Læknablaðið - 15.04.1987, Blaðsíða 11

LÆKNABLAÐIÐ
119
meta áhrif þess á árangur meðferðar.
Undirritaður telur þó að hér sé um mjög
þýðingarmikið atriði að ræða, sem vert sé að gefa
gaum, ekki síst inni á spítala. Það skiptir miklu
máli, að viðkomandi komist sem fyrst í meðferð,
ef hann á annað borð þarf á henni að halda, en
auk þess skiptir að sjálfsögðu meðferðin sjálf
miklu máli, bæði utan spítala og innan. í þessu
sambandi verður að segja það læknum utan
Reykjavíkur til hróss að undirbúningur fyrir
flutning og meðferð meðan á flutningi stendur
virðist vera orðin virkari en áður var. Með
almennari menntun sjúkraflutningsmanna og þá
um leið bættri fyrstu meðferð ætti þetta enn að
batna.
Við skiptingu á áverkum í bráðar, hægbráðar og
hægfara innanbastsblæðingar var bæði miðað við
ástand við komu og útlit við aðgerð, en ekki tíma
eingöngu, enda er slíkt mjög á reiki í öðrum
könnunum. Útbreitt heilamar var greint hjá
sjúklingum með tiltölulega neikvæða
heilaæðamyndatöku, en lélegt
meðvitundarástand, þ.e. í dvala eða lakara
ástandi.
í öllum tilfellum var um meira en eitt ár að ræða
frá slysi þar til könnunin var gerð. í öðrum
rannsóknum á bata sjúklinga eftir höfuðáverka
hefur meðal annars komið fram, að 60%
sjúklinga hefur náð bata sínum innan þriggja
mánaða og 80-90% innan sex mánaða. Andlegur
bati verður oftast nær innan árs en líkamlegur
bati getur átt sér stað lengur, jafnvel nokkur ár.
Söfnun upplýsinga og geymsla þeirra er
mikilvæg, meðal annars vegna samanburðar siðar
meir, en ekki að sama skapi skemmtileg aflestrar.
öðruvísi verður það þó ekki gert. Slíkar
upplýsingar geta þó líka verið bæði fróðlegar og
gagnlegar jafnvel strax. Ýmislegt kann í raun að
vera öðruvísi en ætlað var og ýmsu má breyta í
ljósi þess. Það var og mín reynsla af þessari
könnun.
Allir sjúklingarnir sem þessi könnun fjallar um
voru í umsjá taugaskurðlækna Borgarspítalans,
Bjarna Hannessonar og Kristins
Guðmundssonar.
Þakkir: Sérstakar þakkir eru færðar Aroni
Björnssyni lækni, fyrir hjálp hans og Elínu
ísleifsdóttur læknafulltrúa fyrir vélritun og
frágang á töflum.
SUMMARY
Admissions of of 425 patients with serious head injuries
to the Intensive Care Unit, Borgarspítalinn, Reykjavík
in the period 1973-1980.
Of 1435 patients with head injuries admitted to
Neurosurgery at the City Hospital in Reykjavík,
Iceland, during the years 1973-1980, there were 425
patients (30%) admitted to the ICU, 291 adults and 134
children (32%). Males were 321 and females 104. Half
of the patients were less than 25 years old.
Traffíc accidents were the most common cause of injury
with falls in the second group. This is just the opposite
to the ratio in the whole group (1). The difference is
especially prominent in children. Together these two
cause 79% of all head injuries in the ICU-patients.
Other causes like assault and gunshots are quite rare.
Whatever the cause it has much effect on both the type
of injury and its seriousness.
Treatment consisted of as rapid transfer to the hospital
as possible, from wherever in the country, by ambulance
or a plane, diagnosis with plain X-rays and
angiography, control of increased ICP and operation
when necessary.
In children a poor outcome or death did only occur after
traffic accidents. In people between 15-24 years old this
kind of outcome was still tvice more common after this
than after other types of accidents.
HEIMILDIR
1. Guðmundsson K, Björnsson A. Höfuðáverkar.
Sjúklingar vistaðir á Borgarspítala 1973-1980.
Læknablaðið 1983; 69: 131-7.
2. Guðmundsson K. Höfuðáverkar og umferðarslys.
Sjúklingar vistaðir á Borgarspítala 1973-1980.
Læknablaðið 1985; 71: 50-2.
3. Guðmundsson K. Höfuðáverkar hjá börnum.
Sjúklingar vistaðir á Borgarspítala 1973-1980.
Heilbrigðisskýrslur. Fylgirit 1986 nr. 1: 43-7.
4. Fleischer AS, Barrow DL. Axioms on head injury.
Hosp Med 1982; 18: 66a-66X.
5. Teasdale G. Acute impairment of brain function -
1. Assessing conscious level. Nurs Times 1975; 71:
914-17.
6. Teasdale G, Galbraith S, Clarke K. Acute
impairment of brain funtion - 2. Observation
record chart. Nurs Times 1975; 71: 972-3.
7. Teasdale G, Jennett B. Assessment of coma and
impaired consciousness. A practical scale. Lancet
1974; 2: 81-4.
8. Fischer RP, Carlson J, Perry JF. Postconcussive
hospital observation of alert patients in a primary
trauma center. J Trauma 1981; 21: 920-4.
9. Overgaard J, Hvid-Hansen O, Land AM, Pedersen
KK, Christensen S, Haase J, Hein, O, Tweed WA.
Prognosis after head injury based on early clinical
examination. Lancet 1973; 2: 631-5.
10. Ransohoff J, Fleischer A. Head injuries. JAMA
1975; 234: 861-4.
11. Hitchcock ER. Treatment of head injuries. Nurs
Times 1974; 70: 1193-5.
12. Gennarelli TA, Spielman GM, Langfitt TW,
Gildenberg PL, Harrington T, Jane JA, Marshall