Heimilisritið - 01.07.1956, Blaðsíða 47

Mozart stjórnaði hljómsveitinni þegar
Töfraflautan var lcikin í fyrsta sinn. En
þegar fólkið fór að flykkjast að til að
heyra þessa síðustu músík meistarans,
gat hann ekki komizt í íeikhúsið vcgna
veikinda. Hann lá' heima í rúmi sínu
haldinn ókennilegum sjúkdómi og varð
að láta sér nægja að fylgjast mcð eftir
klukku sinni hvenær fyrsta þætti væri
lokið og hvenær sá næsti byrjaði.
Mozart fékk mikil höfuðverkjaköst
og var svo iila haldinn af svima, að
hann gat ekki farið á hestbak. Hann
var mjög óstyrktir og þessi einkenni
ágerðust, unz hann gat ekki lengur
komizt á fætur.
f>ví hefir venð haldið fram, að Mozart
hafi dáið úr tæringu. En sjúkdómsein-
kennin benda engan veginn til þess.
Aldrei er minnzt á að hann hafi haft
nokkurn hósta. Hvað eftir annað er get-
tð um hve fölur hann sé, óstyrkur og’
horaður og honum hætti við yfirliðum.
En ekkert kemur fram af bréfum hans
,né annarra um hann, sem bendi til að
hann hafi haft tæringu.
Sjálfur hék Mozart að sér hefði ver-
ið byrlað eitur, Ekki kemur neinstaðar
fram hver það hefði átt að gera, en
.‘Salieri, hljómsveitarstjóri við keisaralegu
.óiperuna, lýsti því síðarmeir yfir, að
'hann væri saklaus af því að hafa byrlað
Mozart eitur. Svo er að sjá af orðum
hans, að hann hafi talið, að Mozart hafi
haldið, að það yæri hann sem hefði
'byrlað Mozart eitrið. Salieri hafði ávallt
• sýnt Mozart lítdsvirðingu, sennilega af
öfund, cn sagt er að hann hafi dáðst að
Töfraflautunni og látið aðdáun sína í
ljós við Mozart í fyrsta sinni á ævinni.
En þótt undarlegt megi virðast, þá
var mörgum illa við Mozart, bennan
elskulega og glaða mann, sem aldrei
vildi trúa illu um aðra. En það hefur
ávalt verið til stór ltópur manna í hverju
þjóðfélagi, sem finna mikið til síns eig-
in ágætis og taka það sem persónulega
móðgun við sig ef einhvern ber hærra
og nýtur meiri aðdáunar en þeir sjálfir.
Mesta tónskáld Vínarborgar á þessum
tíma, Jósef Haydn, var þó ekki þann-
ig sinnaður. I honurn var listamannseðl-
ið nógu stórbrotið til þcss að hann kynni
að meta Mozart, sem var 24 árum yngri
en hann. Samt játaði hann, og skamm-
aðist sín ekkert fvrir, að Mozart væri
meira tónskáld en hann sjálfur, og sagði
það sína hjartans mciningu að Mozart
væri rnesta tónskáld, sem hann hefði
nokkurn tíma kynnzt.
Stimum var illa við Mozart fyrir það
að hafa sett músik við þýzkan texta og
búið þannig til þýzka óperu. Þetta var
alger nýjung, því að sjálfsagt hafði þótt
að allar ópcrtir væri á ítölsku. Hér
skildu menn allt sem sagt var, og var
það ekki til ills eins? Menn fóru þá
kannske að hugsa, í staðinn fyrir að
njóta hljómlistarinnar óáreittir af öllum
heilabrotum. Það er næsta ótrúlegt, hve
fundvísir sumir mcnn eru á rök gegn
öllu því, scm nýtt er. Og ef þeir hafa
engin önnur rök, þá er þeim illa við það,
bara af því að það er nýtt.
JÚLÍ, 1956
45