Bændablaðið - 15.11.2012, Blaðsíða 51

52 Bændablaðið | Fimmtudagur 15. nóvember 2012
Lesendabás
Harpa Ósk Jóhannesdóttir,
Herjólfsstöðum, ritaði grein
í síðasta Bændablað og sagði
frá gróðureyðingu af völdum
jökulárinnar Leirár. Hefur áin
breytt farvegi sínum, sem til þessa
hefur legið niður með Sandfelli
til austurs að Rjúpnafelli og
valdið vatna vöxtum í Skálminni.
Breytingin er af völdum
mikils aur framburðar undan
Mýrdalsjökli sem veldur því að
farvegur árinnar hefur hækkað
svo mjög að hún hefur nú í
nokkurn tíma runnið til suðurs
og endað í farvegi Skálmar. Þessi
breyting hefur haft gífurleg áhrif
á beitiland bænda í Álftaveri.
Með greininni birtust nokkrar
myndir en ekki var þó pláss fyrir
allar myndirnar sem Harpa sendi.
Þar á meðal var sú mynd sem hér
birtist sem skiptir talsverðu máli í
þessu samhengi.
Bæjarrústir Kringlu
Þessi mynd er af líklegum
bæjarrústum Kringlu, en bærinn er
talinn hafa farið í eyði í einhverju
Kötlu gosanna. Bæjarrústir
Kringlu eru innan rauða hringsins
á myndinni og sést vel hvað áin
fellur nálægt þeim. Þá er í greininni
einnig vitnað í myndina varðandi
landgræðsluverkefnið ,,Bændur
græða landið“ en fyrir ofan
bæjarrústirnar má sjá Síknahálsinn.
Sandfell er efst fyrir miðri mynd
og þar sést hvar áin hefur breytt
farvegi sínum og flæmist hún nú
niður austanverðan Mýrdalssand
og endar í farvegi Skálmar. Einnig
endar hluti Leirár í vatnsmiklum
bergvatnslækjum Haganna, en
neðst á myndinni má sjá hvar
mórautt vatnið blandast tæru vatni
Kringlulækjar.
Harpa sagði í greininni að
eina lausnin við þessu sívaxandi
vandamáli væri að byggja
varnargarð upp við Sandfell til
þess að beina ánni aftur í sinn
gamla farveg.
„Ég vona því að þeir sem
málið varðar þ.e. Landgræðslan
og Vegagerðin, sjái að sér og rétti
okkur hjálparhönd í tíma, hætti að
benda hvor á annan og segi okkur
að bíða eftir svörum. Eins og
máltækið segir er biðin sjaldan til
batnaðar. Það á allavega við í þessu
tilviki,“ sagði Harpa í grein sinni.
„Biðin er sjaldan til batnaðar“:
Leirá að grafa undan
bæjarrústum Kringlu
Innan rauða hringsins eru bæjarrústir sem líklega eru rústir bæjarins
Kringlu sem fór í eyði í einu Kötlugosanna. Greinilega má sjá að áin er
farin að ógna bæjarrústunum.
Harpa Ósk Jóhannesdóttir
Bækur
Útgáfufélagið Töfrakonur/
Magic Women ehf. hefur sent
frá sér barnabókina
Ævintýri tvíburanna
á Spáni. Bókin er
eftir Birgittu Hrönn
Halldórsdóttur, bónda
á Syðri-Löngumýri í
Blöndudal.
Ævintýri tví-
buranna á Spáni er
sjálfstætt framhald
af Ævintýrum tví-
buranna sem kom út
2011. Tvíburarnir
Bjössi og Begga
búa í Blómabrekku
í Húnavatnshreppi. Þar
hefur heldur betur bæst við
fjölskylduna, þar sem aðrir
tvíburar hafa nú litið dagsins ljós.
Þau fara í eftirminnilegt páska-
frí til Spánar með vinum sínum
og eld sprækum ömmum.
