Bændablaðið - 27.03.2007, Blaðsíða 31

Bændablaðið | Þriðjudagur 27. mars 200731
Vegna þess að margir þekkja ekki
riðueinkenni, þykir rétt að lýsa
þeim hér. Þegar fjárhópur er skoð-
aður með tilliti til riðu, skal minn-
ast þess, að:
• Einkenni sjást varla á yngri kind-
um en veturgömlum, en koma oft
fyrst fram í fullorðnu fé, þar sem
veikin er að byrja.
• Fyrstu einkenni eru breytileg
frá degi til dags, meira áberandi
suma daga en aðra.
Langt getur verið í að einkenni
verði stöðug. Því getur þurft að
skoða kind á þessu stigi oftar en
einu sinni til að vera viss. Fyrstu
einkennin eru mjög breytileg milli
staða, einnig milli kinda í sömu
hjörð. Það geta verið vanþrif eða
sljóleiki og deyfð, eða þá tauga-
veiklun og æsingur og viðbregðni,
ellegar lamanir eða slettingslegt
göngulag. Þessi ólíku einkenni
villa fyrir og hafa oft tafið rétta
greiningu veikinnar.
Þeir, sem eru fjárglöggir og
þekkja kindur sínar sem einstak-
linga verða fyrst varir einkenna,
þær breyta hegðun sinni. Óeirð
og óþol eru oft fyrstu merkin, oft
vegna fiðrings eða kláða í húð,
sem líkist sníkjudýrasmiti, ofnæmi
eða eksemi eða bólgum af völd-
um ígerðarsýkla. Best er að virða
kindurnar fyrir sér þaðan sem lítið
ber á manni um leið og þær ganga
að heyinu. Kindur, sem veikin er
að byrja í þola illa, að þrengt sé
að þeim, kippa sér frá, standa um
stund úti á gólfi en taka svo aftur til
við átið. Riða kemur oft fyrst fram
við álag svo sem við flutning og
rekstur eða við rúning. Algengur
er fiðringur í húð og húðkippir og/
eða þrálátur kláði um allan skrokk,
einkum þó á höfði eða tortu, fælni,
deyfð, slettingur í gangi, hægfara
vanþrif, titringur, tannagnístur,
eins og fyrr er lýst. Eitt þessara
einkenna getur verið áberandi frá
upphafi, en einkennum fjölgar, þeg-
ar sjúkdómurinn ágerist. Þá er t.d.
talað um kláðariðu, þegqar kláði
er fyrsta einkennið, hræðsluriðu
eða lömunarriðu eftir því einkenni
sem er mest áberandi. Fyrir kemur
að riðukindur sjái illa, þær gangi á
og beri framfætur hátt. Þegar hald-
ið er í horn og kindin látin streitast
á móti, finnst oft titringur á höfði,
stundum sést skjálfti. Þegar fengist
er við riðukind bregst hún óeðlilega
við, berst um og fær stundum hálf-
gert æði eða krampaflog. Riðukind-
ur hafa oftast góða lyst, jafnvel er
til að þær eti og drekki með meiri
áfergju en áður var. Samt leggja
þær af. Veikin hefur áhrif á melt-
ingarveginn. Það getur hjálpað við
greiningu að spörð úr riðukindum
eru, þó ekki alltaf, sérstök að útliti:
dökk, smá, jöfn að stærð og peru-
laga með holu í annan enda en totu
úr hinum. Oftast svara riðukind-
ur nuddi eða klóri í malir og bak
eða haus með velþóknun, líka þær
sem ekki sýna kláðamerki að fyrra
bragði. Þær halla sér á móti þeim
sem klórar og kjamsa eða sleikja
út um. Þegar kláði fylgir riðu sést
roði, hrúður eða blæðandi sár á
húð, hárlausir blettir á síðu, andliti
eða tortu, núin horn þ.e. merki eftir
nudd á síðú og baki, krafs eftir horn
í bak eða síðu og sár eftir krafs með
fæti í kvið og síðu eða nag innan á
fótum upp að hné að framan og upp
að hækli að aftan.
Einkenni riðuveiki
Sigurður Sigurðarson
dýralæknir, Landbúnaðarstofnun
ss@lbs.is
Sjúkdómavarnir
ÁRMÚLA 11 | Sími 568-1500 | Lónsbakka | Sími 461-1070 | www.thor.is
Tætarar
Hefðbundnir jarðtætarar
vinnslubreiddir 2,60 m - 2,85 m - 3,10 m
Pinnatætarar
Vinnslubreidd 3,00 m
Hafið samband við sölumenn okkar og aflið nánari upplýsinga um tætarana.
Smíðum sérlega vandaðar bílskúrs- og iðnaðarhurðir eftir
málum. Þær eru léttar og auðveldar í notkun. Einangrun er á
öllum köntum. Fáanlegar í mörgum stærðum og gerðum, með
eða án glugga. Einnig fáanlegar með mótordrifi.
Bílskúra- og
iðnaðarhurðir
Vagnar & þjónusta ehf
Tunguháls 10, 110 Reykjavík
Sími: 567-3440, Fax: 587-9192