Bændablaðið - 27.03.2007, Blaðsíða 18

Bændablaðið | Þriðjudagur 27. mars 200718
Rebekka Sigurðardóttir frá Akur-
eyri býr ásamt fjölskyldu sinni
á bænum Blikalóni í Manitoba í
Kanada. Hún flutti búferlum fyrir
áratug, hætti í þægilegu skrifstofu-
starfi norðan heiða og tók til við
búskap á ókunnum slóðum, víðs
fjarri heimahögunum. Hún var
á ferðinni á heimaslóðum á dög-
unum, lagði upp í langt ferðalag
til að líta á dótturdóttur sína og
nöfnu sem fæddist í byrjun febrú-
ar á Akureyri. Bændablaðið hitti
hana að máli í Hleiðargarði, fram-
arlega í Eyjafirði, þar sem systir
hennar, Helga Björg, býr ásamt
Þór manni sínum og börnum og
reka þau þar myndarlegt kúabú.
Rebekka kynntist manni sínum,
Alan Johnson, á Akureyri veturinn
1996-’97, en hann var þann tíma ráð-
inn þjálfari Skautafélags Akureyrar.
Félagið hampaði þá um vorið sjötta
Íslandsmeistaratitli sínum í röð. Þeg-
ar búið var að fagna þeim áfanga
fór Allan að búa sig til brottfarar og
Rebekka sló til og hélt ásamt fjórum
börnum sínum, þá á aldrinum sjö til
þrettán ára, með honum utan. Börnin
eru Eiríkur, nú 23 ára, Jódís, 21 árs,
Hákon, 19 ára, og Bergur, 17 ára.
Þau eru Eiríksbörn. Strákarnir búa
allir í Manitoba-fylki en Jódís flutt-
ist heim til Íslands í lok liðins árs.
Eftir komuna til Kanada hafa þau
Rebekka og Allan eignast tvö börn,
Skúla sem verður 10 ára á árinu og
Sonju 8 ára.
Fyrst í stað bjó fjölskyldan ásamt
foreldrum Alans í námunda við smá-
bæinn Baldur en vorið 1999 festu
þau kaup á jörð mun norðar í fylk-
inu, í um tveggja stunda akstursfjar-
lægð frá Winnipeg. Þar hafa þau síð-
an verið að byggja upp og á liðnum
misserum hefur fjölskyldan keypt
tvær aðliggjandi jarðir. Samtals nær
landið yfir um 2400 ha en stór hluti
þess er nýttur sem hagi fyrir skepn-
urnar.
„Við kunnum ágætlega við okk-
ur þarna,“ segir Rebekka, en Blika-
lónsnafnið á bænum sóttu þau Alan
í samnefndan bæ föðurfólks hans á
Melrakkasléttu. Faðir Alans er Skúli
Jónsson, nú Johnson, en hans fólk
bjó á Sléttu um aldamótin nítján
hundruð. „Afi og amma Alans töl-
uðu íslensku og það var ævinlega
töluð íslenska á heimili þeirra í
Manitoba. Ég veit þó að Skúli talaði
ekki íslensku nema fram að sex ára
aldri því það vill oft verða þannig
að börnin týna niður málinu ef því
er ekki viðhaldið eftir að þau koma í
skóla. Og sú varð raunin með Skúla,
tengdaföður minn,“ segir Rebekka.
460 nautgripir í hjörðinni
Hjónin á Blikalóni búa með 460 naut-
gripi af tegundinni Red Angus og nú
stendur burður sem hæst. „Þetta er
tveggja mánaða törn hjá okkur og
heilmikið að gera á meðan á þessu
stendur,“ segir Rebekka, en gripirnir
ganga allir úti og mikið frost hefur
verið í Manitoba að undanförnu, allt
upp í 30 gráður. Þegar burður hefst
er útbúin aðstaða fyrir gripina innan
dyra þannig að þeir geti komið sér í
dálítið skjól og þá helst til að verjast
vindi.
