Bændablaðið - 21.02.2013, Síða 38

38 Bændablaðið | Fimmtudagur 21. febrúar 2013
Lesendabás
Refur og minkur eiga sé ólíka
sögu í landinu. Minkur er alvar-
legur skaðvaldur í íslenski nátt-
úru sem var fluttur til landsins
til ræktunar, en slapp út í nátt-
úruna snemma á 20. öldinni. Í
framhaldinu breiddust minkar
út um landið og tók um 40 ár að
nema öll þau svæði, þar sem á
annað borð er lífvænlegt fyrir
tegundina. Kom minkurinn síð-
ast í Öræfasveit á 8. áratugnum,
enda sveitin afmörkuð stórfljót-
um, og hafði hann þá breiðst út
um all láglendi landsins.
Refir eiga sér hins vegar annan
bakgrunn, sem eina upprunalega
landspendýrið í Íslandi. Refurinn
er talinn hafa numið hér land á
síðustu ísöld, löngu áður en menn
settust að í landinu. Refurinn er
einstakur og órjúfanlega tengdur
íslenskri náttúru, og stofninn hér
jafnframt sérstakur á heimsvísu
vegna langvarandi einangrunar frá
öðrum refastofnum.
Þó þessar tegundir eigi sér ólík-
an sess í landinu, hafa þær báðar
áhrif á lífríki landsins, svo og á
landbúnað og hlunnindanýtingu.
Refir og minkar hafa verið veiddir
um langa hríð og hafa veiðarnar
verið kostaðar sameiginlega af ríki
og sveitarfélögum. Fyrirkomulag
veiðanna hefur verið töluvert til
umræðu, ekki síst hvað varðar
kostnaðarskiptingu á milli ríkis
og sveitarfélaga. Þau sjónarmið
hafa heyrst að fyrirkomulag veið-
anna sé ekki nægilega markvisst
eða samræmt, skýra þurfi verka-
skiptingu ríkis og sveitarfélaga
og samræma aðgerðir einstakra
sveitarfélaga. Ýmsir hafa bent á
mikilvægi þess að skipuleggja
betur þessi verkefni, skýra mark-
mið og samræma aðgerðir.
Vegna þess hve ólík sjónarmið
eru uppi um veiðarnar hefur verið
skipaður starfshópur undir forystu
umhverfis- og auðlindaráðuneyt-
isins, sem hefur það hlutverk að
fara yfir núverandi fyrirkomulag
refa- og minkaveiða og leggja
fram tillögur um breytingar á
fyrirkomulaginu eftir því sem
starfshópurinn telur tilefni til.
Auk fulltrúa umhverfis- og auð-
lindaráðuneytisins sitja í hópnum
sveitarstjóri Skútustaðahrepps, og
fulltrúar frá Sambandi íslenskra
sveitarfélaga, atvinnuvega- og
nýsköpunarráðuneytinu og fjár-
mála- og efnahagsráðuneytinu.
Hópurinn á að skila sínum til-
lögum eigi síðar en 1. október
næstkomandi.
Á þessu ári munu stjórnvöld
leggja 30 milljónir króna til refa-
veiða, sem mikilvægt er að ráð-
stafað verði á markvissan hátt. Til
lengri tíma litið hef ég væntingar
til þess að vinna starfshópsins
verði til þess að framkvæmd þess-
ara verkefna verði markvissari,
skýri betur hlutverk ríkis gagn-
vart sveitarfélögum og samræmi
framkvæmd þessa. Það er mín von
að með þessu verði lagður grunnur
að því að koma fyrirkomulagi
refa- og minkaveiða í skynsam-
legan farveg til framtíðar, í góðu
samstarfi ríkis og sveitarfélaga.
Svandís Svavarsdóttir
umhverfis- og auðlindaráðherra
Endurskoðun á fyrirkomu-
lagi refa- og minkaveiða
Með 3 milljónir á mánuði
og aka um á lúxusjeppum
Vorið 2009 afhenti ég forsætis-
ráðherra undirskriftir 21 þúsund
Íslendinga sem vildu taka til
í lífeyrissjóðunum. Forsætis-
ráðherra lofaði fundi en aldrei
heyrðist í henni og ekkert gerðist og
Alþingi hefur ekki hafið rannsókn
á lífeyrissjóðunum, þó svo að
það hafi verið samþykkt 63-0 að
gera það. Ég hef birt auglýsingar
í blöðum til að vekja athygli á
aðbúnaði aldraðra en mér finnst
það réttlátt að lífeyrissjóðirnir
láti fé okkar sem greiða í þá í ný
og betri hjúkrunarheimili. Ég hef
gagnrýnt stjórnendur sjóðanna
um margra ára skeið, en sjálfur
gekk ég í lífeyrissjóð árið 1964.
