Bændablaðið - 28.11.2013, Blaðsíða 53

53Bændablaðið | Fimmtudagur 28. nóvember 2013
Bækur
Guðni – Léttur í lund
Guðni Ágústsson er löngu orðinn
goðsögn í lifanda lífi. Hann
er annál aður sagnamaður og
njóta fáir viðlíka vinsælda sem
tækifærisræðumenn og hann, auk
þess sem miklar sögur hafa lengi
gengið um hann sjálfan.
Í þessari bráðskemmtilegu bók
segir Guðni með sínum kjarnyrta
hætti sögur af forvitnilegu fólki sem
hann hefur mætt á lífsleiðinni – og
sjálfum sér.
Hér stíga fram á sviðið óþekktir
bændur úr Flóanum jafnt sem þjóð-
kunnir stjórnmálamenn af öllum
stærðum og gerðum. Í bókinni eru
sögur af kynlegum kvistum og
vammlausum embættismönnum,
skagfirskum indíána, mögnuðum
draugagangi, flótta út um þakglugga,
manndrápsferð til Kína, afdrifaríku
fallhlífarstökki og eftirminnilegar
vísur – svo eitthvað sé nefnt. Þá segja
ýmsir þjóðþekktir menn litríkar sögur
af Guðna.
Guðni – Léttur í lund er sann-
kallaður lífsins elixír sem bætir,
hressir og kætir.
„Davíð Oddsson ætti að vera
á Kleppi“
Í fjölmiðlamálinu svokallaða var mjög
ráðist að persónu Davíðs Oddssonar
og stóryrðin ekki spöruð. Hallgrímur
Helgason rithöfundur fór mikinn,
skrifaði til dæmis um hina bláu hönd.
Á gamlársdag var ég á leiðinni á
ríkisráðsfund á Bessastöðum og las
Fréttablaðið á leiðinni. Þar skrifaði
Hallgrímur mikla skammargrein um
Davíð og sagði að líklega væri hann
geðveikur og ætti að vera á Kleppi.
Mér varð mikið um við lesturinn og
kallaði Davíð út í horn og spurði
hann hvort hann væri búinn að lesa
Fréttablaðið. „Nei,“ sagði hann, „er
eitthvað merkilegt í því?“ „Já,“ sagði
ég, „hann Hallgrímur Helgason er að
skrifa um að líklega sértu geðveikur
og eigir að vera á Kleppi.“ Davíð
svaraði að bragði: „Hvað segirðu,
er hann að skrifa um það, bölvaður
ormurinn? En veistu það, Guðni, mér
hefur oft dottið þetta í hug sjálfum.“
Migið í klósett ráðherrans
Einhverju sinni meðan ég var
landbúnaðar ráðherra komu á pallinn
til okkar Margrétar, í Jórutúnið á
Selfossi, borgfirskir sauðfjárbændur,
en þeir voru á ferðalagi um Árnessýslu.
Þetta var fallegur vetrarmorgunn,
bjart og kalt og sólin skein, Ölfusá í
klakaböndum, kaupfélagið og kirkjan
handan árinnar. Í þessum hópi voru
margir ágætir menn, meðal annarra
Sigurgeir Sindri Sigurgeirsson í
Bakkakoti, núverandi formaður
Bændasamtakanna, og Magnús
Sigurðsson bóndi á Gilsbakka,
einstakur höfðingi, forystumaður
bænda og hagyrðingur góður. Við
gáfum gestum okkar meðal annars
harðfisk, bjór og íslenskt brennivín.
Magnús lýsti stundinni með
eftirfarandi vísu:
Á Selfossi ég gerði stuttan stans,
það stirndi á ánni í sólarglans.
Nú hef ég komið mér til manns
og migið í klósett ráðherrans.
Krókódílar á Húsavík
Þegar ég tók við starfi
landbúnaðarráðherra 1999 höfðu
Húsvíkingar áformað að fá leyfi
til að flytja inn krókódíla. Í heitu
lindunum við Húsavík höfðu þeir
sett upp skilti: „Hér verða krókódílar
ræktaðir og gefa af sér kjöt og leður.“
Ég tók að lesa allt sem ég náði í um
krókódíla, komst að því að þeir
eru stórhættulegir pestarskrokkar
og geta hlaupið á 60 km hraða og
étið framsóknar menn. Ég hafnaði
því innflutningnum og eyðilagði
þar með þessi áform. Hákon
Aðalsteinsson, skáldið góða, orti
í orðastað Húsvíkinga eftirfarandi
stöku:
Húsvíkingar sitja nú í sárum,
sviptir eru góðri tekjuvon.
