Læknablaðið - 01.04.1977, Blaðsíða 51

LÆKNABLAÐIÐ
73
Skúli G. Johnsen borgarlæknir
OFNOTKUN RÓANDI LYFJA OG SVEFNLYFJA —
TILRAUN TIL AÐ FÆKKA ÁVÍSUNUM Á SLÍK LYF
SKÝRT ER FRÁ LYFJAKÖNNUN í REYKJAVÍK í NÓVEMBER
1974 OG UPPLÝSINGAMIÐLUN TIL LÆKNA í FRAMHALDI
AF HENNI.
Allt frá árinu 1972 hafa á vegum land-
læknis og lyfjamáladeildar Heilbrigðis- og
tryggingamálaráðuneytisins verið gerðar
athuganir á lyfjaávísunum lækna á róandi
lyf og svefnlyf. Ein þeirra var gerð í
Reykjavík í nóvember 1974 (sjá greinina
Lyfjanotkun í Reykjavík í þessu tölu-
blaði). Við athugun á ávísunum á róandi
lyf og svefnlyf kom í ljós, að flestir þeirra,
sem höfðu fengið ávísað stórum skömmt-
um af lyfjum þessum, höfðu í umræddum
mánuði fengið lyfin hjá fleiri en einum
lækni, sumir hjá mörgum læknum.
Þar sem talið var víst, að læknar, er
ávísuðu þessum lyfjum, hefðu ekki haft
möguleika á að fá vitneskju um, hvort
viðkomandi einstaklingar hefðu jafnframt
fengið ávísað lyfjunum hjá öðrum lækn-
um, var ákveðið að senda öllum viðkom-
andi læknum upplýsingar um nöfn þeirra,
er hefðu fengið þessum lyfjum ávísað hjá
tveimur eða fleiri læknum í þessum mán-
uði.
Varð að ráði, að borgarlæknir tæki að
sér í þetta sinn þessa upplýsingamiðlun,
en fram að því hafði landlæknir annast
þetta.
SKILGREININGU
OFNOTKUNAR
er að finna í bréfi því, sem læknunum var
sent og er það birt hér í heild.
Þess ber að sjálfsögðu að geta, að noti
sjúklingur tvö eða fleiri lyf af þessu tagi
lækka hámarksskammtarnir verulega.
í ljós kom, að 140 einstaklingar höfðu
fengið ávísað meira magni en nam áður-
nefndum hámarksskömmtum, þar af 44 tvö
eða fleiri lyf í óeðlilega háum skömmtum.
Ýmislegt annað vekur athygli af þeim
upplýsingum, sem fram koma við úr-
vinnslu þessara gagna.
Þess eru allmörg dæmi, að sjúklingar
fái ávísað hjá sama lækni ótrúlega háum
skömmtum af einhverju lyfjanna, allt að
sex- til sjöföldum hámarksskömmtum. Þá
kemur og fram, að fáeinir læknar virðast
áberandi gjöfulir á lyfin í háum skömmt-
um til sjúklinga, sem höfðu aðra heimilis-
lækna. Sá, sem lengst gekk í þessu, ávís-
aði lyfin í óeðlilega háum skömmtum 21
sjúklingi. Þetta fólk var á skrá hjá 16
heimilislæknum.
UPPLÝSINGAMIÐLUNIN
Svo sem áður segir, var heimilislæknum
allra þeirra, er fengið höfðu óeðlilega háa
skammta, sendur listi yfir þá sjúklinga
ásamt bréfi því, er fylgir greininni.
Þar komu og fram upplýsingar um,
hvaða aðrir læknar höfðu gefið sjúklingi
þeirra lyfin. í mjög mörgum tilfellum
höfðu heimilislæknar sjálfir ekki gefið
neinum sinna sjúklinga óeðlilega háa
skammta, en það höfðu hins vegar aðrir
læknar gert. Ljósrit þessara bréfa voru
síðan send þeim læknum, er höfðu gef-
ið sjúklingum viðkomandi heimilislækna
þessi lyf.
UMRÆÐA
í því skipulagi læknisþjónustu, er við
búum við, er ekki að vænta annars en að
veruleg brögð séu að því, að margir lækn-
ar ávísi lyfjum af þessu tagi til sömu
einstaklinganna. Það hlýtur hms vegar að
vera grundvöllur þess, að draga úr neyzlu
lyfja, sem teljast ávanabindandi, að sami
læknirinn hafi vitneskju um neyzlu sjúkl-
inga sinna á viðkomandi lyfjum og geti
þannig stemmt stigu við ofneyzlu.
Nauðsynlegt er að taka tillit til þess,
að greiðslufyrirkomulag sjúkratrygginga
fyrir lyf hefur þau áhrif, að læknar hafa
tilhneigingu til að ávísa fremur stórum