Það er meðal annars ótrúlegt að
stjórnendur hafi sumir hverjir
þrjár milljónir í laun á mánuði
og aki um á lúxusjeppum.
Gildi lífeyrissjóður
Í auglýsingunum hef ég spurt
hvort hugmynd mínar um að
lífeyrissjóðirnir fjárfestu í
búsetuúrræðum fyrir aldraða hefðu
hugsanlega verið betri fjárfesting
en að gambla á markaðnum. Svörin
hafa verið þau að samkvæmt lögum
mættu lífeyrissjóðirnir ekki fjárfesta
á þennan hátt heldur ættu eingöngu
að hámarka arðsemi og taka þ.a.l.
meiri áhættu, það væri arðsamasta
fjárfestingin. Í annarri auglýsingu
bendi ég á að tekjurnar í Gildi, annars
af tveimur stærstu lífeyrissjóðum
landsins, voru um 21 milljarður en
útgreiddur lífeyrir var hins vegar
aðeins 7, 8 milljarður. Tveir þriðju
af tekjunum urðu því eftir í sjóðnum.
Hrein eign Gildis var þá um 241
milljarður. Sú upphæð ein og án
vaxta, myndi duga til útgreiðslu
lífeyris í 30 ár og 11 mánuði.
Lífeyrissjóður verslunarmanna
Greidd iðgjöld í Lífeyrissjóð
verzlunarmanna, annars af tveimur
stærstu lífeyrissjóðum landsins um
árið voru tæpir 16 milljarðar. Alls
voru tekjurnar um 34 milljarðar
en útgreiddur lífeyrir var aðeins
rúmir 6, 8 milljarðar króna. Aðeins
um fimmtungur var greiddur út.
Lífeyrisþegar eiga að fá að njóta
þessara tekna og lífeyristekjur verða
að hækka. Ég hef kynnt mér stefnuskrá
Hægri grænna, flokk fólksins, og
get ég ekki séð annað en að þarna sé
kominn stjórnmálaflokkur sem ætlar
sér að taka á lífeyrissjóðunum og gera
eitthvað fyrir gamla fólkið. Hægri
grænir vilja:
a) Kjaraskerðing aldraða sem tók
gildi 1. júlí 2009, verði
afturkölluð
b) Lífeyrir aldraðra verði hækkað-
ur um 20%
c) Afnema skerðingu tryggingar
bóta vegna greiðslna úr
lífeyrissjóði
d) Skattleysismörk hækkuð og
ekkjuskattinn burt
e) Stoppa allar hugmyndir um að
selja Landsvirkjun til
lífeyrissjóðanna
f) Lífeyrissjóðir fjárfesti og fjölgi
til muna búsetuúrræðum fyrir
eldri borgara
g) Erfanleg lífeyrisréttindi eins og
í Frjálsa lífeyrissjóðum
h) Sjóðsfélagar í lífeyrissjóðum
verða að fá atkvæðisrétt um
stjórn á sínum eigin sjóðum
i) Lífeyrisgreiðslur í almenna
lífeyrissjóðakerfinu séu eign
lífeyrisgreiðandans og ætti
maki hans og börn að fá allan
lífeyri greiddan við fráfall.
Staðreyndir er að verkafólk og
ellilífeyrisþegar fá ekki nóg út úr
lífeyrissjóðunum sem eiga þó nóg
af peningum. Íslenskur verkalýður
verður að setja hnefann í borðið!
Hvaða þýðingu hefur það að safna
í digra sjóði meðan eldri borgarar
þessa lands svelta? Setjum X við G
og kjósum Hægri græna í vor, þeir
eru með lausnirnar.
Helgi Vilhjálmsson,
framkvæmdastjóri Góu - Lindar
Helgi Vilhjálmsson
Kornrækt á Íslandi nemur nú um
15 þúsund tonnum á ári og fer ört
vaxandi, en hægt er að stórauka
íslenska kornrækt og þar með
fullnægja byggþörf á íslenskum
markaði, en víða er mikið af
vannýttu landi, svo sem sjá má
þegar maður keyrir um landið.
Repjurækt er líka vaxandi og
rannsaka þarf hvaða aðrar tegundir
mætti rækta hér með arðbærum
hætti.
Nýja stjórnmálahreyfingin, XG
- Hægri grænir, flokkur fólksins vill
stuðla að sem bestu rekstrarumhverfi
í landbúnaði og auka fjölbreytni í
atvinnulífi hinna dreifðu byggða með
öllum ráðum, en afkoma bænda er
mjög misjöfn og langt undir því, sem
hún þarf að vera svo störfin verði sem
eftirsóknarverðust og eðlileg nýliðun
megi verða. Blómleg byggð í sveitum
landsins er dýrmætur hluti þjóðlífsins,
sem við getum verið stollt af. Manni
hlýnar um hjartarætur, þegar maður sér
fallegar sveitir með gróið og velnýtt
land.