Þar lenda þau
í bardaga við
spænsku mafíuna,
heim sækja Afríku
og upplifa margvís-
leg ævintýri þar sem
alls konar fólk kemur
við sögu.
Sagan lýsir vel
kátum og glöðum
krökkum í Húnavalla-
skóla og skemmtilegu
lífi þeirra innan skólans
og utan hans.
Bókina prýða
skemmti legar og líf-
legar myndir eftir Ernu Hrönn
Ásgeirsdóttur.
Ævintýri tvíburanna á Spáni
– Ævintýri fyrir börn og fullorðna eftir Birgittu bónda á Syðri-Löngumýri
Stöðugleiki og sókn í landbúnaði
Í lok september undirrituðu
ráðherrar atvinnuvega og fjármála
nýjan búnaðarlagasamning til fimm
ára. Um leið voru búvörusamningar
um grænmeti, mjólkurframleiðslu
og sauðfjárrækt framlengdir um tvö
ár. Óhætt er að fullyrða að mikillar
ánægju gæti meðal bænda og íbúa
landsbyggðarinnar almennt með
samningana.
Samningarnir tryggja stöðugleika í
landbúnaði til langrar framtíðar. Þeim
tíðindum sæta þeir að sérstök áhersla er
lögð á kornrækt, einkum þeirri er snýr að
svínabændum. Fram kom í máli Jóhönnu
Sigurðardóttur forsætisráðherra að þetta
væri liður í því að gera þá búgrein
sjálfbæra í fóðuröflun og treysta þar
með stoðir hennar. Því ber að fagna
sérstaklega og taka undir þessar áherslur
ríkis stjórnarinnar í landbúnaðarmálum.
Ný sókn í landbúnaði
Samningar ríkisstjórnar Samfylkingar
og VG við bændur marka sókn í
landbúnaði á mörgum sviðum. Stöðug-
leiki er tryggður og skýr sýn mörkuð
til framtíðar fyrir greinina. Þar er
einkar mikilvægt að samningur inn við
garðyrkju bændur er framlengdur, sem
skiptir miklu máli fyrir þá vaxtargrein.
Þá er unnið að því innan atvinnuvega-
nefndar Alþingis að semja um sann gjarnt
verð á raforku og dreifingu til þessarar
rétt nefndu grænu stóriðju Íslands.
Sá hluti sem snýr að mjólkinni
og sauðfénu er mikill áfangi fyrir
þær greinar, þar sem samningurinn
gildir til áranna 2016 og 2017. Þessi
aðkoma hins opinbera að greinunum er
mikilvæg og nauðsynlegt að varðveita
góða þverpólitíska sátt um stuðninginn.
Hann nemur milljörðum króna árlega
og er undirstaða þess að greinin búi við
öryggi og festu. Sátt um slíkan stuðning
er því nauðsynleg til að greinin búi við
öryggi og geti sótt fram á fjölbreyttum
forsendum.
Mikilvægt er að útvíkka og
þróa stuðning til annarra og nýrra
búgreina þannig að stoðkerfi okkar
við landbúnaðinn nái til landnýtingar
almennt. Því er jarðræktarhluti
samnings ins ánægjulegur vitnisburður
um nýja nálgun í landbúnaði, enda um
eina af sóknargreinum greinarinnar að
ræða. Sóknargrein sem eflir innlenda
fóðurframleiðslu og minnkar þörf fyrir
innflutt korn.
Styðjum betur við sprotana
Landbúnaðurinn í allri sinni breidd
er ein undirstöðugreina samfélagsins.
Hann tryggir fæðuöryggi landsmanna
og er undirstaða mannlífs í sveitum en
ber einnig með sér mikil sóknarfæri
til framtíðar. Ekki síst þegar litið er
til útflutnings á fullunnum vörum á
gæðamarkaði erlendis.
Til að greiðar gangi í þeirri þróun
þarf að útvíkka og efla stoðkerfi við
landbúnað og huga að umhverfi tolla
og innflutningsverndar á erlendum
mörkuðum. Sóknarmörkuðum
íslenska landbúnaðarins.
