Bændablaðið - 20.04.2011, Page 4

4 Bændablaðið | fimmtudagur 20. apríl 2011
Fréttir
Fjallað var um möguleg frið-
lýsingaráform í Gjástykki á fundi
sveitarstjórnar Þingeyjarsveitar
á dögunum, en óskað var eftir
skriflegri afstöðu sveitarstjórna
Þingeyjarsveitar, Norðurþings og
Skútustaðahrepps til friðlýsingar-
innar.
Leitað hafði verið eftir afstöðu
umhverfisráðuneytisins til þess hvort
ekki væri hægt að fara bil beggja,
þ.e. friðlýsa hluta svæðisins en því
hafnaði ráðuneytið alfarið og telur
sveitarstjórn það miður.
Sveitarstjórn tekur undir sjón-
armið fulltrúa sveitarfélaganna í
samráðshópnum og er ekki tilbúið
að afsala sér skipulagsvaldinu á
svæðinu með tilliti til hugsanlegrar
nýtingar og/eða verndunar. Í því ljósi
hafnar sveitarstjórn Þingeyjarsveitar
boðaðri friðlýsingu Gjástykkis og
vísar til staðfests Svæðisskipulags
háhitasvæðanna í Þingeyjarsýslum
2007–2025, þar sem fram kemur að
Gjástykki er síðast í nýtingarröð af
þeim virkjunarkostum sem þar eru
upptaldir. /MÞÞ
Þingeyjarsveit hafnar
friðlýsingu Gjástykkis
Mjólkurumbúðir hafa þróast mikið í takt við auknar kröfur markaðarins:
Neytendur sækjast eftir þægindum
og óhagkvæmari umbúðum
Sannkallað gæðingaúrval var til
sýnis í þéttsetinni Ölfushöllinni
laugardaginn 9.apríl var þegar
Stóðhestaveisla Hrossaræktar.is
fór fram. Yfir 30 stóðhestar, allt
frá ungum ósýndum efnisfolum
til margverðlaunaðra kostagripa,
komu fram og sýndu snilli sína.
Oddur frá Selfossi heiðraður
Höfðinginn Oddur frá Selfossi mætti
til leiks ásamt hópi afkomenda sinna
og var hann heiðraður fyrir framlag
sitt til íslenskrar hrossaræktar. Var sér-
staklega gaman að sjá þennan gamla
kappa gefa afkomendum sínum ekk-
ert eftir á fljúgandi skeiðsprettum í
gegnum höllina undir öruggri stjórn
hinnar ungu Dagmarar Einarsdóttur.
Afkvæmi Kletts frá Hvammi og
Stála frá Kjarri komu fram, auk þess
sem stólpagæðingurinn Eldjárn frá
Tjaldhólum mætti ásamt myndar-
legum afkvæmahópi. Of langt mál
er að telja upp alla þá glæsigripi sem
léku listir sínar í veislunni, enda gæðin
mikil og vart veikan punkt að finna
í þeim atriðum sem upp á var boðið.
Uppboð á folatollum
Á stóðhestaveislunni var einnig efnt
til uppboðs á folatollum og stóð-
hestahappdrættis og mun ágóðinn
af þeirri fjáröflun renna óskiptur til
Styrktarfélags krabbameinssjúkra
barna. Boðnir voru upp folatollar
undir fjóra gæðinga, þá Héðinn frá
Feti, Krák frá Blesastöðum, Óm
frá Kvistum og Stála frá Kjarri. Er
skemmst frá því að segja að uppboðið
gekk hreint frábærlega og söfnuðust
hvorki meira né minna en 920.000 kr.
til málefnisins.
Sala á happdrættismiðum gekk
einnig feiknavel, enda ríflega 40
folatollar undir marga úrvals stóðhesta
í vinning. Happdrættismiðar munu
verða áfram til sölu fram að útdrætti
24. apríl og er hægt að nálgast þá í
öllum helstu hestavöruverslunum, auk
þess sem hægt er að panta miða með
því að senda tölvupóst á hrossaraekt@
hrossaraekt.is.
