Dagblaðið Vísir - DV - 23.02.2007, Blaðsíða 48

föstudagur 23. febrúar 200748 Helgarblað DV
Draugabærinn StokkSeyri
Sjávarþorpið Stokkseyri lætur
ekki mikið yfir sér þegar keyrt er
niður eftir freðnum Flóanum. Þar er
engu að síður gífurlegt framboð af-
þreyingar á ekki stærri bletti. Í stað
þess að búa í kvótalausu fiskvinnslu-
plássi á vonarveli hafa Stokkseyring-
ar snúið vörn í sókn. Frumkvöðlarn-
ir stefna að því að Stokkseyri verði
senn einn stærsti ferðamannastað-
ur í nágrenni Reykjavíkur.
Kajak og humar
Þetta byrjaði allt fyrir um ellefu
árum á róðri og sjávarfangi. Þó ekki
alveg á sama grundvelli og verið
hafði um aldur og ævi. Í stað þess
að pakka humrinum í kassa, frysta
og flytja úr landi var farið að sjóða
hann og steikja á staðnum. Hum-
arveislurnar við fjöruborðið urðu
fljótt víðfrægar og ísrúntur höfuð-
borgarbúa varð að humarrúnti.
Það var enginn maður með mönn-
um nema hafa fengið sér humar
við ströndina.
Bátarnir sem róið var á voru
heldur ekki teinæringarnir sem
Þuríður formaður stýrði styrkri
hendi, heldur kajakar úr trefjaplasti
sem liðu eftir Löngudæl á lygnum
sumarkvöldum.
Bátarnir flúðu með brúnni
Eftir að Óseyrarbrúin kom hafa
trillurnar og fiskvinnslan að mestu
flust til Þorlákshafnar. Björn Ingi
Bjarnason hóf fiskvinnslu í frysti-
húsinu árið 1999 ásamt félaga sín-
um Einari Einarssyni. Húsið hafði
þá staðið autt í þrjú ár. Þegar fyr-
irtæki þeirra Hólmaröst tók við
frystihúsinu fékk menningin þar
fyrst inni. Björn Ingi segir að lát-
inn menningarfrömuður hafi ver-
ið upphafið. „Það má segja að fyrsti
tónninn hafi verið sleginn þegar
starfsmannafélag Hólmarastar hélt
upp á afmæli Páls Ísólfssonar þann
12. október 2000. Hann var nátt-
úrulega Stokkseyringur og sá sem
hóf menningarlíf Stokkseyrar til
vegs og virðingar á ný.“
Björn Ingi segir það strax hafa
verið ljóst að menningin myndi
leysa fiskinn af. „Við gerðum okk-
ur alveg grein fyrir því frá byrjun
að fiskurinn myndi fyrr eða seinna
verða fyrir, sem varð raunin, því við
erum flutt til Þorlákshafnar. Við
vorum samt bara glöð að víkja fyrir
menningunni.“
Málarar í matfisks stað
Fyrst fluttu inn málarar og lista-
menn. Elvar Guðni kom fyrstur inn
af málurunum árið 2001 og hefur
síðan haft vinnustofu og sýninga-
raðstöðu á annarri hæðinni þar
sem sér yfir Flóann upp að Ing-
ólfsfjalli. Dætur hans bættust síð-
an í hópinn með sína listsköpun
og Elínborg Kjartansdóttir gler-
listakona. Eini orgelsmiður lands-
ins, Björgvin Tómasson, hefur líka
vinnustofu sunnan megin í hús-
inu með útsýni yfir brimið. Þá hef-
ur Sjöfn Haraldsdóttir málari kom-
ið sér fyrir í litlu húsi á torginu fyrir
framan frystihúsið.
Eitt tilkomumesta málverk El-
vars til minningar um Pál Ísólfsson,
Brennið þið vitar, er í samkomu- og
sýningarsalnum á þriðju hæðinni
og er orðið eins konar táknmynd
fyrir húsið, að mati Björns Inga.
