur eru knúnir
til sparnaðar. Ég er því hvorki að
hvetja sérstaklega til byggingar
gripahúsa úr torfi og grjóti elleg-
ar sérstakra glæsibygginga í stíl
Korpúlfsstaðafjóss, Bjarnarhafnar-
fjárhúsanna eldri, nú eða Halldórs-
fjóssins á Hvanneyri sem Kristján
X var leiddur inn í sumarið 1930.
En það þarf ekki alltaf mikið af
húsagerðarlist eða landslagsfræð-
um til þess að hressa upp á ann-
ars flatt og mæðulegt útlit stórra
mannvirkja. Til dæmis þarf hvít-
innbrenndur langveggur kúaskála
ekki nema örfá litabönd til þess að
ná sátt við umhverfið, að ekki sé
talað um ef fenginn er náttúruvænn
litur á þak í stað varalitaðs flatar
sem er hálf dagslátta að stærð og
baular á allt sem nálægt er ...
Mér finnst t.d. nýja fjósið á
Hvanneyri ósköp sviplítill skáli úr
fjarlægð séð og ef ekki hressti land-
hallinn upp á staðsetningu nýlegu
fjárhúsanna á Hesti í sömu sveit
og einstök reisn bæjarhússins þar
væri sömu sögu um þau að segja.
En leitað var hagkvæms bygg-
ingarmáta og hannað í samræmi
við kröfur húsbyggjanda. Þarna
hefðum við þurft að bæta stærri
skammti af fagurfræði við – það sé
ég núna. En sumt má enn laga, t.d.
með steinhleðslu, snoturri grasflöt,
trjá- eða runnagróðri.
Fyrirmynd að Hesti
Um þessar mundir eru Bændasam-
tök Íslands að undirbúa byggingu
nautastöðvar að Hesti í Borgarfirði.
Hagkvæmni ræður að sjálfsögðu
hönnun mannvirkisins en með þess-
um línum eru samtökin eindregið
hvött til þess að brjóta nú í bág –
ganga á undan með gott eftirdæmi
fyrir bændur sem hyggjast reisa
peningshús: Að huga nú sérstaklega
að svip og útliti hússins/húsanna
– ekki með íburði eða óhæfilegum
kostnaði heldur markvissri hönnun
útlits byggingarinnar og umhverf-
is hennar þannig að mannvirkið
verði sveitarprýði og dæmi um það
hvernig fella má hinn endurreista
skálastíl sveitanna snoturlega að
umhverfinu.
En allt þetta kostar, segja menn
með réttu. Með hliðsjón af því hve
mjög byggingar móta svip og menn-
ingarlandslag sveitanna finnst mér
því vera íhugunarefni að í samn-
ingum bænda og ríkis um fjármuni
(t.d. í framleiðslu- og búnaðarlaga-
samningum) verði hluta fjárins
(t.d. 0,75-1,00%) varið til verkefna
sem miða sérstaklega að því að
gera skipulag, útlit og umhverfi
nýbygginga í sveitum þekkilegt og
þjóðlegt. Ef til vill gæti féð mynd-
að stofn að öflugum umhverfis- og/
eða menningarsjóði sveitanna.
Ávinnsluherfi
Hlekkjaherfi með 10 mm ferkönt-
uðum hlekkjum. Henta vel til að
slóðadraga tún og haga - jafna út
húsdýraáburði, rífa mosa, slétta
minni ójöfnur ofl. - Hagstætt verð.
Reykjavík: 568-1500 | Akureyri: 461-1070
Milljón á dag
Þá er Búnaðarþingi lokið þetta árið.
Þetta var friðsamt þing og heldur
skemmtilegt, umræðum um framtíðina
stillt í hóf, veislur hreint afbragð.
Svo sem venja er á aðalfundum
félaga, (Búnaðarþing er aðalfundur
Bændasamtaka Íslands), eru afgreiddir
reikningar. Þar kom m.a. fram að tap af
rekstri Hótel Sögu ehf. var mjög veru-
legt árið 2006.
Nú er það svo að fyrir liðlega ári var
kallað til Auka-Búnaðarþings. Þar ákváðu
þingfulltrúar að hafna framkomnu kaup-
tilboði í hlutafé BÍ í Hótel Sögu ehf. og
Hótel Íslandi ehf. og sérskráðan fasteigna-
hluta BÍ í Bændahöllinni við Hagatorg.
Á þessu Auka-Búnaðarþingi mætti Heim-
ir Haraldsson, löggiltur endurskoðandi,
og gerði hann grein fyrir mati sínu á fyr-
irliggjandi tilboði í hlutafé og fasteignir.
Það var að sjálfsögðu ekki einfalt að bera
saman þá valkosti að eiga hótelin áfram,
á móti því að taka umræddu tilboði og
verður ekki fjallað frekar um það hér.
Hitt er ljóst að árið 2006 eru Bændasam-
tök Íslands að tapa mjög verulegu fé á því
að umræddu tilboði var hafnað. Hversu
mikið tapið er, fer eftir því hvort talið er
að um dulda eignamyndun sé að ræða
hjá Hótel Sögu ehf., og hversu góð ávöxt-
un hefði fengist á söluandvirði hótelsins.
Um þetta má lengi deila, en með hliðsjón
af ávöxtun hjá Lífeyrissjóði bænda árið
2006, sýnist mér að tap Bændasamtaka
Íslands á umræddri ákvörðun sé orðið
nálægt 360 milljónir. Það er tæp milljón
á dag frá því umrætt Auka-Búnaðarþing
var haldið.
Það er nauðsynlegt að bændur geri
upp hug sinn varðandi framtíð hótel-
rekstrar Bændasamtaka Íslands. Ef
bændur vilja að umrædd hótel verði
áfram í eigu og rekstri BÍ, óháð því
hvort það er hagstæðasti kosturinn til
að ávaxta þá fjármuni sem í þeim eru
bundnir, þá er þetta allt í lagi.
Ef það er hins vegar markmið
að lágmarka áhættu Bændasamtaka
Íslands og fá sem besta ávöxtun á eigin
fé samtakanna, þá verður að taka málin
til alvarlegrar endurskoðunar.
Þess skal getið að lokum að Bænda-
samtök Íslands eiga allt hlutaféð í Hót-
el Sögu ehf., en Hótel Saga ehf. á síðan
allt hlutaféð í Hótel Íslandi ehf. Á sín-
um tíma var hluti eignarinnar færður
sem víkjandi lán Hótels Sögu ehf. við
Bændasamtök Íslands. Þessi skuld hót-
elsins við BÍ var um síðustu áramót
kr. 650.485.670. Það var skynsamlegt
á sínum tíma að færa þetta með þess-
um hætti, en fyrir vikið eru fjárhagsleg
samskipti Bændasamtaka Íslands ann-
ars vegar og Hótel Sögu ehf. hins vegar
nokkuð flókin og stutt í álitamálin.
Ferjubakka II, 10.3. 2007
Þórólfur Sveinsson