Bændablaðið - 20.06.2013, Blaðsíða 1

12. tölublað 2013 Fimmtudagur 20. júní Blað nr. 397 19. árg. Upplag 30.000
– Sjá viðtal bls. 2 Mynd / MÞÞ
Yfir 5.000 hektarar túna eru
verulega skemmdir af völdum kals á
Norður- og Austur landi. Langverst
er staðan í S-Þingeyjarsýslu, en
þar er áætlað að 1.900 hektarar
séu skemmdir á 100 býlum. Segja
má að nær öll sýslan sé undirlögð
af kali. Eingöngu er talið saman
kaltjón sem er metið sem stórfellt,
þ.e. miðað er við að meira en 20
prósent túna hafi kalið. Því eru
ótaldir þeir bæir þar sem tún hefur
kalið í minna mæli en ljóst er að
víða verður það til ódrýginda í
heyfeng í sumar. Alls er talið að
stór fellt kal sé á 269 bæjum á
svæðinu.
Allt í allt er talið að 5.210 hektarar
séu skemmdir vegna kals, samkvæmt
mati ráðunauta Ráðgjafarmiðstöðvar
landbúnaðarins (RML). Ráðunautar
RML hafa nú heimsótt flesta þá
bændur sem þess hafa óskað og
veitt þeim viðeigandi ráðgjöf.
Eins og greint er frá hér að ofan er
staðan verst í S-Þingeyjarsýslu en
þar á eftir kemur Austurland. Þar
er áætlað að kaltjón hafi orðið á 60
bæjum og skemmdir hektarar séu
1.300. Ástandið er verst á Héraði
og norðurhluta fjórðungsins en lítið
er um kal á fjörðunum. Í Eyjafirði
eru tjón á 38 bæjum og skemmdir á
900 hekturum túna. Þar er staða mál
langverst í Hörgárdal og Öxnadal.
Í Skagafirði er tjón á 33 bæjum og
verst er staðan út með firðinum
austanverðum, í Viðvíkursveit, í
Hjaltadal, Óslandshlíð og út eftir
Sléttuhlíð. Talið er að um 500
hektarar séu skemmdir í Skagafirði.
Í N-Þingeyjarsýslu er verulegt
kal á 27 bæjum en þar er einnig
talið að um 500 hektarar túna
séu skemmdir. Verst er ástandið í
Þistilfirði, Öxarfirði og Kelduhverfi.
Þá er einnig tjón af völdum kals í
Ísafjarðardjúpi og á Ströndum,
einkum við Steingrímsfjörð og við
norðanvert Djúp. Þar er kal talið
vera stórfellt á 8 bæjum og um 80
hektarar skemmdir. Minna tjón er
í Húnavatnssýslum en þar er þó
víða talið að kal verði til ódrýginda.
Áætlað er að um 30 hektarar séu
skemmdir á þremur bæjum þar sem
kal er stórfellt.
Kostnaður við endurræktun á
hektara við bestu aðstæður er að
lágmarki 100 þúsund krónur og er þá
áburður ótalinn. Því má gera ráð fyrir
því að kostnaðurinn við endurræktun
nemi að lágmarki 520 milljónum
króna og líklegt er að talan sé enn
hærri, ekki síst í ljósi þess að ekki er
metið tjón sem er undir 20 prósentum
af túnum eins og áður segir.
Umræða um kaltjón á Alþingi
Umræða fór fram á Alþingi um kaltjón
og harðindi á Norður- og Austurlandi
13. júní sl. Málshefjandi var
Haraldur Benediktsson, þing maður
Sjálfstæðisflokksins í Norðvestur-
kjördæmi, en til andsvara var Sigurður
Ingi Jóhanns son, sjávarútvegs-
og landbúnaðarráðherra. Í þeim
umræðum sagði Sigurður Ingi að
ríkisstjórnin myndi veita bændum á
svæðinu stuðning en ljóst væri að
ekki yrði hægt að bæta bændum allt
tjón þeirra. Taka yrði mið af stöðu
ríkissjóðs í þeim efnum.
Tillögur um hamfarasjóð
Kristján Möller, þingmaður Sam-
fylkingarinnar, nefndi í umræðum
að síðasta ríkisstjórn hefði staðið
myndarlega að stuðningi við bændur,
bæði vegna eldgosa á Suðurlandi og
einnig vegna veðurofsa á Norðurlandi
síðasta haust. Haraldur tók undir
þetta en sagði sömuleiðis að nú væri
þörf á að huga að því hvernig þessum
málum yrði skipað til framtíðar,
svo ekki þyrfti að velkjast í vafa
um aðkomu ríkisins að stuðningi
í gegnum Bjargráðasjóð. Bjarkey
Gunnarsdóttir, þingkona Vinstri
grænna, benti á að starfshópur sem
skipaður hefði verið af fyrrverandi
forsætisráðherra hefði skilað
skýrslu í desember síðastliðnum
með tillögum um að stofna ætti
sérstakan hamfarasjóð sem sinnt gæti
forvarnarverkefnum vegna náttúru-
vár og greiða bætur vegna tjóns af
völdum náttúruhamfara sem ekki
fengist bætt úr vátryggingum.
Sjávarútvegs- og landbúnaðar-
ráðherra þakkaði umræðurnar og
sagði gleðilegt að ljóslega hefði
komið fram að þingmenn stæðu
þétt að baki bændum hvar í flokki
sem þeir stæðu og hvaðan sem þeir
kæmu af landinu. Hann tók af öll
tvímæli um að ríkisstjórnin myndi
koma að málum bænda á Norður-
og Austurlandi með stuðningi vegna
þess tjóns sem þeir hefðu orðið fyrir.
/fr
Kostnaður vegna endurræktunar yfir hálfur milljarður króna – Ríkisstjórnin hyggst styðja við bændur vegna tjónsins eftir föngum:
Meira en 5.000 hektarar skemmdir vegna kals
Mynd / Sigurður Eyþórsson
16 20 42