Þegar samnefnt karlakórslag Páls
er spilað kviknar á vitum, annesj-
um og skerjum hringinn í kringum
landið á flennistóru málverkinu.
Draugabær í jákvæðri
merkingu
„Það héldu margir þegar kvót-
inn fór að Stokkseyri myndi verða
draugabær, týndur og tröllum gef-
inn“, segir Björn Ingi. „Að vissu leyti
má segja að það hafi orðið raunin,
en í jákvæðri merkingu. Fyrst fluttu
draugarnir inn og nú eru tröllin
komin líka. En bærinn hefur sjald-
an verið meira lifandi eða betur
merktur á kortinu.“
Draugasetrið opnaði í frysti-
húsinu árið 2003, í framhaldi af
draugaferðum Guðmundar Tyrf-
ingssonar og Þórs Vigfússonar. Þeir
leigðu hluta af húsinu af Hólma-
röst og bjuggu mórum og skottum
heimili. Á síðasta ári lét Hólmaröst
vættunum eftir restina af húsinu,
nú er bara lítill hluti af húsinu enn
lagður undir hreistur og hausa. Álf-
ar fluttu inn um áramótin og tröllin
á þorranum. Enn eitt aðdráttaraflið
fyrir ferðamenn er ísbarinn í gamla
frystiklefanum þar sem hægt er
að fylgjast með norðurljósum á
hvaða árstíma sem er – og fá sér eitt
brennivínsstaup til að ylja sér.
Þjóðfræðimiðstöð
Vættasafnið er orðið til fyrir hug-
myndaauðgi og framkvæmdagleði
þriggja manna. Kumpánarnir Þór
Vigfússon og Bjarni Harðarson eru
titlaðir stjórnarformenn, hvor fyrir
sínu safninu. Eldmóðurinn liggur
hins vegar ekki síður hjá hógvær-
um ungum manni sem víkur sér
fimlega undan öllu hrósi. Benedikt
Guðmundsson rekur vættaheimil-
ið og stefnir á frekari uppbyggingu.
„Við erum rétt að ljúka við heim-
kynni álfa og trölla en það er margt
fleira sem við ætlum að setja upp.
Næst á dagskránni er að þróa þjóð-
fræðimiðstöð, með fræðslu bæði
fyrir útlendinga og Íslendinga. Við
sjáum líka fyrir okkur að hingað
komi skólabörn, fræðist og leysi
verkefni tengd þjóðsögunum og
öðrum fróðleik. Við höfum jafnvel
hug á að leggja í útgáfustarfsemi.“
Einstakt veiðisafn
Þegar keyrt er inn í þorpið taka
margir eftir frumlegu safni á hægri
hönd. Veiðisafnið er það eina sinn-
ar tegundar á Norðurlöndum og
þótt víðar væri leitað að sögn safn-
stjórans Páls Reynissonar. „Fólk alls
staðar að er gáttað að sjá þetta safn
enda erum við með allt frá upp-
stoppuðum músum upp í gíraffa til
sýnis og 26-28 byssur að auki. Við
höfum líka nokkra gripi frá Nátt-
úrugripasafninu.“
Veiðisafnið er afrakstur tíðra
veiðiferða hans og konu hans
Fríðu Magnúsdóttur. „Við erum að
stækka safnið og bæta við heilum
200 fermetra sýningarsal sem opn-
ar í maí. Þar verður meðal annars
sebrahestur og tvö ljón sem við
skutum með einskota skammbyssu
í Suður-Afríku. Það hefur gengið
mjög vel hjá okkur, það komu 7.012
manns hingað í fyrra. Margir af
þeim sem heimsækja okkur koma
aftur og aftur.“
Afþreying fyrir börnin
Stokkseyri hefur líka sinn eig-
in dýragarð fyrir þá sem vilja frek-
ar sjá lifandi dýr. Reynir Már Sig-
urvinsson og Svanfríður Louise
Jones opnuðu Töfragarðinn árið
2005. Yfir 11 þúsund manns komu
í fyrrasumar til að skoða dýrin og
leyfa börnunum að skoppa um
í leiktækjunum. Eins og flestir í
þorpinu eru þau að stækka og bæta
við þjónustuna. „Okkur langar að
bæta við grillaðstöðu í Töfragarð-
inum. Við erum líka nýtekin við
tjaldstæðinu á staðnum og erum
að bæta aðstöðuna þar fyrir sumar-
ið. Það skilar sér í aukinni aðsókn
eftir því sem ferðamenn stoppa
lengur.“ Reynir segist sjá mun á því
hvað ferðamenn eyði miklum tíma
í þorpinu eftir því sem afþreyingar-
framboðið eykst. „Þetta styður allt
hvað annað, það er ekki spurning,“
segir hann.
