Dagblaðið Vísir - DV - 23.02.2007, Blaðsíða 11

DV Fréttir föstudagur 23. janúar 2007 11
Frændgarður
Davíðs Oddssonar
seðlabankastjóra
Davíð Oddsson,
seðlabankastjóri og
fyrrv, forsætisráðherra
Ingibjörg
Lúðvíksdóttir,
húsm. í Rvík
Lúðvík Norðdal,
læknir á Selfossi
Davíð
Jónatansson,
verkam. í Rvík
Þorgrímur
Jónatansson,b.
á Kárastöðum
Ásdís
Þorgrímsdóttir,
á Hvítárbakka
Valborg
Sigurðardóttir,
fyrrv. skólastj.
Sigríður
Snævarr
sendiherra
Jónatan
Davíðsson,
b. Marðarnúpi
Ásta Jónsdóttir,
húsfr. á Selfossi
Jón Jónsson,
landpóstur á
Núpsstað
Jón Jónsson, b.
á Svínafelli
Torfhildur
Guðnadóttir,
húsfr. Núpsstað
Guðný
Guðnadóttir,
í Ölversholti
Brynjólfur
Bjarnason, form.
Kommúnista.
Guðni
Magnússon,
b. í Forsæti
Guðrún Vigfúsd.
Thorarensen,
húsfr. í Forsæti
SteinunnVigfúsd.
Thorarensen,
húsfr. á Hæli
Gestur
Einarsson.
b. á Hæli
Ingigerður
Einarsdóttir,
húsm. í Rvík
Helga
Ingimundardóttir,
húsfr. í Rvík
Benedikt
Sveinsson, hrl.
Bjarni
Benediktsson,
alþm. í Garðabæ
Ingimundur
Sveinsson,
arkitekt í Rvík
Steinþór
Gestsson,
alþm. á Hæli
Gestur
Steinþórsson,
skattstjóri í Rvík
Þorvaldur
Lúðvíksson,
fyrrv. gjaldh.stj.
Ólafur Börkur
Þorvaldsson
hæstar.dómari
Oddur
Ólafsson,
læknir í Rvík
Ólafur
Oddsson,
ljósmyndari
Valgerður
Briem,
húsfr. í Rvík
Oddur
Eyjólfsson,
b. Sámsstöðum
Eyjólfur
Oddsson,
b. Torfastöðum
Ragnhildur
Benediktsdóttir,
Sámsstöðum
Benedikt
Erlingsson,
b. í Fljótsdal
Helga
Erlingsdóttir,
Hlíðarendakoti
Erlingur
Pálsson,
b. í Stórumörk
Þorsteinn
Erlingsson
skáld
Þrúður
Þórarinsdóttir,
Búlandsnesi
Haraldur
Briem,
b. Búlandsnesi
Sigríður Briem,
húsfr. að Ho í
Hörgárdal
Ólafur
Davíðsson
fræðimaður
Ragnheiður
Davíðsdóttir,
Fagraskógi
Davíð
Stefánsson
frá Fagraskógi
Ólafur Briem,
timburmeistari,
Grund, Eyjarði
Eggert Briem,
sýslumaður á
ReynisstaðKristín Briem,
húsfr. í Rvík
María Kristín
Claessen,
Páll Briem
amtmaður
Þórhildur
Briem,
húsfr. í Rvík
Páll Líndal,
ráðuneytisstjóri
í Rvík
Sigurður Líndal
lagaprófessor
í Rvík
Þórhildur
Líndal
mannréttindaf.
Gunnar
Thoroddsen
forsætisráðh.
Jóhanna Briem
í Laufási
Tryggvi
Gunnarsson
bankastjóri
Kristjana
Gunnarsdóttir á
Möðruvöllum
Hannes
Hafstein, skáld
og ráðherra
Jóhann
Hafstein
forsætisráðh.
Hannes
Hafstein, fyrrv.
forstjóri SVFÍ
Þórunn
Hafstein, húsfr.
á Húsavík
Laura
Havsteen,
húsfr. í Rvík
Frændgarður Davíðs Oddsonar
seðlabankastjóra
Frelsaði systkini sín aF silungapOlli
hafði sitt fram í þessu viðkvæma
máli, eftir því sem doktor Gunnlaug-
ur heitinn sagði í bókinni sem við
grípum hér niður í:
„Þannig var mál vaxið að tvö
hálfsystkini Davíðs höfðu verið vist-
uð á Silungapolli skammt utan við
Reykjavík. Á Silungapolli var upphaf-
lega rekið sumardvalarheimili fyrir
börn á vegum Oddfellowreglunnar.