Vannýtt tækifæri í skógrækt,
hrossarækt, menningartengdri ferða-
þjónustu og öðrum vaxtargreinum
land búnaðar og landnýtingar þarf að
efla verulega. Stoðkerfi við þessar
greinar er lítið og vanburðugt.
Þróa þarf nýja og heildstæða
stefnu í landbúnaði sem tekur til allra
þessara greina. Nær heildstætt utan um
greinina og tækifæri hennar og gerir
henni kleift að vaxa og fylla í skörðin
sem verða við samþjöppun, stækkun
og fækkun búa í hefðbundnum
greinum.
Umfram allt eru búvöru-
samningarnir fagnaðarefni og sterk
birtingarmynd þess góða stuðnings
sem til staðar er í öllum flokkum við
landbúnað og mannlíf í dreifbýli á
Íslandi.
Björgvin G. Sigurðsson,
1. þingmaður Suðurkjördæmis.
Björgvin G. Sigurðsson
Tölum tæpitungulaust við ESB!
Nú er unnið að mótun samnings-
afstöðu Íslands gagnvart ESB í 12.
kafla er varðar matvælaöryggi og
dýra- og plöntuheilbrigði. Þetta er
einn af afdrifaríkustu þáttum okkar
Íslendinga í samningum við ESB.
Mín skoðun er sú að afturkalla eigi
nú þegar þessa umsókn en meðan svo
er ekki er mikilvægt að talað sé skýrt
og staðið fast á ófrávíkjanlegum hags-
munum Íslendinga gagnvart ESB.
Baráttumál Vinstri grænna
Af hálfu Íslands verður því að setja fram
mjög afdráttarlausa kröfu og skilyrði
í viðræðunum við ESB, sem tryggi
öryggi og verndun íslenskra búfjár-
kynja og plantna með þeim varanlegu
undanþágum sem landið hefur haft skv.
EES-samningnum og barist var fyrir og
staðfest með hinum svokölluðu „mat-
vælalögum“ árið 2010.
Matvælalögin sem samþykkt voru
á Alþingi 2010 samhljóða og mótat-
kvæðalaust undirstrika og staðfesta rétt
Íslendinga til að beita þessum lagalegu
vörnum til verndar viðkvæmum búfjár-
kynjum landsins, fæðu- og matvælaör-
yggi þjóðarinnar.
Þessi ákvæði matvælalaganna voru
einmitt sérstakt baráttumál Vinstri-
hreyfingarinnar – græns framboðs við
síðustu alþingiskosningar, sem lauk
giftusamlega með samþykkt laga frá
Alþingi.
Skýrar varnarlínur
Bændasamtök Íslands létu framkvæma
mjög vandaða úttekt og greiningu á
stöðu íslensks landbúnaðar gagnvart
ESB og þeirri áhættu sem tekin væri
með umsókn og/eða aðild að ESB og
hvernig bæri að taka á einstökum efnis-
þáttum í samningaviðræðunum. Settu
þau fram ákveðin grundvallaratriði
varðandi þá samninga sem þau köll-
uðu „varnarlínur“ Bændasamtakanna í
landbúnaðarmálum, matvæla- og dýra-
heilbrigðismálum og tollamálum.
Frá upphafi samningaferilsins við
ESB lýsti ég því yfir sem ráðherra að ég
gerði „varnarlínur“ Bændasamtakanna
að mínum hvað áðurnefnda þætti
varðar. Tilkynnti ég það með form-
legum hætti í ríkisstjórn á sínum tíma
og að á þeim væru grunnsamnings-
skilyrði Íslendinga byggð í þessum
málaflokkum.
Samningsafstaða Íslendinga í
þessum málaflokki hefur nú verið til
meðferðar í utanríkismálanefnd síðan
snemma í sumar. Að mínu mati eru
samningsdrögin sem lágu síðast fyrir
algjörlega ófullnægjandi.