Reynir og Svanfríður tóku einn-
ig við kajakaleigunni í fyrrasumar
og segja vertíðina vera að lengjast.
Síðustu gestirnir í fyrra hafi róið
þann 20. nóvember og þeir fyrstu í
vor eigi pantað 9. mars.
Stokkseyrarsvítan
Magnús Sigurjónsson ætl-
ar einnig að bjóða ferðamönnum
gistingu og stefnir á að opna gisti-
heimilið Silfurstjörnuna í maí.
„Það eru fjögur herbergi á neðri
hæðinni og svo er svíta á efri hæð-
inni.“ Stokkseyri er lágreistur bær
og Flóinn flatur, því er útsýnið strax
orðið býsna gott úr lúxusþakíbúð á
annarri hæð. Gistiheimilið er mið-
svæðis í þorpinu, rétt við fótbolta-
völlinn og sundlaugina. Ef út í það
er farið er reyndar flest í litlu þorpi
skammt frá öðru. Og ef þarf að
komast lengri vegalengdir má allt-
af rölta yfir götuna og leigja vespu í
Shell-skálanum.
Magnús er brattur og eldmóð-
ur hans endurspeglar uppgang-
inn í þorpinu. „Þetta er bara byrj-
unin. Við ætlum líka að taka annað
hús hér í sömu línu og breyta því í
gistihús á næstu árum. Mig grun-
aði fyrir löngu að fólk myndi sækja
til Stokkseyrar, ströndin hér er svo
falleg. Það er fleira hér en fiskurinn
sem hægt er að lifa af.“
HErDíS SigurgríMSDóttir
blaðamaður skrifar: herdis@dv.is
Vinnslusalir gamla frystihússins á Stokkseyri hýsa vættir og í frystiklefanum getur fólk fengið sér staup á ís-
barnum og horft á norðurljósin. Þreytist gestir á þjóðsögunum geta þeir skoðað húsdýr eða uppstoppuð veiðidýr,
nú eða skellt sér á kajak. Svo er líka hægt að leigja sér vespu og rúnta út að Knarrarósvita og fara í fjöruna.
Þegar kvótinn hvarf frá Stokkseyri töldu margir að þorpið
myndi leysast upp í sumarhúsabyggð fyrir stönduga Reyk-
víkinga. Þökk sé frumkvæði og atorkusemi gera Stokkseyr-
ingar nú út á forvitna og sísvanga ferðamenn og sífellt bæt-
ist í afþreyingarflóruna. Um síðustu helgi var opnað álfa-,
trölla- og norðurljósasetur í Menningarverstöðinni í gamla
frystihúsinu og flestir hafa stórar hugmyndir um frekari upp-
byggingu.
„Það er fleira hér en
fiskurinn sem hægt er
að lifa af.“
gistiheimilið Silfurstjarnan
Magnús sigurjónsson ætlar að opna
gistiheimili í maí og fleiri síðar.
DV-Mynd Þorvaldur Magnússon