Reykjavíkurborg tók síðar yfir rekst-
urinn og breytti í vistheimili fyrir
börn sem einhverra hluta vegna áttu
ekki í önnur hús að venda. Reyndar
var reksturinn tvískiptur því á sumr-
in komu börn á vegum Rauða kross-
ins á Silungapoll og blönduðu geði
í leik og starfi við önnur börn sem
höfðu þar vetursetu. Þannig var fyrir-
komulagið árið 1960 þegar þessi saga
gerist,“ sagði Gunnlaugur heitinn
sem sagðist enn vera furðu lost-
inn yfir framgöngu og frammi-
stöðu þessa tólf ára drengs
sem hann átti óvenjuleg
samskipti við.Lýsing
hans á því sem gerðist
á Silungapolli þetta
árið er blandin að-
dáun á hvernig
þessi barnungi
drengur náði
því fram
sem hann
stefndi
að.
Reyndi að miðla málum og
milda hugi deiluaðila
„Þegar börnin voru vistuð á Sil-
ungapolli var ég varaformaður
barnaverndarráðs,“ sagði Gunnlaug-
ur.“Ég man að það var vilji margra
að leysa þetta mál með einhverjum
hætti. Þá er það að Sveinbjörn Jóns-
son, hæstaréttarlögmaður og for-
maður Barnaverndarráðs Íslands
fær þá hugmynd að láta Davíð litla
Oddsson miðla málum og milda
hugi deiluaðila. Hér var að sjálf-
sögðu mikið á barnið lagt, aðeins tólf
ára gamlan dreng, en Davíð vildi allt
fyrir hálfsystkini sín gera og mér er
umhyggja hans fyrir þeim ógleym-
anleg. Þegar málin höfðu verið rædd
án sýnilegs árangurs grípur Davíð til
eigin ráða og leggur út í aðgerð sem
enginn hafði búist við. Hann skipu-
leggur rán á systkinum sínum og hef-
ur þau á brott af Silungapolli. Davíð
fékk Odd föður sinn með í þennan
leiðangur sem heppnaðist eins og til
var stofnað. Tókst þeim feðgum að
leyna systkinunum í Reykjavík í að
mig minnir tvo eða þrjá daga. Mér
hefur alltaf þótt þetta kapp Davíðs
sýna hvaða ofurást hann hafði á hálf-
systkinum sínum og mannlega hlýju,
sem er fágæt.“
Doktor Gunnlaugur segir að erfitt
sé að lýsa þessu öllu með orðum. Eft-
ir árangurslitlar samningaumleitan-
ir rænir tólf ára gamall drengur syst-
kinum sínum af Silungapolli án þess
að yfirvöld fái rönd við reist. Davíð
vildi hjálpa systkinum sínum en um
leið sýna fullorðna fólkinu sem hlut
átti að máli að því ástandi sem á var
komið yrði að ljúka. Gunnlaugi og
Sveinbirni Jónssyni, þáverandi for-
manni Barnaverndarráðs Íslands,
ber saman um að þarna hafi Davíð
sýnt mikinn þroska, þó ekki væru að-
gerðir hans réttmætar að mati þeirra,
eins og á stóð.
Fáheyrður kjarkur og leikni
„Ég er viss um að Davíð var sjálf-
ur höfundurinn að ránsferðinni og
skipulagði hana frá upphafi. Hann
vann eftir því lögmáli að í stríði sé
allt löglegt. Hann gat rökrætt við
okkur í barnarverndarráði þó ung-
ur væri en var svo blindur á velferð
systkina sinna að hann sveifst ein-
skis. Mig minnir að hann hafi látið
svo um mælt að engir krakkar væru
svo slæmir að þeir væru ekki bet-
ur komnir hjá foreldrum sínum en í
einhverri stofnun eða fyrirtæki úti í
sveit.“
Doktor Gunnlaugur segist í við-
talinu aldrei gleyma þessu; hversu
hnyttinn, rökfastur og fylginn sér
Davíð hafi verið á þessum árum, að-
eins tólf ára gamall. Hann gaf full-
orðnum mönnum ekkert eftir og
hafði sigur að lokum þótt leiðirnar
sem hann valdi að settu marki hefðu
ekki verið hefðbundnar eða í takt við
gildandi reglur.
