Læknablaðið - 01.12.1965, Page 54

76
LÆKNABLAÐIÐ
Ásmundur Brekkan og Eggert Ó. Jóhannsson:
UPPLÝSINGASÖFNUN OG
RAFREIKNAR.
Inngangur.
Hugmyndin uin notkun raf-
eindatækni við úrvinnslu lækna-
vísindalegra gagna er í raun-
inni eldri en þau rafeindakerfi,
sem við liöfuin haft aðgang að
síðustu 20 árin.
Söfnun upplýsinga á gata-
spjöld hefur verið notuð allt
frá byrjun aldarinnar víða í
Bandaríkjunum og a.m.k. í 40
ár víðs vegar í Evrópu. Raf-
tæknileg röðun þessara spjalda
er í rauninni undanfari þeirrar
tækni, sem nú er notuð, þar
sem raflestur ákveðinna talna-
eða hókstafakerfa setur af stað
vélasamstæðu, er getur unnið
úr þeim eftir fyrirfram ákveð-
inni forskrift.
1 Bandaríkjunum, Svíþjóð,
Danmörku og Stóra-Bretlandi
hafa nú um nokkurra ára skeið
verið starfandi samvinnunefnd-
ir lækna og tæknifræðinga í
þeim tilgangi að finna lausn á
ýmsum þeim vandamálum, sem
þvi fvlgja að kerfisbinda (codi-
ficera) nauðsynlegar upplýsing-
ar úr sjúkrasögum, umsögnum
og rannsóknaniðurstöðum, svo
að úr þeim verði raunhæf úr-
vinnslugögn fyrir rafreikna.
Margir steinar eru á vegum
þessara nefnda og mörg vanda-
mál torleyst, einkum hvað við-
vikur blæinun á umsögnum og
upplýsingum.
Tilgangur með söfnun gagna
til úrvinnslu í rafreiknikerfum
er margvíslegur, en eftirfarandi
atriði eru augljós:
1. Gífurlegt magn upplýsinga
varðandi sjúklinga, svo sem
um einkenni, sjúkdóm, með-
ferð, árangur, afdrif og
fleira verður handbært og
nýtilegt, en fer ekki að mestu
eða alveg forgörðum, eins og
algengast er, sökum þess að
fólk og tíma vantar til þess
að annast úrvinnslu.
2. Flóknir „statistiskir“ út-
reikningar, svo sem samstill-
ing (correlatio) á rannsök-
uðum hópum, einkennum,
eiginleikum og niðurstöðum
rannsókna, eru gerðir á
fljótan og öruggan liátt.
Mikill hluti slíkrar vinnu er
raunar óvinnandi öðruvísi.
3. Þetta er nauðsynlegt til vis-
indalegrar úrvinnslu nor-
malgilda, afhrigða og frá-
vika á öllum sviðum.
4. Með úrvinnslu þessara