„Stundum er frostið svo mikið
að við setjum sérútbúnar húfur á
nýfædda kálfana, eyrun eiga það
hreinlega til að detta af þeim í vetr-
arhörkunum,“ segir Rebekka en
það er líka til í dæminu að hún fari
með þá sem kaldastir eru inn á bað-
herbergi í húsinu. „Þeir eru stundum
svo illa frosnir að eitthvað verður að
gera, við reynum auðvitað allt til að
halda í þeim lífinu.“
Áður fyrr stóð burðurinn yfirleitt
yfir á tímabilinu janúar til febrúar,
en hann hefur verið færður til, m.a
vegna veðurs, því það dregur smám
saman úr frostinu eftir því sem líður
á vorið og fleiri kálfar eiga sér þá
lífsvon. „En á móti kemur að þegar
dregur úr frostinu fer að myndast
drulla og svað þar sem hjarðirnar
ganga og við þurfum sífellt að færa
þær til á milli haga sem er geysileg
vinna. Líkurnar á að kálfarnir veik-
ist aukast líka ef ekki er passað upp
á að þeir gangi á sæmilega þurrum
jarðvegi,“ segir Rebekka.
Heyskapur langt fram í september
Að loknum burði þarf að fara að
huga að heyskap en hann hefst alla
jafna í júní og stendur fram í sept-
ember, enda ekkert smáflæmi sem
þau Blikalónhjón þurfa að heyja
ofan í skepnur sínar. „Ætli þetta séu
ekki allt í allt svona 3800 rúllur. Þar
af eru um 1200 rúllur af ræktuðu
landi en bróðurparturinn er úthey.
Það tekur býsna langan tíma að ná
þessu öllu, við byrjum yfirleitt um
miðjan júní eða upp úr því – það fer
eftir grassprettu og veðri. Sumarið í
fyrra var einstaklega gott og ég man
að síðasti bagginn var bundinn 31.
ágúst, en oftar en ekki erum við að
eitthvað fram í september og stund-
um allt til loka þess mánaðar. Við
gátum haldið okkur vel að verki, því
það rigndi svo til ekki neitt í fyrra-
sumar,“ segir Rebekka. Þau hafa
ráðið til sín tvo vinnumenn að sum-
arlagi, á meðan heyskapur stendur
yfir, því þau tvö, hún og Allan, ná
engan veginn að slá öll þau tún sem
þau hafa yfir að ráða.
Verðið í sögulegu lágmarki
Næsta vinnutörn í búskapnum hefst
svo í október en þá hefjast uppboð á
nautgripum.
„Undanfarin ár hefur verðið ver-
ið eins lélegt og hægt er að hugsa
sér, það er í sögulegu lágmarki,“
segir Rebekka, en fyrir fjórum árum
greindist kúariða í Kanada og í kjöl-
farið lokuðust markaðir í Bandaríkj-
unum. Þeir hafa nú verið opnaðir að
nýju en verðið er ekki til að hrópa
húrra fyrir. „Fyrir fimm árum feng-
um við 900 kanadadollara fyrir
hvern kálf en í fyrrahaust fóru þeir
á um 500 dollara, 25-30 þúsund
krónur. Þetta er heilmikil lækkun og
erfitt að mæta henni, nema þá bara
með því að fjölga stöðugt í bústofn-
inum. Það höfum við verið að gera
á umliðnum árum, m.a. með því
að kaupa af nágrönnum okkar sem
voru að bregða búi; keyptum jarðir,
bústofn og mannvirki en það er vit-
anlega líka mjög dýrt,“ segir Reb-
ekka en vonast til að bjartari tímar
renni upp í búskap þar vestra. „Við
búumst raunar ekki við að fari að
birta til fyrr en í kringum árið 2010,
þetta gengur víst oft í tíu ára bylgj-
um, skiptast á skin og skúrir í þessu
eins og öðru.
Þegar við bjuggum við Baldur
stunduðum við einnig kornrækt en
þetta tvennt vegur hvort annað upp.
Þegar verð er lágt á nautgripum er
kornið yfirleitt selt góðu verði og
öfugt. Nú er gott verð á korni en
því miður höfum við ekki aðstöðu
þar sem við búum núna til að stunda
kornrækt, landið býður ekki upp á
slíka ræktun,“ segir Rebekka.
