Dagblaðið Vísir - DV - 16.02.2007, Blaðsíða 7

DV Fréttir föstudagur 16. febrúar 2007 7
Níu bæði á lauNum
og eftirlauNum
Engin áform eru uppi um að breyta lögum um eftirlaun ráðherra og þingmanna áður en kjörtímabilið er
úti. Umdeild lagasetning í árslok 2003 gerði að verkum að fyrrverandi kjörnir fulltrúar gátu við 55 ára
aldur hafið töku eftirlauna þrátt fyrir að þeir væru enn í fullu starfi, hvort sem er hjá hinu opinbera eða
annars staðar. Tvö ár eru síðan þáverandi forsætisráðherra sagðist ætla að nema heimildina úr gildi.
Þrátt fyrir tveggja ára gömul fyrirheit
eru engin áform uppi um að afnema
heimild fyrrverandi ráðherra og
þingmanna til að taka eftirlaun sam-
hliða því að vera í launuðu starfi.
Umdeild eftirlaunalög sem voru sett
í desember 2003 höfðu í för með sér
að fyrrverandi ráðherrar og þing-
menn geta nú tekið eftirlaun þrátt
fyrir að vera enn í launuðu starfi og
það frá 55 ára aldri. Áður gátu þing-
menn og ráðherrar ekki hafið töku
eftirlauna fyrr en þeir náðu 65 ára
aldri.
Halldór Ásgrímsson, þáverandi
forsætisráðherra, sagðist í janúar
2005 ætla að beita sér fyrir að lög-
unum yrði breytt þannig að fyrrver-
andi ráðherrar og þingmenn gætu
ekki þegið eftirlaun meðan þeir væru
í launuðum störfum. Fulltrúar flokk-
anna lögðust yfir málið næstu mán-
uði og var stefnt að því að kynna nýtt
frumvarp fyrir lok þings þá um vorið.
Ekkert varð af því þar sem engin sam-
staða náðist um það. Vinstri grænir
sögðu á sínum tíma að það væri eðli-
legt
Samkvæmt upplýsingum DV úr
forsætisráðuneytinu er ekki unnið
að því að breyta lögunum á þessu
kjörtímabili. Litlar líkur eru því á að
lögunum verði breytt og tekið fyr-
ir möguleika fyrrverandi kjörinna
fulltrúa til að þiggja eftirlaun með-
an þeir eru enn í annarri launaðri
vinnu.
Níu á tvöföldum launum
Fimm af þeim þrjátíu fyrrverandi
ráðherrum sem þáðu eftirlaun fyrir
ráðherrastörf sín á síðasta ári voru
í störfum á vegum hins opinbera
samhliða því að þiggja eftirlaun.
Þetta kemur fram í svari Lífeyrissjóðs
starfsmanna ríkisins við fyrirspurn
DV. Ekki kemur þó fram hvort ein-
hverjir fyrrverandi ráðherrar á eft-
irlaunum voru í launaðri vinnu hjá
öðrum en ríkinu þar sem sjóðurinn
hefur engar upplýsingar þar um.
Í ársbyrjun 2005, ári eftir að lögin
voru samþykkt, voru sjö fyrrverandi
ráðherrar bæði á launum frá ríkinu
og eftirlaunum. Þeim hefur fækkað
og kann þar að spila inn í að nokkr-
ir sendiherrar hafa hætt störfum síð-
ustu misseri.
Auk ráðherranna fimm þiggja
níu fyrrverandi þingmenn eftirlaun
samhliða störfum á vegum hins op-
inbera. Líklegast er að fimm þeirra
séu ráðherrarnir sem nefndir eru hér
að framan. Að því gefnu þiggja fjór-
ir fyrrverandi þingmenn, sem ekki
hafa verið ráðherrar, eftirlaun. Alls
þiggja 115 fyrrverandi þingmenn eft-
irlaun sem á síðasta
ári námu
sam-
an-
lagt
185 milljónum króna samkvæmt
upplýsingum frá Lífeyrissjóði starfs-
manna ríkisins. Laun ráðherranna 30
námu að sögn sjóðsins 40 milljónum
króna samanlagt.
Margir græddu
Þó að það hafi helst verið mögu-
leiki fyrrverandi þingmanna og ráð-
herra að þiggja eftirlaun samhliða
öðrum störfum sem fór fyrir brjóstið
á fólki, þegar fréttist af
þeim möguleika fyr-
ir tveimur árum var
fleira sem vakti at-
hygli þegar lagafrum-
varpið var í meðför-
um þingsins.
Eitt atriði var að
eftirlaun ráðamanna
hækkuðu veru-
lega. Þannig var
tiltekið að eftir-
launaréttur Dav-
íðs Oddsson-
ar, þáverandi
forsætisráðherra,
hækkaði um 300
þúsund
krónur
á mán-
uði vegna
breyttra
viðmiða um eftirlaunarétt. Sam-
kvæmt þeim viðmiðum átti hann
rétt á eftirlaunum sem námu 80 pró-
sentum af launum eftirmanns hans
á hverjum tíma. Þá var reiknireglu
fyrir eftirlaunarétt forsætisráðherra
breytt þannig að seta hans á öðr-
um ráðherrastólum var að þriðj-
ungi metin til starfa sem forsætis-
ráðherra þegar kom að útreikningi
eftirlauna. Það þýddi að Halldór Ás-
grímsson, sem vitað var að
tæki við embætti forsæt-
isráðherra næsta ár fengi
full eftirlaun forsætisráð-
herra eftir eitt ár í starfi.
