Bændablaðið - 27.03.2007, Blaðsíða 13

Bændablaðið | Þriðjudagur 27. mars 200713
holdum eftir að þær hafa náð tiltek-
inni nyt. Við ákváðum að fóðra þær
eftir þörfum sama í hvaða nyt þær
væru. Það skilar því að þær halda
hárri nyt lengur. Þær ganga ekki á
eigin forða og fá ekki það líkam-
lega sjokk sem því fylgir. Við gef-
um þeim eftir þessari aðferðafræði
fram að geldstöðu og skrúfum þá
fyrir, tökum þær í meðferð og gef-
um þeim svo mikið af grófu, orku-
litlu fóðri. Þær eiga að éta mikið á
geldstöðunni til þess að halda vam-
barýmdinni. Að öðrum kosti geta
þær ekki étið eins mikið eftir burð.
Við reiknuðum út að heildarát kúa
í framleiðslu væri að meðaltali 19-
20 kg af þurrefnum á dag sem er
mjög mikið.“
Kálfadauði hjá þeim er í með-
allagi, „þótt hver dauður kálfur sé
einum kálfi of mikið. Við höfum
ekki getað tekist á við þann vanda
en það kemur að því. Við höfum þó
gefið kúnum ákveðna fóðurblöndu
síðustu tvær vikur fyrir burð því
þær þurfa annað steinefnainnihald
á þeim tíma.
Við höfum hins vegar tekið eft-
ir því að með mikilli og markvissri
fóðrun dregur úr ýmsum efna-
skiptasjúkdómum hjá kúnum. Við
takmarkaðri fóðrun, meðal annars
kjarnfóðurgjöf, er verið að hvetja
þær til að framleiða en því ekki
fylgt eftir sem skyldi. Það getur
leitt til efnaskiptasjúkdóma, svo
sem súrdoða. Það þarf að gefa þeim
eins mikið og þær þurfa til þess að
þær haldi heilbrigði.
Það hefur enginn sýnt fram á
hvað íslenska kýrin getur. Reynsla
okkar bendir til þess að hún geti
meira en menn halda og við þykj-
umst vita að við erum ekki komin
að endimörkum afurðagetunnar.“
Dekrum ekki við kýrnar
Blaðamaður rifjar upp grein sem
hann las eitt sinn um hollenska
bændur sem keyptu sér kúabú í
Danmörku og það var segin saga að
eftir árið hafði nytin í kúnum auk-
ist um 30%. Skýringin sem menn
fundu á því var sú að þeir hollensku
væru öllum stundum í fjósinu að
dekra við kýrnar meðan danskir
bændur væru þær einungis á mjalta-
tíma. Því var kjörið að spyrja hvort
þau sinntu kúnum sérstaklega mik-
ið?
„Nei, ekki svo mjög. Við klipp-
um kýrnar reglulega og meðan
þær voru á básum dustuðum við af
þeim rykið og þrifum af þeim skít-
aklepra, klipptum á þeim klaufirnar
og þess háttar. Við höfum líka allt-
af verið með fulla lýsingu yfir dag-
inn í fjósinu og svo næturlýsingu á
nóttinni. Allt telur þetta í þá veru að
auka nytina.
Það tók kýrnar dálítinn tíma að
venjast frelsinu, þær kunnu ekki að
bera sig eftir kjarnfóðrinu og sumar
fengu súrdoða. Við tókum eftir að
stálmi hjá nýbærum var minni en
áður og viljum þakka það aukinni
hreyfingu kúnna í lausagöngunni,“
segja þau.
Þriggja ára áætlun nauðsynleg
Eftir þetta berst talið að stöðu mjólk-
urframleiðslunnar sem hefur breyst
verulega hratt á síðustu árum. Snæ-
fellingar hafa ekki farið varhluta
af þeim breytingum því eins og
annars staðar á landinu hefur kúabú-
um fækkað þótt lítrunum sem fram-
leiddir eru hafi ekki fækkað.
En hvernig líst þeim á framtíð-
ina?
„Við erum búin að steypa okkur
í skuldir og verðum að standa und-
ir þeim. Það eru óvissutímar, næstu
kosningar gætu reynst afdrifaríkar
fyrir bændur, því þá ræðst hverjir
halda áfram að stjórna landbúnað-
arkerfinu. Alþjóðaumhverfið hefur
sín áhrif og hvernig við spilum úr
því. Þar geta líka legið ýmis tæki-
færi. Það hefur til dæmis tekist að
auka skyrútflutninginn til Ameríku
verulega og vonast er til að á þessu
ári verði útflutningurinn allt að 15
tonn á viku, svo ekki sé minnst á
smjörið sem við þurfum endilega
að losna við.
En nú er brýnt að mjólkuriðn-
aðurinn geri áætlun og gefi okkur
mjólkurframleiðendum vísbendingu
um hvað hann þurfi mikla mjólk, til
dæmis næstu þrjú árin. Þá getum
við skipulagt okkur eftir því. Svo
má endurskoða áætlunina ef eitt-
hvað breytist. Við vitum núna að
afurðastöðvarnar kaupa alla mjólk
sem framleidd verður á þessu verð-
lagsári en við þurfum að geta séð
lengra fram í tímann vegna þess
að framleiðsluferillinn er svo lang-
ur,“ segja þau Laufey og Þröstur á
Stakkhamri. Texti og myndir: –ÞH
Hin velhyrnda Brák flatmagar í fjósinu og nýtur þess að láta mynda sig.
Hér að ofan sést fjósið utanfrá og búið að stækka það verulega. Hægra
megin sér í hlöðuna þar sem sjálfvirka fóðurkerfinu verður komið fyrir.