Læknablaðið - 01.12.1969, Qupperneq 40

216
LÆKNABLAÐIÐ
Gildi segavama er mjög umdeilt. Um árangr.r þessarar með-
ferðar á þessum sjúklingum er ekki unnt að segja annað en J)að,
að meðferðin hefur ekki farizt okkur vel úr hendi. Hvort okkur
hefur tekizt verr en öðrum í þessu efni, er erfitt að segja, vegna
þess, að í ritum um árangur af segavörnum er þess sjaldnast getið,
hve margir meðferðardagar hafi misheppnazt. Auk þess vantar til
samanburðar sjúklingahóp, sem ekki hefur fengið þessa meðferð.
Á 7. töflu má sjá, að allmargir sjúklingar, eða 18%, hafa fengið
stíflu í litla æðagrein. Enginn vafi er á því, að þetta hefur ráðið
miklu um horfur hópsins sem heild.
Þegar gáð er að hinum óbeinu dánarorsökum, þá verður lostið
fyrst fyrir. Talið er, að 20% þeirra, sem fá kransæðastíflu, fari í
lost og dánartalan fyrir losti sé yfirleitt 70—90%. Þó þekkjast
lægri tölur frá sérdeildum.2, 22 Af okkar 394 sjúklingum fá aðeins
44 lost, þ. e. 11%, og eru konur hlutfallslega helmingi fleiri en
karlar. Vera má, að ástæðan fyrir því, að fleiri urðu ekki lostnir,
sé sú, að nokkrir sjúklingar, sem ekki fengu þá greiningu, en
höfðu losteinkenni önnur en lækkun á syst. þrýstingi undir 80 mm
Hg, fengu lostmeðferð. Hins vegar er dánartalan fyrir losti mjög
há, eða 86%, og hlutfallslega mun hærri meðal kvenna en karla.
Tölur um það, hve oft hjartavöðvinn rifnar eftir kransæða-
stíflu, eru ærið misjafnar, eða allt frá 1 19%.12, 35 Tólf af okkar
sjúklingum fengu þennan fylgikvilla, þ. e. 3%. Höf. eru ekki kunn-
ar tölur til samanburðar um aðra fylgikvilla.
Það er fyrst nú á síðustu árum, að athygli hefur verið vakin á
því, að eftir kransæðastíflu eru horfur kvenna lakari en karla og
bæði hlutfallsleg tíðni sjúkdómsins og dánartíðni meðal kvenna
fari vaxandi.8, 1J, 18, 14, 37 Ekki er þessu svo farið með öllu um
okkar sjúklinga. Konum hefur ekki fjölgað, og dánartala þeirra
hefur frekar lækkað en hækkað á síðastliðnum þremur árum. Hins
vegar er hlutfallsleg dánartala kvenna alltaf heldur hærri en karla.
Ekki er það vegna þess, að þær hafi yfirleitt komið fyrr á spítal-
ann. eftir að einkenni komu í ljós, og hvorki voru hjartakveisa né
fyrri kransæðastífla tíðari hjá þeim en körlum. En önnur áhættu-
atriði voru meiri hjá konum, þ. e. aldurinn, háþrýstingur og
sykursýki. Þeim var einnig hættara við losti og hjartaveiklun en
körlum, og þær þoldu ])essa fylgikvilla verr. Þetta er næg skýring
á því. að í þessum hópi er dánartala kvenna hærri en karla.
Til skamms tíma hafa læknar staðið berskjaldaðir í viðureign
sinni við lost og skyndidauða hjá kransæðasjúklingum. Með til-
komu nýrrar tækni hefur vígstaðan hreytzl á þann veg, að það er