Grætur köldum krókódílatárum
kvikindið hann Guðni Ágústsson.
„Svona drykk blöndum við í kálfa
fyrir norðan“
Skúli Jónsson bóndi í Þórormstungu
í Vatnsdal brá búi og flutti á Selfoss
um sextugt. Skúli vann árum saman
í pakkhúsi Kaupfélagsins. Hann var
höfðingi og húnvetnskur í háttum og
þótti Flóamenn oft rislágir. Eitt sinn í
lok vinnuviku kemur Skúli einhverra
erinda upp á Kaupfélagsskrifstofur
og sér inn í skrifstofu Gríms
Thorarensen kaupfélagsstjóra.
Þar situr hann ásamt Grétari
Símonarsyni mjólkurbústjóra og eru
þeir félagar að fá sér í glas. Grímur
kallar til Skúla og spyr hvort hann
vilji ekki skála við þá. Skúli hélt það
nú og kaupfélags-
stjórinn, yfirmaður
Skúla, blandar
vodka í gos og
færir honum.
Skúli dreypir á
drykknum, stendur
upp gengur að
vaski og hellir
drykknum niður
og segir: „Svona
drykk blöndum
við í kálfa fyrir
norðan.“ Á
ungdómsárum
mínum leigði ég
kjallaraíbúð hjá
Skúla í þrjú ár á
Kirkjuveginum.
Hann bauð mér stundum eðalvín
og skálaði aðeins í silfurstaupum.
Vélasali plataður
Ég hermi oft eftir Guðna Ágústssyni
og í gegnum síma trúa flestir að ég
sé hann. Guðni lendir oft í því að
hringi hann í Rangæing þá finnur
hann undarleg viðbrögð og fær
athugasemdir eins og þessa: „Láttu
ekki svona, Bubbi minn.“ Eitt sinn
hringdi Bæring Sigurbjörnsson
bóndi og hestamaður á Stóra-Hofi
og bað mig að rúlla heyi fyrir sig.
Ég var verktaki og rúllaði víða fyrir
bændur en nú var ég í miklum önnum
og mundi að Bæring hafði keypt sér
nýja rúlluvél. Ég spyr hann hvað sé
með nýju rúlluvélina? Hann segir
hana bilaða og vélasalinn vilji ekki
sinna sér fyrr en í næstu viku en hann
þurfi að klára heyskapinn og fara á
Heimsmeistaramót íslenska hestsins
í Austurríki, hann verði að komast
þangað. Nú flýgur mér í hug það
snjallræði að hringja í vélasalann. Í
símann kemur yfirvegaður maður og
ég segi: „Þetta er Guðni Ágústsson,
landbúnaðarráðherra. Hann Bæring,
vinur minn á Stóra-Hofi, er í miklum
vandræðum. Hann verður að komast
á Heimsmeistaramótið en rúlluvélin
sem þið selduð honum er biluð og
allt í vandræðum í heyskapnum.
Þið verðið að bjarga þessu, hann er
flokksbróðir minn og hestamaður.“
Það var eins og við manninn mælt
að morguninn eftir eru komnir tveir
viðgerðarmenn austur að Stóra-Hofi
og þeir gera við vélina. Bæring botnar
ekkert í þessum sinnaskiptum. En
þeir segja honum að lokum að sjálfur
landbúnaðarráðherra vaki yfir sinni
hjörð og það hafi verið hann sem
hafi hringt og beðið um hjálpina.
Mikið hlógum við Bæring þegar ég
kom til hans daginn eftir. Og enn
hringdi ég í vélasalann og hermdi
eftir Guðna og þakkaði þessi skjótu
vinnubrögð. Enn trúir vélasalinn því
að það hafi verið Guðni Ágústsson
sem hringdi.
/Guðbjörn Ingvarsson
Guðni skálar í kjötsúpu í beinni símaútsendingu á kjötsúpudegi á Skólavörðustíg 28. október. Mynd / HKr.
Lesendabás
Liðin eru rúm fimm ár frá
bankahruninu 2008. Strax í
kjölfarið var talsvert talað um að
nú ætti að byggja upp „Nýja Ísland“
– nýtt stjórnmála- og stjórnkerfi
sem átti að laga allt sem aflaga fór
og koma í veg fyrir að það gerðist
aftur. Það hefur ekki gerst og mun
ekki gerast.