„Aldrei bjóst ég við að Davíð yrði
stjórnmálamaður. Ég hélt að hann
yrði listamaður. En eftir á að hyggja,
þegar maður skoðar baráttu hans
fyrir velferð hálfsystkina sinna eins
og hér hefur verið lýst, þá má segja
að þar hafi Davíð sýnt á sér pólitísku
hliðina með útsjónarsemi, fáheyrð-
um kjarki og leikni,“ sagði doktor
Gunnlaugur Þórðarson í þessu sam-
tali fyrir bók Eiríks Jónssonar fyrir
átján árum.
Húsið sem hinn tólf ára gamli davíð Oddsson bjargaði
systkinum sínum úr á silungapolli var rifið undir miðjan ní-
unda áratug síðustu aldar. Þar má segja að ræst hafi heit
það sem hann gaf systkinum sínum um að láta jafna húsið
við jörðu.

nokkrar vangaveltur höfðu verið um framtíð húsanna að
silungapolli. Vatnsveitan og borgaryfirvöld höfðu áhyggj-
ur af að starfsemi í húsunum kynni að spilla fyrir vatnsból-
um reykvíkinga í gvendarbrunnum. um þetta var farið að
ræða þegar árið 1979 og hélt sú umræða áfram í nokkur ár.
Það var þó ekki fyrr en davíð Oddsson var orðinn borgar-
stjóri sem skriður komst á málin.
FjaRlægt eða RiFið?
Veturinn 1983 til 1984 komust ráðamenn og embættis-
menn á þá skoðun að nauðsynlegt væri að fjarlægja
byggingarnar við silungapoll. Ekki voru þó allir á
sammála um hvaða leið skyldi fara. Bygginganefnd
samþykkti fyrir sitt leyti að húsin yrðu rifin en fór fram á
að álits umhverfisráðs yrði leitað. umhverfisráð fékk
borgarminjavörð á sinn fund. niðurstaðan var sú að mælt
var með að auglýst yrði eftir félagasamtökum sem vildu
eignast húsið. skilyrði væri þá að samtökin flyttu húsið á
sinn kostnað. sex tilboð bárust auk þess sem starfs-
mannafélag reykjavíkur óskaði eftir að fá húsið með það
fyrir augum að flytja það að úlfljótsvatni. Innkaupastofn-
un reykjavíkur lagði hins vegar til að tilboði Björns
nokkurs sigurðssonar yrði tekið. umhverfisráði fannst þó
betra að húsið væri auglýst aftur fyrir félagasamtök og
lagði það til við borgarráð. Þetta var 1. mars 1984.
fimm dögum síðar fjallaði borgarráð um málið. Þá var
ákveðið að húsið skyldi rifið frekar en að auglýsa það
aftur. stóra húsið var rifið en guðmundur gíslason
skrúðgarðyrkjumaður fékk leyfi fyrir að fjarlægja tvær
viðbyggingar gegn því að ganga vel frá þar sem grunnur
hússins var áður. önnur viðbyggingin þoldi ekki
flutninginn en í hinu er enn búið.
loFoRðið eFnt
niðurstaðan varð því sú að loforðið sem davíð gaf yngri
systkinum sínum þegar hann frelsaði þau tólf ára gamalt
var efnt. stóra húsið á silungapolli var jafnað við jörðu.
Ekki er þó vitað hvort þarna séu bein tengsl á milli og rétt
að hafa í huga að stefnt hafði verið að því að fjarlægja
húsið. Ekki náðist í davíð Oddsson í vikunni en hann er
erlendis. aðrir sem komu að málinu eru sumir látnir og
aðrir búnir að gleyma hvernig ákvörðun um niðurrif bar
að. Eina sem ljóst er af skjölum úr borgarkerfinu frá
þessum tíma er að nokkur áhugi var fyrir að flytja húsið
annað, borginni að kostnaðarlausu, en ekki var gengið
að þeim tilboðum.
Vangaveltum um framtíð hússins sem eitt sinn hýsti Barna-
dvalarheimilið við Silungarpoll lauk með ákvörðun um niður-
rif þess. Nokkrir höfðu áður lýst áhuga fyrir að fjarlægja húsið
á eigin kostnað og koma fyrir annars staðar.
Barnaheimilið
jafnað við jörðu
Nokkur áhugi var á að flytja
húsið annað, borginni að
kostnaðarlausu, en ekki var
gengið að þeim tilboðum.