Fréttablaðið - 18.01.2012, Blaðsíða 12

18. janúar 2012 MIÐVIKUDAGUR12
Tillaga Bjarna Benedikts-
sonar um að ályktun
Alþingis um málshöfðun
gegn Geir H. Haarde verði
felld úr gildi vekur titring
hjá stjórnarmeirihlutan-
um. Ákvörðun Ögmundar
Jónassonar innanríkisráð-
herra um að styðja tillög-
una hefur hleypt illu blóði í
samflokksmenn hans. Málið
hefur fengið á sig pólitískan
blæ.
Óhætt er að segja að tillaga for-
manns Sjálfstæðisflokksins, um
að Alþingi felli málshöfðun gegn
Geir H. Haarde
niður, hafi vald-
ið titringi á
Alþingi. Stuðn-
ingsmenn tillög-
unnar jafnt sem
andstæðingar
hennar, hafa
sakað hverjir
aðra um að hafa
gert málið póli-
tískt. Ljóst er
að málið verður
ríkisstjórninni erfitt og mikill kurr
er í stjórnarliðinu.
Það er ekki síst yfirlýsing
Ögmundar Jónassonar innanríkis-
ráðherra um að hann styðji tillögu
Bjarna Benediktssonar sem hefur
hrist upp í hlutunum. Ögmundur
var einn þeirra sem samþykktu
málshöfðun á hendur fjórum fyrr-
verandi ráðherrum, Geir, Ingi-
björgu Sólrúnu Gísladóttur, Árna
M. Mathiesen og Björgvini G. Sig-
urðssyni. Nú segist hann hafa gert
mistök.
Báðir flokkar báru ábyrgð
Ögmundur Jónasson segir margt
skýra sinnaskipti sín í málinu.
Ákveðin eðlisbreyting hafi orðið
við atkvæðagreiðsluna. „Í stað þess
að beina sjónum að fjórum ráðherr-
um, eða fulltrúum beggja þáver-
andi stjórnarflokka, stóð einn upp
úr, Geir H. Haarde. Þá tók málið
ákveðnum breytingum í hugum
okkar margra.“
Þá segir Ögmundur að sú ímynd
sem margir hafi að um pólitískt
uppgjör sé að ræða sé ósönn. Ákær-
an snúi að afmörkuðum þáttum á
stuttu tímabili en ekki um uppgjör
við hina pólitísku vídd hrunsins.
Hann telur rétt að forgangsraða
og beina sjónum að þeim sem eru
sekir um alvarleg ásetningsbrot
og eru í rannsókn hjá sérstökum
saksóknara. „Þannig eigum við að
forgangsraða. Hvað pólitísk axar-
sköft varðar þá eigum við að læra
af þeim.“
Ekki sömu þingmenn
Tillaga Bjarna kom fram rétt
fyrir frestun þingfunda í desemb-
er. Reynt var að afla stuðnings við
að tillagan væri strax tekin á dag-
skrá og fór það illa í marga. Fór
svo að samkomulag náðist um að
hún yrði tekin fyrir 20. janúar, á
föstudag.
Það að einhverjir þingmenn hafi
verið ósáttir við að tillagan yrði
tekin strax á dagskrá segir hins
vegar ekkert um hvernig þeir
hyggjast greiða atkvæði með til-
lögunni sjálfri.
Ákæran á hendur Geir var sam-
þykkt með 33 atkvæðum gegn 30.
Þrír varamenn greiddu atkvæði
um málið. Huld Aðalbjarnardóttir,
sem sat á þingi fyrir Höskuld Þór-
hallsson, greiddi atkvæði með því
að öll fjögur yrðu ákærð. Margrét
Pétursdóttir, sem sat á þingi fyrir
Guðfríði Lilju Grétarsdóttur, gerði
slíkt hið sama. Anna Margrét Guð-
jónsdóttir, sem sat á þingi fyrir
Björgvin G. Sigurðsson, greiddi
hins vegar atkvæði gegn því að
nokkur yrði ákærður.