Bíltúrar á rigningardögum
Þó svo að ekki viðri sérlega vel
til nautgriparæktar í Manitoba um
þessar mundir er engan bilbug á
þeim Blikalónshjónum að finna.
„Ég kann vel við mig í sveitinni og
hef alltaf haft gaman af því þegar
nóg er að gera. Þó svo að vinnu-
dagurinn sé oftast mjög langur og
í mörg horn að líta, líkar mér þetta
mun betur en að stunda almenna
vinnu frá 9-5. Það á bara ekki við
mig,“ segir Rebekka. Hún bætir við
að vissulega sé lítið um sumarfrí og
þess háttar. Það er nú yfirleitt þann-
ig að við reynum að fara í einhverja
smábíltúra á rigningardögum, þeg-
ar ekki er hægt að vera við hey-
skap, hversu spennandi sem það nú
hljómar!“
Texti og mynd: MÞÞ
Hefur stundað kúabúskap í Kanada í áratug
Með 460 nautgripi og keyptu ný-
verið tvær nágrannajarðir
Rebekka (th.) ásamt systur sinni Helgu Björg í fjósinu í Hleiðargerði í
Eyjafirði.
Ágætu kúabændur
Fóðurblandan hefur sett á markað tvær nýjar kjarnfóðurblöndur, DK-16 og DK-20. Þessar blöndur innhalda annars vegar
16% og hins vegar 20% prótein en eru án fiskimjöls og bjóðast því á mun lægra verði en sambærilegar fóðurblöndur.
Til að fyrirbyggja allan misskilning telur Fóðurblandan ástæðu til að minna bændur á tvær lykilstærðir í próteinfóðrun kúa,
AAT og PBV.
AAT þarf að vera á bilinu 90 til 95g á hvert kiló af þurrefni í fóðri mjólkurkúa. Heyin hér á Íslandi mælast yfirleitt á bilinu 75
til 85g og þess vegna þarf kjarnfóðrið oftast að vera með AAT á bilinu 115 til 130g fyrir hvert kíló af þurrefni.
Hérlendis þarf PBV að vera á bilinu 0 til 40g á hvert kíló af þurrefni — því nær núllinu, því betra. Heyin okkar mælast yfirleitt
um 50 eða þar yfir og þess vegna þarf kjarnfóðrið að vera með PBV gildi undir núllinu, -5 til -30.
Hefðbundin K-16 kjarnfóðurblanda frá Fóðurblöndunni hefur gildin 130 fyrir AAT og -20 fyrir PBV. Hún passar því afar
vel með meðalheyjum. Nýju blöndurnar munu því að ýmsu leyti þykja framandi.
DK–16 hefur AAT gildið 116g fyrir hvert kíló af þurrefni og 3 fyrir PBV. DK–20 hefur AAT gildið125 g fyrir hvert kíló af
þurrefni og 36 fyrir PBV. Við mælum ekki með DK-20 nema fyrir bændur sem gefa mjög mikið bygg eða hafa völ á heyjum
með mjög lágt PBV gildi. Um leið þarf þó að huga vel að því að AAT gildi verði ekki of lágt. DK-16 hentar einkum þar sem
heyin mælast með hátt AAT gildi og lágt PBV gildi. Þannig hey eru að vísu ekki mjög algeng hérlendis en sjálfsagt er að skoða
hvert tilfelli fyrir sig.
Fóðurblandan hefur jafnan lagt kapp á að hafa gott úrval af kjarnfóðri á samkeppnishæfu verði. Nýju fóðurblöndurnar eru
dæmi um það. Hins vegar vörum við bændur við því að skipta snögglega um blöndur ef munur í efnainnihaldi er mikill.
Við hvetjum þá eindregið til þess að leita ráðgjafar hjá okkur og tryggja þannig að fóðrið sem þeir nota uppfylli kröfur
þeirra — og hæfi aðstæðum.
Með kveðju
ráðgjafar Fóðurblöndunnar
Nánari upplýsingar á www.fodur. is eða hjá sölumönnum.