Læknablaðið - 15.04.1983, Page 46

128
LÆKNABLADID
kólesteról lækkar mjög mismikið. Pannig varð
nánast engin breyting á serum-kólesteróli níu
kvenna og átta karla, prátt fyrir ráðgjöf, en
aðrir einstaklingar lækkuðu serum-kólesteról
allt að 100 mg %. Án efa er skýringar þessa að
leita að hluta í misgóðri svörun við breyttu
mataræði, en einnig hversu samviskusamlega
einstaklingar fylgdu matarráðgjöf. Þar að auki
var matarráðgjöfin engan veginn stöðluð,
heldur fyrst og fremst löguð að möguleikum
hvers og eins og áhuga á að breyta fæðu-
venjum sínum. Að sjálfsögðu var pó ævinlega
leitast við að minnka hlut mettaðrar fitu í
fæðunni, en auka í pess stað neyslu á kolvetna-
ríku grófmeti. Magn fitu í ráðlögðu fæði var
yfirleitt um 30 % orku og hlutfall fjölómett-
aðra og mettaðra fitusýra (FÓFS/MFS) um
0.5. Til samanburðar telst fitumagn í algengu
íslensku fæði vera um 40 % orku og hlutfall
FÓFS/MFS um 0.2(13).
Þótt þannig hafi greinilega verið reynt að
skerða hlut fitunnar talsvert og breyta samsetn-
ingu hennar, þá verður ekki að sama skapi
sagt, að ráðlagt hafi verið einhvers konar
sjúkrafæði. Til dæmis borða ýmsar Suður-
Evrópupjóðir fæði með svipað mettunarhlut-
fall fitu og í ráðlagða fæðinu. Boð og bönn
voru engin, og allar ráðleggingar eins frjáls-
legar og frekast var unnt til að forðast kvíða
eða leiða sjúklinga vegna breytinga á matar-
æði.
Á pví leikur lítill vafi, að matarráðgjöf á rétt
á sér við meðferð hyperkólesterólemíu. Rann-
sóknir frá Noregi hafa sýnt, að unnt er að
fækka dauðsföllum af völdum kransæðasjúk-
dóma með matarráðgjöf, að minnsta kosti
meðal miðaldra karla (6) og okkar niðurstöður
sýna, að íslendingar taka slíkri ráðgjöf vel.
Læknar eru oft á tíðum illa í stakk búnir til að
veita slíka meðferð vegna ónógrar undirstöðu
í næringarfræði. Því er ástæða til að bæta og
auka kennslu í næringarfræði við læknadeild
og jafnframt auðvelda læknum að fá aðstoð
sérfróðra aðila í pessum málum.
PAKKIR
Höfundar pakka starfsfólki Göngudeildar
Landspítalans fyrir mjög góða aðstoð. Einnig
pökkumviðstarfsfólkiRannsóknarstofuHjarta-
verndar fyrir blóðfitumælingar. Gerði Helga-
dóttur er pökkuð vélritun pessarar greinar.
SUMMARY
One hundred and twenty six hypercholesterolaemic
patients were advised on nutrition and diet in an
outpatient clinic in Reykjavik. Dietary advice inclu-
ded lowered saturated fat intake primarily by
decreasing consumption of butter and lard, but
increasing consumption of cereals, potatoes, vegeta-
bles, fish and lean dairy products. In three months
serum cholesterol had decreased from 332 mg/dl
initial value, to 299 mg/dl among women and 283
mg/dl among men. These values remained essential-
ly unchanged for 24 months. Clearly, dietary coun-
celling, involving relatively modest changes in diet,
can produce substantial reductions in serum chole-
sterol of hypercholesterolaemic subjects.
HEIMILDIR
1. Marmot MG. Epidemiological basis for the
prevention of coronary heart disease. Bull Wld
Hlth Org 1979; 57: 331.
2. Lewis B. Dietary prevention of ischaemic heart
disease — a policy for the 80’s. Brit Med j 1980;
281: 177.
3. Sigurdsson G. Arfgeng hyperkólesterólemía.
Læknablaðið 1980; 66: 103.
4. Glueck CJ. Dietary fat and atherosclerosis. Am ]
Clin Nutr 1979:32:2703.
5. Truswell AS. Diet and plasma lipids — a
reappraisal. Am J Clin Nutr 1978; 31: 977.
6. Hjerman I et al. Effect of diet and smoking
intervention on the incidence of coronary heart
disease. Lancet 1981; II: 1303.
7. Shekelle RB et al. Diet, serum cholesterol and
death from coronary heart disease. New Engl J
Med 1981:304:67.
8. The Icelandic Heart Association. Report A III.
Health Survey in the Reykjavik area, Stage I.
Serum B-lipoproteins, cholesterol and triglyce-
rides in Icelandic males aged 34-61 years. 1974.
9. Sigurdsson G. et al. Screening for health risks:
How useful is a questionnaire response showing
positive family history of myocardial infarction,
hypertension or cerebral stroke? Acta Med
Scand (in press).
10) Tsikawa TT et al. A study of heparin manganese
chloride method for determination of plasma
alphalipoprotein cholesterol concentration. Li-
pids 1976; 11:628.
11. Ederer F. Serum cholesterol changes. Effects of
diet and regression toward the mean. J Chron
Dis 1972:25:277.
12. Bierman EL, Brunzell J D. Interrelation of athero-
sclerosis, abnormal lipid metabolism, and dia-
betes mellitus. In: Diabetes, Obesity and Vascu-
lar Disease, Ritstjórar: Katzen HM, Mahler RJ.
Halsted Press 1979.
13. Ragnarsson JÓ, Stefánsdóttir E. Neyslukönnun
Manneldisráðs íslands 1979-1980. Fjölrit RALA
nr. 74, 1981.