Þá hefur Þórunn Sveinbjarnar-
dóttir yfirgefið Alþingi, en hún
greiddi atkvæði gegn öllum fjór-
um ákærunum.
Fjórir þingmenn munu því
greiða atkvæði um tillöguna nú
sem gerðu það ekki í september,
en Lúðvík Geirsson hefur tekið
sæti Þórunnar. Hann segir ekk-
ert hafa komið fram í málinu sem
réttlæti það að breytt sé um kúrs.
„Mín afstaða er skýr: það hefur
enginn slíkur forsendubrestur
orðið að málið eigi að fara úr þeim
farvegi sem það er í í dag.“
Umræða tekin en vísað frá
Samkomulag náðist um að til-
laga Bjarna yrði tekin á dagskrá
á föstudaginn. Heimildir Frétta-
blaðsins herma að við það sam-
komulag verði staðið. Hins vegar
er í umræðunni að leggja fram
svokallaða rökstudda frávísunar-
tillögu.
Hún felur það í sér að umræðan
fer fram um málið. Að henni lok-
inni er tillagan lögð fram og verði
hún samþykkt er næsta mál ein-
faldlega tekið á dagskrá. Málinu
er þá vísað frá, eftir að það hefur
verið tekið til umræðu.
Skiptar skoðanir eru á meðal
heimildarmanna Fréttablaðsins
um þessa leið. Margir telja að fari
málið fyrir nefnd muni það taka
upp tíma þingsins sem ætti að fara
í stefnumál stjórnarinnar, svo sem
stjórnkerfisbreytingar. Aðrir telja
að málið eigi að fá hefðbundna
þinglega meðferð.
„Ég er þingræðissinni og vil
taka tillöguna á dagskrá og ræða
eins og hverja aðra tillögu,“ segir
Vigdís Hauksdóttir, þingmaður
Framsóknarflokksins. Hún minn-
ir á að forseti Alþingis hafi fengið
lögfræðilegt álit um að tillagan sé
þingtæk. „Annað átti við til dæmis
um kvótafrumvarp Jóns Bjarna-
sonar. Það var ekki þingtækt en
fór samt fyrir þing. Af hverju á
þessi tillaga ekki að gera það?“
Stendur tæpt
Óvíst er hver afdrif tillögunn-
ar verða. Ekki er sjálfgefið að
atkvæði þingmanna falli eftir
þeim línum sem þau gerðu í sept-
ember. Þeir sem greiddu atkvæði
gegn ákærunum munu ekki endi-
lega samþykkja að þeim verði
vísað frá.
Afdrif tillögu um rökstudda
frávísun segir heldur ekki allt
um hvernig atkvæðagreiðsla
um tillögu Bjarna fer. Verði hún
felld fær málið hefðbundna þing-
lega meðferð og það vilja margir,
algjörlega óháð afstöðu þeirra til
tillögunnar. Einhverjir munu því
greiða bæði atkvæði gegn frávís-
un og tillögunni sjálfri, komist
málið svo langt.
Ögmundur og Guðfríður Lilja
ætla að styðja tillögu Bjarna. Það
ætlar Ásmundur Einar Daðason
einnig að gera. Lúðvík mun hins
vegar fella tillöguna. Kjósi allir
aðrir eins og þeir, eða varamenn
þeirra gerðu, í september, verður
tillagan samþykkt með 32 atkvæð-
um gegn 31.
Líkt og áður segir er þó ekki
víst að allir muni greiða atkvæði
með sama hætti og í september
og hjásetur gætu skipt sköpum
um afdrif tillögunnar og tryggt
henni framgang.
Hápólitískt mál
Frá upphafi hefur pólitík verið
spyrt við málið. Sjálfstæðismenn
sökuðu þá sem samþykktu ákær-
una um að gera það á pólitískum
forsendum. Nú saka andstæðing-
ar þeirra sjálfstæðismenn um að
vilja frávísun á pólitískum for-
sendum. Það skiptir því litlu máli
hvort mönnum hugnast það eða
ekki; málið er hápólitískt.