Af hverju? Vegna þess að
hugmyndin um „nýtt“ Ísland felur í
sér mismunandi hluti í augum hvers
og eins. Einn vill að ríkið skipti sér
meira af fleiri málum, annar stækka
þjóðarkökuna, sá þriðji ganga í
ESB og svo framvegis. Engir tveir
einstaklingar eru fullkomlega
sammála um alla hluti, hvort sem
er í einka- eða opinberu lífi. Hvað
sem við erum sannfærð sjálf um
ágæti eigin skoðana er ekkert gefið
um að aðrir séu það. Hrunið gerði
umræðuna um samfélagsmál hins
vegar vægðarlausari, en í raun er
ekkert nýtt við það heldur.
Ef við skoðum söguna er það hreint
ekki að byrja núna að tekist sé á um
stjórnmál með vægðarlausum og
öfgakenndum hætti.
Sé flett í gömlum blöðum, bæði
hérlendum og erlendum, þarf ekki
að leita lengi eftir svívirðingum
um andstæðinga, öfgafullum
sleggjudómum sem standast
enga málefnalega skoðun eða
innistæðulausum fullyrðingum.
Lýðræðisleg skoðanaskipti eru
einfaldlega þannig. Fólk er
mismálefnalegt og misvant að
virðingu sinni og þess vegna mun það
ávallt vera þannig í frjálsu samfélagi
að einhverjir láta vaða á meðan aðrir
gæta betur að sér.
Það sem hefur breyst er hins
vegar að með netinu hefur hver sem
er ræðupúlt til að láta í sér heyra
og stundum nær óhroðinn í gegn.
Þeir sem áður bölsótuðust bara með
sjálfum sér eða í eldhúsinu heima geta
nú fyrirhafnarlítið náð til fleiri.
Það er auðveldara að hella sér yfir
einhvern í athugasemdakerfi netmiðils
eða á Fésbókinni en þegar viðkomandi
stendur fyrir framan þig og getur
svarað þér strax. Við höfum mörg
dæmi um ljóta umræðu á netinu en
það er fjarri því eitthvað séríslenskt.
Athugasemdakerfi erlendra netmiðla
eru undir sömu sök seld og þar má
finna nákvæmlega sömu hlutina og á
DV, Eyjunni eða Vísi – stundum verri.
Við erum einfaldlega ekki meira
sammála um hlutina en þetta og þess
vegna er pólitíkin alltaf einhvers konar
flækja.
Lausnirnar eru sjaldnast einfaldar
en samt erum við alltaf að leita þeirra.
Það er gerð krafa um að stjórnmálafólk
setji mál sitt fram helst með nógu
einföldum og sláandi hætti – svo
einhver nenni nú að hlusta.
Í þjóðfélagi 21. aldarinnar berst
flóð upplýsinga úr öllum áttum –
og spurningin er oft hvort einhver
athygli næst eða ekki, verðskuldað
eða óverðskuldað. Það er til dæmis
ómögulegt að segja hvort einhver lesi
þessa grein. Þó að mér finnist hún
verðskulda það er svo sannarlega
úr mörgu að velja fyrir þá sem
nenna yfirleitt að lesa pistla um
þjóðfélagsmál.
Það er því hið eðlilega ástand
að við höldum áfram að karpa
um sameiginleg mál með mis-
málefnalegum hætti. Það er hins vegar
nauðsynlegt að skilja að til þess að
vinna málum stuðning þarf yfirleitt að
gera málamiðlanir við fólk sem maður
er ósammála og það er ekkert að því.
Lýðræðið er nefnilega tafsamt og
oft hundleiðinlegt, en það er það besta
sem höfum. Við ættum að viðurkenna
það. Það þýðir að við þurfum að vera
þolinmóðari og hætta að gera sífelldar
kröfur um einfaldar lausnir, en það
mun skila okkur lengra fram á við
en upphrópanir. Ég er í það minnsta
sannfærður um það.
Sigurður Eyþórsson,
framkvæmdastjóri Landssamtaka
sauðfjárbænda
„Nýja Ísland“ – nýtt stjórnmála- og stjórnkerfi sem átti að laga allt sem aflaga fór og koma í veg fyrir að það gerðist
aftur. Það hefur ekki gerst og mun ekki gerast.
Það verður ekki betra