Hrossarækt.is vill þakka öllum
þeim sem komu að stóðhestaveisl-
unni kærlega fyrir hjálpina og ekki síst
þeim stóðhestaeigendum sem gáfu
folatolla í uppboð og happdrætti til
stuðnings verðugu málefni. Viðtökur
við stóðhestaveislum bæði norðan
heiða og sunnan sýna að þessir við-
burðir eru komnir til að vera. /HGG
Gæðingaúrval á Stóðhestaveislu í Ölfushöllinni:
Oddur frá Selfossi heiðraður
Í allri umræðunni um náttúruvernd
og umhverfisvæna framleiðslu segir
Jón K. Baldursson, mjólkursam-
lagsstjóri MS í Reykjavík, athyglis-
vert að kröfur neytenda um þægindi
skuli leiða til sífellt meiri notkunar
á óhagkvæmari umbúðum. Nefnir
Jón sem dæmi að hefðbundnar
eins lítra fernur séu ört að víkja
vegna aukinnar eftirspurnar eftir
mjólkurvörum í fernum með toppi,
sem eru bæði dýrari í vinnslu og í
flutningum.
Hefðbundnu fernurnar eru úr
pappa og koma í rúllum sem síðan
eru hlutaðar niður í pökkunarvélum.
Fernurnar með toppnum, sem neyt-
endur vilja frekar, eru einnig úr pappa
en koma sundurhlutaðar í kössum frá
Tetra Pak í Svíþjóð. Þær taka því mun
meira pláss í geymslu og útheimta
meiri fyrirhöfn við pökkun og í flutn-
ingum, sem gerir vinnsluna dýrari.
Þá er sú vélasamstæða sem pakkar úr
þessum umbúðum orðin mjög ásetin
vegna aukinnar eftirspurnar.
„Það er fyrst og fremst eftirspurnin
sem stýrir þessari þróun,“ segir Jón.
Segir hann að nýrri umbúðirnar séu
ekki eins umhverfisvænar ef tekið er
tillit til þess að þær taka meira pláss í
flutningi og útheimta því meiri orku.
Þarna stangast augljóslega á hag-
kvæmnis- og umhverfissjónarmið og
kröfur neytenda.
Enn ein nýjungin í mjólkurum-
búðum, sem m.a. má sjá í rjóma- og
stoðmjólkurumbúðum, eru toppfernur
með skrúfuðum tappa. Pökkun í
slíkar umbúðir fer fram á Selfossi og
á Akureyri en þær eru dýrari í inn-
kaupum og útheimta sérstakar pökk-
unarvélar. Hefur þessi þróun m.a. leitt
til þess að öll stoðmjólkurframleiðslan
hefur nú verið flutt frá Reykjavík til
Selfoss og var það fyrst og fremst gert
til hægðarauka fyrir neytendur.
Segir Jón að mikil þróun hafi
átt sér stað í mjólkurumbúðum á
umliðnum áratugum frá því mjólkin
kom frá bændum í brúsum. Síðan
var mjólkinni gjarnan ausið á minni
brúsa fyrir viðskiptavini í mjólkur-
stöðvunum. Þá tóku glerflöskur við
eins og í Reykjavík og síðar hyrnur,
sem lengi voru notaðar.
Úti á landsbyggðinni voru not-
aðar aðrar umbúðir þegar flöskunum
sleppti, ýmist fernur úr pappa eða
plastpokar sem m.a. voru lengi not-
aðir hjá Mjólkursamlagi Ísfirðinga og
einnig á Austfjörðum.
/HKr.
Umhverfis- og náttúruverndar-
nefnd Reykhólahrepps tók á
fundi sínum í liðinni viku öðru
sinni til afgreiðslu erindi Eiríks
Kristjánssonar varðandi flutning
hreindýra til Vestfjarða.
Á fundinum var bókað að
nefndin samþykki að beina því til
Umhverfisstofnunar að gerð verði
rannsókn á gróður- og veðurfari á
Vestfjörðum í tengslum við flutning
á hreindýrum á svæðið með tilliti til
gróðurverndunar og einnig smithættu
á milli hreindýra og sauðfjár. Þessi
bókun nefndarinnar, sem er frábrugðin
fyrri bókun hennar um sama erindi,
verður tekin til afgreiðslu á fundi
hreppsnefndar í dag, fimmtudag.
Eiríkur sendi erindið fyrst til
hreppsnefndar í byrjun janúar á þessu
ári og vísaði hún því til umhverfis-
og náttúruverndar til efnislegrar
umfjöllunar. Sú nefnd tók málið fyrir
í febrúar og var þá bókað að hún fagn-
aði hugmyndum um atvinnuskapandi
möguleika í Reykhólahreppi og á
Vestfjörðum öllum.
„Til að flutningur hreindýra á milli
landshluta geti komið til þurfa að
koma til lagabreytingar og samþykkt
landeigenda á landsvæðinu. Nefndin
telur að hvort tveggja sé ansi langsótt.
Erindi frá Vesturbyggð sama efnis er
nú þegar hjá Umhverfisstofnun og er
vert að bíða niðurstöðu þess,“ segir í
bókun nefndarinnar frá því fyrr í vetur.