Bókuð afstaða í utanríkismálnefnd
Hinn 30. október síðastliðinn lagði ég
fram eftirfarandi bókun sem hefur verið
birt í fundargerð á vef utanríkismála-
nefndar:
„Vísað er til afdráttarlausrar kröfu
Íslands um að tryggja öryggi og vernd-
un íslenskra búfjárkynja og plantna og
þeirra varanlegu undanþága sem landið
hefur haft skv. EES-samningnum og bar-
ist var fyrir og staðfest með svonefndum
„matvælalögum“ árið 2010. Jafnframt
er vísað til þeirra fyrirvara sem settir eru
fram í greinargerð með þingsályktunar-
tillögunni um aðild að ESB. Enn fremur
er vísað til stefnu Vinstri hreyfingarinnar
– græns framboðs í þessum málum.
Þá er auk þess vísað til „varnarlína“
Bændasamtaka Íslands í landbúnaðar-
málum, matvæla- og dýraheilbrigðis-
málum og tollamálum sem lögð var
fram í ríkisstjórn af undirrituðum sem
sjávarútvegs- og landbúnaðarráðherra
sem grunn samningsskilyrði Íslendinga.
Nú þegar komið er að því að leggja
fram samningsafstöðu Íslands um 12.
kafla – Matvælaöryggi og dýra- og
plöntuheilbrigði, munu verða tilgreindar
lágmarkskröfur Íslendinga í þessum við-
ræðum.
Í ljósi mikilvægis þessa máls fyrir
Íslendinga og ofangreindra skilyrða sem
liggja fyrir verður að setja fram í texta
skýlausa og ófrávíkjanlega kröfu um að
Ísland fái haldið varanlega rétti sínum
og undanþágum hvað varðar bann við
innflutningi á lifandi dýrum og innflutn-
ingi á hráum ófrosnum dýraafurðum og
bann við innflutningi tiltekinna planta
og trjáa. ESB verði krafið svara innan
tiltekins tímafrests um afstöðu sam-
bandsins til þessara atriða á grundvelli
þess að hér sé um ófrávíkjanleg skilyrði
af hálfu Íslands að ræða fyrir áframhald-
andi viðræðum um kaflann.
Jafnframt verði það sett fram á
skýran hátt sem ófrávíkjanleg krafa að
Ísland framselji ekki til ESB rétt varð-
andi samninga um þennan málaflokk
hjá WTO er varða Ísland. Sama gildir
um tvíhliða samninga sem ESB gerir á
þessu sviði.
Sá texti sem nú liggur fyrir að
samningsafstöðu Íslands í 12. kafla og
er hér til umfjöllunar er algjör lega ófull-
nægjandi hvað þessi atriði varðar og
ekki í sam ræmi við þær ófrávíkjanlegu
kröfur sem samninga nefndinni var gert
að vinna eftir.
Undirritaður ítrekar andstöðu sína
við umsóknarferlið og aðild að ESB
en leggur áherslu á að meðan ferlið
og aðlögunin sé ekki stöðvuð af hálfu
Alþingis verði Ísland að setja fram með
skýrum og afdráttarlausum hætti kröfur
sínar, fyrirvara og ófrávíkjanlegu
skilyrði í samningaviðræðunum sem
ekki verði samið um.
Stöndum fast á íslenskum
hagsmunum og tölum skýrt
Vegna trúnaðar sem ekki hefur verið
aflétt af samnings drögunum get ég ekki
vitnað með beinum hætti í þau. Verði
þau hins vegar send út til ESB í því
formi sem þau eru nú felur orðalagið
í sér verulega eftirgjöf frá þeim
ófrávíkjanlegu skilyrðum sem bæði
Bændsamtökin og ég sem ráðherra
hafði áður sett fram um fortakslaust
bann við innflutningi á lifandi dýrum
og hráum ófrosnum dýraafurðum.
Hvikum hvergi.
Jón Bjarnason, alþingismaður.
Jón Bjarnason