Læknablaðið - 01.07.1929, Blaðsíða 19

LÆKNABLAÐIÐ
105
aÖ, aÖ sjá fyrir sjúklingum sem eru öryrkjar a'Ö meira eÖa minna leyti
vegna berkaveiki, ef þeir ekki beinlínis þarfnast sjúkrahúsvistar. Berkla-
varnalög vor eru a'i5 því leyti í samræmi vi'Ö samskonar lög í öörum lönd-
um. Berklavarnalögin eru ekki öryrkjatrygging. Þetta hefir mjög veriÖ mis-
skiliö hér á landi. ÞaÖ er ekki óalgeng skoÖun, að ef einhver verður berkla-
veikur, þá sé hann „kominn á berklalögin", þ. e. á sjúkrahús, og þar sé
hann ,,á berklalögunum“ meðan hann er ekki algerlega heilbrigður og vinnu-
fær! Menn gæta þess ekki, aÖ þaÖ er óhagsýnn þjóðarbúskapur, að halda
öryrkja eða hálíöryrkja á dýru sjúkrahúsi, ef hann ekki þarfnast þess, enda
er það au'ðsjáanlegt, að mjög langvinn, stundum margra ára, sjúkrahúsvist
getur haft miður heppileg áhrif á hann að ýmsu leyti, en slikur sjúklingur
er einatt hjálparþurfi, og besta hjálpin er að veita honum a'ðstoð til þess
að vinna fyrir sér að einhverju leyti, ef hann er þess megnugur, og þetta
er ekki að eins mannúðarskylda heldur þjóðhagslegt atriði.
Hin síðari árin hefir verið ofarlega á dagskrá meðal flestra menningar-
þjóða það vandamál, hvernig eigi að aðsto'ða þá sjúklinga, sem verið hafa
á heilsuhæli eða sjúkrahúsi, en ekki eru heilbrigðir eða algerlega vinnu-
færir, því að það er orðin almenn reynsla, að þó að sjúklingar hafi fengið
allgóðan bata í sjúkrahúsum, eins mikinn bata og hægt er að búast við, að
þeirn versnar fljótlega er þeir koma heim til sín, þvi að flestir hafa ekki
að öðru að hverfa en eríiðisvinnu, sem þeir ekki þola, eða þeir lenda í ör-
birgð vegna atvinnuleysis.
Framhaldshjálp (aftercare, Nachfúrsorge) er haft um þá starfsemi að
aðstoða berklaveika sjúklinga, sem verið hafa á heilsuhæli eða sjúkrahúsi, og
sérstaklega að hjálpa þeim til þess að verða sjálfbjarga að einhverju leyti.
Þessi hjálp hefir stundum byrjað á heilsuhælunum sjálfum, stundum í sér-
stökum stofnunum að heilsuhælisvistinni aflókinni, og skal eg í stuttu máli
minnast á hvernig þetta hefir gefist í öðrum löndum. Eg skal þegar geta
þess, að þessar tilraunir hafa haft við marga örðugleika að striða, og árang-
urinn af þeirn hefir enn ekki orðið sérlega glæsilegur.
Fyrst hugðu menn að sveitavinna (jarðrækt) væri sérstaklega vel löguð
fyrir berklaveika, enda er það eðlilegt og í samræmi við heilsuhælismeð-
ferð, að leggja mikla áherslu á hreint útiloft, en menn urðu skjótt fyrir
hrapallegum vonbrigðum. Sjúklingar þoldu ekki vinnuna. Hún var of þung
með köflum og veðrið misjafnt. Vinnan hlaut því að verða í molum og
misjöfn og margir innisetudagar vegna óhagstæðs veðurs, og ekki hægt
að byggja neinn arðvænlegan sveitabúskap á svo óvissum grundvelli. Hins-
vegar sýnir reynslan, að fjöldamargir berklaveikir sjúklingar þola vel
reglubundna, afskamtaða innivinnu í loftgóðum vinnustofum, en vitanlega
er það einatt annmörkum bundið að finna haganlegt og arðvænlegt verk-
efni fyrir þá, sérstaklega til frambúðar.
Þýskaland var brautryðjandi í berklavörnum og heilsuhælishreyfingunni
og þegar um síðustu aldamót var farið að gera tilraunir með vinnu á hæl-
um, en það er síður en svo uppörfandi, að einmitt þar hafa þessar tilraunir
algerlega mishepnast. Þær ströndu'ðu á „ebenso unverstándige wie záhe und
zielbewusste Widerstand gegen die so wichtige Arbeitstherapie" eins og
einn merkur þýskur heilsuhælislæknir kemst að orði. Sjúklingarnir vilja
heldur láta útskrifa sig og njóta öryrkjastyrks síns í heimahúsum.
Betur hafa þessar tilraunir tekist í Bandaríkjunum og á Englandi, sum-