M a rg i r s a m f lok k smen n
Ögmundar hafa verið harðorðir
vegna afstöðu hans. Árni Þór Sig-
urðsson sagði á Facebook að nú
væru allir sótraftar á sjó dregn-
ir til varnar Sjálfstæðisflokkn-
um og Þráinn Bertelsson harmaði
að hafa stutt Ögmund sem dóms-
málaráðherra þar sem hann telji
sjálfsagt að grípa inn í dómsmál.
Þá skoraði stjórn Vinstri grænna
í Reykjavík á þingmenn flokksins
að fella tillögu Bjarna.
Ekki er ofmælt að segja að
þolin mæði Samfylkingarinnar
gagnvart Ögmundi Jónassyni og
Guðfríði Lilju Grétarsdóttir er
lítil. Úr flokknum heyrast þær
raddir að réttast væri að þau tvö
lýstu sig einfaldlega stjórnarand-
stæðinga, þannig skýrðust línur.
Þá væri hægt að leita stuðnings
annars staðar, hjá Hreyfingunni
eða Guðmundi Steingrímssyni. Nú
eða þá að boða til kosninga.
Vissulega verða slík ummæli
að skoðast í því ljósi að yfirlýs-
ing Ögmundar var mörgum áfall.
Það breytir því þó ekki að þetta er
býsna kunnugleg staða og raddir í
þessa veru hafa heyrst lengi.
Það kann því að styttast í það að
þegar úlfur, úlfur er hrópað næst
um stjórnarsamstarf sé raun-
verulegur úlfur á ferð. Hvort það
verður andstaða Ögmundar Jónas-
sonar við ákæru á hendur Geir
H. Haarde vegna embættisglapa
sem fellir vinstri stjórnina, verður
hins vegar að koma í ljós.
FRÉTTASKÝRING: Frávísun á máli Geirs H. Haarde
Kolbeinn
Óttarsson Proppé
kolbeinn@frettabladid.is
Sakamál verður að pólitískum deilum
UMRÆÐUEFNIÐ Geir H. Haarde, fyrrverandi forsætisráðherra og formaður Sjálftæðisflokksins, þegar Alþingi samþykkti að ákæra
hann fyrir landsdóm. Bjarni Benediktsson, formaður Sjálfstæðisflokksins, hefur lagt fram tillögu um að fallið verði frá ákærunni.
FRÉTTABLAÐIÐ/VALLI
ÖGMUNDUR
JÓNASSON
Andri Árnason, lögmaður Geirs H. Haarde, skrifaði
grein í Tímarit Lögfræðingafélagsins haustið 2009 um
ráðherraábyrgð og landsdóm. Þar segir: „Eftir að Alþingi
hefur samþykkt þingsályktun um málshöfðun og kosið
saksóknara Alþingis, varamann og þingnefnd er málið
komið úr höndum þingsins. Alþingi getur ekki eftir það
afturkallað málsókn, hvorki hið sama þing né nýskipað.“
Andri segir þetta hefðbundna túlkun sem komi frá
Ólafi Jóhannessyni og fleirum. Hann segist hallast að
því að það sé saksóknarans að fella málið niður. „Menn
hafa velt því upp að þingið álykti um að það telji að
fella eigi málið niður, en í dagslok er það alltaf saksóknarinn sem þarf að
gera það.“
Andri segir málið lúta að sjálfstæði saksóknara. Saksóknari Alþingis hafi
þó lýst því yfir að hann starfi í umboði Alþingis, en fræðimenn séu tví-
stígandi í málinu. „Ef Alþingi ályktar að það telji ekki ástæðu til að hafa uppi
ákæru, er erfitt fyrir saksóknara að halda uppi máli.“
Saksóknara er að fella mál niður
ANDRI ÁRNASON
facebook.com/siminn.is
50% afslátturaf öllu leigðu efni í Sjónvarpi Símans