Læknablaðið - 01.08.1977, Blaðsíða 7

LÆKNABLAÐIÐ
127
Sigurður Björnsson og Þórarinn Stefánsson
ÞÖGLÍR GALLSTEINAR
FORSPJALL
Meðferð þögulla eða einkennalausra gall-
steina Oiefur löngum verið ágreiningsefni.
Enn eru skoðanir skiptar og segja má, að
ekki finnist neitt fullnægjandi svar, sem á
við alla sjúklinga af þessu tagi. Meðal á-
stæðna fyrir þessum ágreiningi er s'kortur
á vitneskju um eðlilegan sjúkdómsgang
þögulla gallsteina („the natural history of
the silent gallstone"), þótt fáeinar athug-
anir hafi verið gerðar í því efni til þessa.:i 8
!> 33
Ef til vill kann ný aðferð seinni ára að
breyta viðhorfum í þessu efni, þar sem
komið hefur í ljós, að viss gallsölt, þ.e.
chenodeoxycholicacid, leysa upp gallsteina,
séu þau gefin til inntöku í nógu langan
tíma. 10 30 31 Aðferð þessi er þó enn á til-
raunastigi og er e.t.v. ekki alveg hættulaus
og því óvíst, hvort hún leysir eldri aðferðir
af hólmi. Verður þetta ekki gert að frekara
umræðuefni að sinni, en bent á, að svo
langt sé enn í land með þessa nýju aðferð,
að hún hafi ekki úrslitaþýðingu um með-
ferð þögulla gallsteina á næstu áratugum.
Tilgangur þessarar greinar er að skýra
frá eigin könnun höfunda á afdrifum sjúk-
linga með þögla gallsteina á 3 ára tímabili,
þ.e. frá 1960 til 1962 á Cleveland Clinic
Foundation í Ohio, Bandaríkjunum, sem
fylgt var eftir í allt að 10 ár. Raktar verða
helztu niðurstöður og síðan fjallað um nið-
urstöður annarra. Að endingu verður drep-
ið á viss atriði mikilvæg við ákvörðun með-
ferðar.
EFNIVIÐUR
Athugunin var byggð á sjúkraskýrslum
og spurningalistum, sem sendir voru til
viðkomandi sjúklinga eða lækna þeirra og
var þess vegna „retrospectiv". Greiningin
á gallsteinum var byggð á röntgenmyndum
af gallblöðru.
965 sjúklingar með gallsteina fundust á
þessu 3 ára tímabili og voru sjúkraskýrsl-
ur þessara sjúklinga allra kannaðar ræki-
lega. 155 sjúklingar eða 16% höfðu þögla
steina, þ.e. engin einkenni um gallsteina
eða aðra meltingarkvilla. Allir þessir síð-
astnefndu sjúklingar höfðu vel starfhæfa
gallblöðru skv. röntgenmynd og nær und-
antekningarlaust voru þeir allir skoðaðir
og metnir af lyflæknum, meltingarfræð-
ingum og skurðlæknum varðandi gall-
steinaeinkenni, af þeim taldir einkenna-
lausir og því ekki ráðlögð aðgerð. Hin
síðastnefnda íhaldsstefna var um þessar
mundir almennt ríkjandi á Cleveland
Clinic varðandi meðferð þögulla gallsteina.
Aldur — og kyndreifing sjúklinganna
kernur fram á töflu I.
TABLE I.
The age and sex distribution of 155
patients with silent gallstones.
Age Men Women
11—60 41 51
61 years 23 40
61 + 23 40
Upplýsingar og eftirmeðferð (follow up)
fengust frá 127 sjúklingum alls, eða rúm-
lega 80%, 56 karlmönnum (af 64) og 71
konu (af 91), langflestum frá 8—10 árum
síðar, þ.e. eftir greiningu. Til þess að átta
sig betur á einkennum þeim, er sumir þess-
ara sjúklinga fengu á tímabilinu, þótti
hagkvæmt að skipta einkennum í 3 flokka,
sem nú skal lýst nánar:
Flokkur I.: Einkenni dæmigerð um gall-
steina, þ.e. colicverkur, gula, hiti.
Flokkur II.: Einkenni ekki dæmigerð um