Lífrænn landbúnaður er framtíðin
XG - Hægri grænir, flokkur fólksins
vill móta framleiðslustefnu þar
sem áherslur eru auknar á lífrænan
landbúnað. Íslenskur landbúnaður
ætti að byggja sem mest á vistvænu
framleiðsluferli, sem lagað er
að auðlindum landsins. Lífrænn
landbúnaður hefur mjög jákvæða
ímynd, en aukin framleiðsla hans
getur styrkt búsetu með fjölbreyttari
atvinnu og aukið möguleika á
nýsköpun og fjölgun starfa, enda
eru lífrænt ræktaðar afurðir sífellt
eftirsóttari. Því þarf að draga
markvisst úr eiturefnanotkun.
Íslenskur landbúnaður verður að fá
að þróast í góðri sátt við umhverfið
og á grundvelli viðhorfa um haldbæra
þróun og af þessum sökum ætti að
forðast of mikla samþjöppun í
landbúnaði og verksmiðjubúskap.
Þótt almenningur sé yfirleitt ánægður
með íslenskar landbúnaðarafurðir er
samt sífellt þrýst á um framfarir á sviði
allrar matvælaframleiðslu og að teknar
séu upp aðferðir sem byggja á gildum
hollusturæktunar og í þeim efnum þarf
einnig mjög að líta til aukins þrifnaðar.
Margt bendir því miður til þess að
Ísland sé að verða eftirbátur í þróun
á þessum sviðum þegar litið er til
nágrannalandanna. Þessu verður að
snúa við, þannig að landbúnaður og
framleiðasla okkar skari fram úr. Á
sama tíma er brýnt að marka einnig
framtíðarstefnu um gróðurvernd,
landgræðslu og skógrækt.
Lægri raforkukostnaður
nauðsynlegur
Hvar sem því verður við komið, þá
þarf raforkukostnaður í dreifbýli að
lækka sem mest til jafns við það, sem
gerist í þéttbýli og að stórnotendur
fái orkuna á sem næst stóriðjuverði
svo t.a.m. ilrækt nái að eflast og
útflutningur gerður mögulegur. Efla
verður rannsóknir á öðrum haldbærum
orkugjöfum til landbúnaðarnotkunar
og stefna að nýtingu þeirra.
Rannsaka verður hvort hægt sé að
nýta úrgang annarra atvinnugreina til
áburðargerðar. Eftirlits og leyfisgjöld
í landbúnaði verða einnig að lækka
og stuðla að sem mestri hagkvæmni
framleiðslunnar. Flokkurinn vill
eindregið athuga möguleikana á því
að ný áburðarverksmiðja verði byggð
þar sem náttúruvænn áburður yrði
framleiddur. Það væri hvoru tveggja
gjaldeyrissparandi og þjóðhagslega
hagkvæmt.
Kjartan Örn Kjartansson
Höfundur er fyrrverandi forstjóri.
Kornrækt og lífrænn landbúnaður
Kjartan Örn Kjartansson
Svandís Svavarsdóttir
Hrunamannahreppur hefur
fengið 700.000 kr. styrk úr
Framkvæmdasjóði ferðamanna-
staða til undirbúnings-, skipulags-
og hönnunarvinnu til að bæta
aðgengi og merkingar fyrir
gangandi gesti austan megin að
Gullfossi.
Margir hafa staðið í þeirri
trú að Gullfoss væri alfarið í
Bláskógabyggð en svo er ekki.
Skipulagsleg yfirráð yfir Gullfossi
skiptast að jöfnu á milli tveggja
sveitar félaga, það er að segja
Bláskógabyggðar að vestanverðu og
Hrunamannahrepps að austanverðu.
Markmið með styrkveitingunni
er að búa til nýjan og spennandi val-
kost fyrir ferðamenn á Suðurlandi og
draga úr álagi á aðra staði.
„Það vill svo skemmtilega til
að nákvæmlega helmingurinn af
Gullfossi er í Hrunamannahreppi.
Við erum að vinna að uppbyggingu
okkar megin,“ segir Jón Valgeirsson,
sveitarstjóri Hrunamannahrepps.

/MHH
Styrkur til uppbyggingar
á austurbakka Gullfoss
– Fossinum er skipt upp milli tveggja sveitarfélaga
Ein helsta náttúruperla landsins, Gullfoss, skiptist á milli tveggja sveitar-
félaga; Bláskógabyggðar og Hrunamannahrepps.