Fleiri nutu góðs af
Eftirlaun ráðherra
jukust einnig og rétt-
ur þeirra til töku eft-
irlauna rýmkaði.
Þannig geta ráð-
herrar sem hættu
afskiptum af stjórn-
málum nú hafið
töku eftirlauna
sextugir en
þurftu áður að bíða til 65 ára aldurs.
Þetta varð til dæmis til þess að Tómas
Ingi Olrich, sem hætti sem mennta-
málaráðherra um áramót 2003 og
2004 til að gerast sendiherra, átti rétt
á að hefja þegar töku eftirlauna en
hefði ella ekki haft rétt til þess fyrr en
fimm árum síðar.
Samhliða eftirlaunalögunum
voru afgreidd lög um aukagreiðslur
til formanna stjórnmálaflokka sem
sitja á þingi en eru ekki ráðherrar.
Þær nema 50 prósentum af þing-
fararkaupi eða tæpum 260 þúsund
krónum á mánuði í dag. Þess njóta
formenn stjórnarandstöðuflokk-
anna góðs af, Guðjón Arnar Kristj-
ánsson hjá Frálslynda flokknum,
Steingrímur J. Sigfússon hjá Vinstri-
hreyfingunni – grænu framboði og
Ingibjörg Sólrún Gísladóttir, og á
undan henni Össur Skarphéðins-
son, hjá Samfylkingunni.
Sjötti hver fyrrverandi ráðherra sem nú þiggur eftirlaun úr Lífeyr-
issjóði starfsmanna ríkisins er jafnframt í launuðu starfi á vegum
ríkisins. Alls þiggja fimm fyrrverandi ráðherrar og níu fyrrverandi
þingmenn hvort tveggja eftirlaun og laun frá hinu opinbera.
Fimm af þeim þrjátíu
fyrrverandi ráðherrum
sem þáðu eftirlaun
fyrir ráðherrastörf
sín á síðasta ári
voru í störfum á
vegum hins op-
inbera samhliða
því að þiggja eftir-
laun.
Hétu breytiNguM
Mikil óánægja braust út meðal almennings eftir að
ljóst varð að sjö fyrrverandi ráðherrar þáðu hvort
tveggja eftirlaun og laun frá ríkinu á sama tíma.
Skömmu síðar lýsti Halldór Ásgrímsson, þáverandi
forsætisráðherra, því yfir að taka þyrfti málið til
athugunar og þótti líklegt að breyta þyrfti lögum.
Þetta var 24. janúar árið 2005, fyrir rúmum tveimur
árum og enn bólar ekki á breytingum. Halldór sagði
meðal annars á þessum tíma að mönnum hefði sést
yfir það að lagabreytingin yrði til þess að fyrrver-
andi ráðherrar og þingmenn gætu árum saman ver-
ið samtímis á eftirlaunum frá ríkinu og launum ann-
ars staðar frá. Þetta sagði hann að hefði ekki verið
hugsunin og stæði til að breyta þessu.
Davíð Oddsson
eftirlaunalögin voru samin í
forsætisráðuneytinu meðan
davíð Oddsson var forsætisráð-
herra. eftirlaunaréttur hans
hækkaði um 300 þúsund krónur
á mánuði frá því sem áður var.
Halldór Ásgrímsson
Lýsti því yfir í janúar 2005 að
breyta þyrfti lögum og vildi
samstöðu um slíkt. Hún náðist
ekki. Hann fékk rétt til fullra
eftirlauna sem forsætisráðherra í
þrjú kjörtímabil þótt hann sæti
aðeins í tvö ár.
guðjón Arnar
Kristjánsson
formaður frjálslynda
flokksins fékk 260 þúsund
króna launahækkun sem
formaður stjórnmálaflokks
sem ekki á sæti í ríkisstjórn.
ingibjörg Sólrún
gísladóttir
formaður samfylkingarinnar
fékk 260 þúsund króna
launahækkun sem formaður
stjórnmálaflokks sem ekki á
sæti í ríkisstjórn.
Össur Skarphéðinsson
Þáverandi formaður samfylk-
ingarinnar fékk 260 þúsund
króna launahækkun sem
formaður stjórnmálaflokks sem
ekki á sæti í ríkisstjórn en hefur
nú misst hana.
Steingrímur J. Sigfússon
formaður Vinstri-
hreyfingarinnar – græns
framboðs fékk 260 þúsund
króna launahækkun sem
formaður stjórnmálaflokks
sem ekki á sæti í ríkisstjórn.
bryNJólFur Þór guðMuNDSSON
blaðamaður skrifar: brynjolfur@dv.is