Bændablaðið - 15.11.2012, Blaðsíða 50

51Bændablaðið | Fimmtudagur 15. nóvember 2012
Talið er að heimsmarkaðsverð á
búvörum muni fara hækkandi
næsta áratuginn, eða sem nemur
10-30% miðað við undangenginn
áratug.
OECD (Efnahags- og
framfarastofnunin) og FAO
(Matvæla- og landbúnaðarstofnun
Sameinuðu þjóðanna) hafa nýlega
birt árlega skýrslu sína um útlit og
horfur í alþjóðlegum viðskiptum með
matvæli (OECD / FAO Agricultural
Outlook 2012-21). Skýrslan var birt
rétt áður en fregnir bárust um að
þurrkarnir miklu í Miðvesturríkjum
Bandaríkjanna mundu leiða þar til
mikilla verðhækkana á uppskerunni
í þriðja sinn á fimm árum.

Hærra verð
OECD leggur áherslu á að hækkun
á olíuverði sé meginástæða þess að
verð á korni og annarri uppskeru
jarðargróðurs sé orðið jafn hátt og
raun ber vitni. Hækkun olíuverðs
leiðir síðan til hærra verðs á rekstrar-
vörum fyrir landbúnað, sem aftur
dregur úr framleiðni landbúnaðarins.
Hækkunin leiðir einnig til aukinnar
eftirspurnar eftir ræktunarlandi og
vatni.
Aðaláhersluatriðið í skýrslu OECD
og FAO er þó það að auka þurfi
framleiðni í landbúnaði í heiminum
almennt ef mæta eigi þörfum
jarðarbúa fyrir matvæli fyrir miðja
öldina, þ.e. 2050. Samtökin gera sér
þó grein fyrir að matvæla framleiðslu
muni að öllum líkindum aukast minna
næstu áratugi en þá síðustu.
Árleg aukning búvöruframleiðslu
hefur verið yfir 2% áratugum saman.
OECD og FAO gera hins vegar ráð
fyrir að hún verði um 0,7% á árabilinu
2012-2021. Umhverfisvandamál
(environmental pressures) sem
og skortur á rekstrarvörum fyrir
búvöruframleiðslu valda því að
bændur, hvar sem er í heiminum,
bregðast ekki á fullnægjandi hátt við
skilaboðum markaðarins.
Jafnvel þó að áætlun FAO um það
hve mikið þurfi að auka framleiðslu
matvæla í heiminum til að framfleyta
9 milljörðum jarðarbúa verði lækkuð
úr 70% í 60% er ljóst að aukningin
þarf að vera umtalsverð.
Samtökin OECD og FAO minna
á fyrri álitsgerðir samtakanna um
að aukin framleiðsla matvæla verði
að fást með aukinni framleiðni á
hvern hektara. Nú er þess vænst að
einungis 10% af aukningunni fáist
með nýræktun lands. Það er því það
land sem nú þegar er ræktað sem
verður að skila aukinni uppskeru.

Bóndinn þarf að reka bú sitt
með hagnaði

OECD og FAO eru varkár í
ályktunum um hvað skýri hægari
vöxt framleiðninnar. Þó telja þau að
mestu verðhækkanirnar á næsta áratug
muni verða á etanóli, smjöri, flestum
kjöttegundum, sykri og fóðurkorni.
Internationella Perspektiv,
nr. 14 / 2012.
OECD spáir hægari aukningu
á framleiðslu búvara Nýjar rannsóknir sýna að neysla sumra tegunda grófs
brauðs styrkir athyglisgáfu og
minni fólks í samanburði við
neyslu á venjulegu hvítu brauði.
Önnur rannsókn leiddi í ljós að
neysla á omega-3 fitusýrum úr
fiskafurðum í þrjár vikur hefur
jákvæð áhrif á rökhugsun fólks,
segir í fréttatilkynningu frá
Háskólanum í Lundi í Svíþjóð.
Með réttum morgunverði getur
hugarstarfsemi fólks eflst. Það er til
bóta að aukning glúkósa í blóðinu
sé ekki mikil en á hinn bóginn
viðvarandi.
Anna Nilsson, sérfræðingur
við Háskólann í Lundi, stjórnar
fyrrnefndum rannsóknum, sem sýna
að venjulegt hvítt brauð hækkar
sykurmagnið í blóðinu fljótt en
áhrifin minnka að sama skapi hratt.
Rannsóknin var gerð á heilsugóðu
miðaldra fólki.
Anna Nilsson og samstarfsfólk
hennar telur að allir sem vilja geti
hagnýtt sér þessar upplýsingar,
hvað sem líður erfðaeiginleikum
og matarvenjum.
Í fyrri rannsóknum á of
þungu mið aldra fólki fundu
Anna Nilsson og samstarfskona
hennar, Juscelino Tovar, að mat-
væli sem vinna gegn sykursýki
(antidiabetic) juku andlega skerpu
fólks. Feitur fiskur, svo sem lax,
síld og makríll, inniheldur mikið
af sérhæfðum omega-3 fitusýrum
sem geta dregið úr hættu á hjarta-
og æðasjúkdómum. Hún vildi því
kanna hvort hið sama gilti um minni
og aðra hugarstarfsemi fólks. Í ljós
kom að svo reyndist vera. Eftir að
hafa neytt fiskolíu batnaði minni
fólks, auk þess sem blóðþrýstingur
lækkaði.
„Það kemur á óvart að aðeins
fimm vikna meðferð skuli hafa
skilað árangri sem þessum,“ sagði
Anna Nilsson í Landsbygdens Folk
fyrir nokkru.
Feitur fiskur og trefjar skerpa einbeitingu og minni
Breskir bændur
aðþrengdir
Sífellt fleiri breskir bændur eru í
nauðum staddir vegna streitu og
bágrar afkomu. Hið nýjasta í þeim
efnum er að kúaberklar komu upp
í nautgripum þeirra í sumar.
Annað áhyggjuefni er seinar
greiðslur fyrir afurðir og há leiga
fyrir vélar og tæki. Í viðtali við blaðið
Farmers Weekly segir talsmaður
samtakanna Farm Crisis Network
(Hjálparsamtök bænda í neyð) að
mikið hafi verið um fregnir af förgun
nautgripa vegna kúaberkla. Þau telja
að bæði yfirvöld og fjölmiðlar eigi
að veita bágstöddum bændum meiri
athygli og stuðning. Efnahag þeirra
og heilsufari er nú þannig komið.
Bændablaðið
Kemur næst út
29. nóvember