Hætta á óbætanlegu tjóni verði
hreindýr flutt á Vestfirði
Sauðfjárveikivarnanefnd Stranda-
byggðar og nágrennis telur að hug-
mynd um flutning á hreindýrum til
Vestfjarða sé ekki ásættanleg með
tilliti til sauðfjársjúkdóma. Bréf
frá nefndinni var kynnt á fundi
umhverfis- og náttúruverndarnefndar
Reykhólahrepps í síðustu viku.
Jafnframt telur nefndin að hug-
myndin sé ótæk með öllu án undan-
genginna gróður- og veðurfars-
rannsókna þegar litið er til þarfa og
velferðar dýranna og gróðurverndar
svæðisins. Þetta kemur fram í bréfi
sem sent hefur verið öllum sveitar-
stjórnum á Vestfjörðum sem ábending
um þá „gríðarlegu áhættu sem tekin
væri með flutningi hreindýra til
Vestfjarða“.
Rásgjörn og víðförul og þeim halda
engar girðingar
Í bréfinu segir jafnframt: „Vitað
er að hreindýr geta tekið ýmsa sauð-
fjársjúkdóma, má þar m.a. nefna
garnaveiki, en einnig er líklegt að
hreindýr geti borið riðu ásamt öðrum
smitsjúkdómum. Með tilliti til þess
hve rásgjörn og víðförul hreindýr
eru ásamt því að girðingar, þar með
taldar sauðfjárveikivarnarlínur, halda
þeim ekki, er ljóst að hætta er á að
óbætanlegt tjón gæti hlotist af flutningi
þessara dýra á Vestfirði.“ Enn fremur
segir:
„Vestfirðir eru lausir við alla
alvarlega smitsjúkdóma í sauðfé, sem
skiptir miklu máli fyrir landið í heild.
Hingað er leitað þegar niðurskurður
af völdum riðu hefur farið fram og
leita þarf eftir nýjum fjárstofni, auk
þess sem gríðarlega mikið af gripum
er sótt á Vestfirði til kynbóta í öllum
landshlutum. Þessu megum við ekki
kasta frá okkur í fljótræði.“
/MÞÞ
Umhverfis- og náttúruverndarnefnd Reykhólahrepps:
Rannsóknir verði gerðar vegna
flutnings hreindýra á svæðið
Hreindýrahjörð á Jökuldal. Mynd / MÞÞ
Jón K. Baldursson, mjólkursamlagsstjóri MS í Reykjavík, með tvær gerðir mjólkurumbúða. Annars vegar er eins
lítra ferna sem er mjög hagkvæmt í lagerhaldi, vinnslu og flutningum en hins vegar er 1,5 lítra ferna með toppi sem
verður sífellt vinsælli meðal neytenda en er mun óhagkvæmari í vinnslu og flutningum. Mynd / HKr.
Oddur frá Selfossi var heiðraður sérstaklega í Stóðhestaveislu í Ölfushöll.
Hér er hann setinn af hinni ungu Dagmar Öder Einarsdóttur á flugskeiði.
Mynd / Kolbrún Grétarsdóttir.
Stofnfundur Geitfjárseturs Íslands
var haldinn í gærkvöldi. Stofnun
setursins er liður í að tryggja áfram
rekstur á Háafelli í Hvítársíðu, þar
sem er stærstur stofn geita á Íslandi.
Um 600 geitur eru á landinu öllu
og þar af eru ríflega 150 á Háafelli,
meðal annars nánast allur kollótti
stofninn. Að stofnun félagsins koma
einstaklingar og félagasamtök eins
og Slow Food og Beint frá býli.
Rekstur geitfjárbúsins á Háafelli
hefur verið erfiður og er mark-
miðið með stofnun Geitfjársetursins
að bjarga rekstrinum þar og skjóta
styrkari stoðum undir hann til fram-
tíðar. Að sögn Braga Skaftasonar, eins
þeirra sem að stofnuninni standa, er
nauðsynlegt að bregðast hratt við
vegna stöðu mála. „Staðan nú er sú
að það vantar fjármagn til að bjarga
rekstrinum frá þroti. Það verður að
koma í veg fyrir það til þess að verja
það starf sem Jóhanna [Þorvaldsdóttir,
innskot blm.] hefur unnið. Það hefur
verið gríðarlega óeigingjarnt starf og
í raun bjargað íslensku geitinni frá
útrýmingu. Fyrir slíkt ber að þakka
og styðja við með öllum ráðum.“
/fr
Geitfjársetur stofnað