Læknablaðið - 15.08.1987, Qupperneq 40

224
LÆKNABLAÐIÐ
Bjarni: Það er heilmikið svigrúm til að bæta
framhaldsmenntun hér í helstu sérgreinum
læknisfræði, þar með töldum
heimilislækningum, en það getur ekki komið i
stað þeirra samskipta sem við höfum haft og
höfum enn í gegnum framhaldsmenntun lækna
erlendis. Til lengri tíma litið yrði þetta stórslys,
sem leiddi til gæðarýrnunar i læknisþjónustu á
íslandi.
Ég er hins vegar ekki mjög svartsýnn. íslendingar
eru það fáir, njóta mikillar góðvildar erlendis og
hafa getið sér gott orð, þannig að ég trúi ekki að
þessi staða komi upp.
Haukur: Fyrir skömmu sat ég fund hér í
Reykjavík í nefnd sem kallast Nordisk
kontaktorgan för lakarnas vidare utbildning, og
starfar í tengslum við Nordisk federation för
medicinsk undervisning.
Á þessum fundi var meðal annars rædd sérstaða
íslands varðandi framhaldsnám lækna og
tíundað, að á síðustu árum hafa leiðir til
framhaldsnáms fyrir íslenska lækna verið að
lokast hægt og bítandi, bæði í Evrópu og
Bandaríkjunum. Eins og kunnugt er skall hurð
nærri hælum í Bandaríkjunum nú í vor og verður
málið tekið upp þar aftur. Augljóst er að
framhaldsnám fyrir íslenska lækna í
Bandaríkjunum hangir á bláþræði.
Að því er ég best veit eru þrír íslenskir læknar við
framhaldsnám í Danmörku, 15 í Noregi og um
180 í Svíþjóð. Kunnugir menn í Sviþjóð segja, að
sífellt verði erfiðara fyrir íslenska lækna að
komast í sérnám á háskólasjúkrahúsum,
kennslusjúkrahúsum eða stærri sjúkrahúsum.
Á þessum fundi var rætt hvort hægt væri að gera
eitthvað sérstakt fyrir íslendinga af því að við
erum svo »fáir og góðir«. Ræddir voru
möguleikar að hefja skipulagt sérnám að hluta til
hér á landi í tilteknum sérgreinum. Rætt var um
12 mánuði eða 24 mánuði, en allir voru sammála
um að sérnám ætti aldrei að taka allt hér á landi,
hvort sem sérgreinin er stór eða lítil. Hugsanlegt
er að búta námið niður á þennan hátt í
framtíðinni, en líklegt er að í öllum undirgreinum
verði að sækja sérnám til útlanda. Rætt var um
möguleika á samningi um það að íslenskir læknar
ættu kost á tilteknum framhaldsnámsstöðum við
háskólasjúkrahús í að minnsta kosti þremur
Norðurlandanna, Danmörku, Noregi og Svíþjóð.
Ákveðinn kvóti yrði settur fyrir hverja sérgrein og
þannig tryggt að íslendingar gætu gengið að
eyrnamerktum stöðum. Menn voru ekki alveg
sammála um nauðsyn þessa og hvort þetta leiddi
til góðs, vegna þess að þetta gæti lokað öðrum
möguleikum sem ella væru opnir og þannig
fækkað heildarmöguleikum fyrir íslenska lækna
til framhaldsnáms á Norðurlöndum.
KOSTNAÐUR í HEILBRIGÐISÞJÓNUSTU
Bjarni: Ég vil koma að efni sem Ólafur minntist á
í upphafi varðandi kostnað við
heilbrigðisþjónustu. Þróun í heilbrigðiskerfinu og
heilbrigðismálum almennt ræðst mjög af ytri
skilyrðum, og forsendur allra þessara umræðna
eru að hér verði áframhaldandi hagvöxtur og
velsæld.
En við hljótum að spyrja hve lengi landsmenn séu
reiðubúnir að eyða þetta stórum hluta
þjóðartekna til heilbrigðismála og hvar mörkin
séu. Það má spá dálítið í þetta út frá þróun í
Evrópu og Bandaríkjunum hjá þeim þjóðum sem
eru lengra komnar á þessari braut. Það kemur í
ljós að því auðugri sem þjóðirnar eru þeim mun
meiru hlutfallslega eru þær tilbúnar að eyða til
heilbrigðismála. Hjá Evrópuþjóðum hefur komið
í ljós síðustu 15-20 árin, að fyrir hver 10<% í
aukningu landsframleiðslu, hafa útgjöld til
heilbrigðismála aukist um 14%.
Þetta endurspeglar pólitískan vilja til að veita
fjármagni til heilbrigðismála og sýnir væntanlega
það mat sem bæði almenningur og
stjórnmálamenn hafa á gildi heilbrigðisþjónustu,
en það eru ákveðin mörk. í Bandaríkjunum
virðist þeim náð og ef til vill líka í Svíþjóð, þar
sem 10% af landsframleiðslu renna til
heilbrigðismála.
Hjá okkur fara 6,7% af Iandsframleiðslu til
heilbrigðismála. íslendingar hafa mun minni
þjóðartekjur en fyrrnefndu þjóðirnar, en haldi
þjóðartekjur og landsframleiðsla áfram að aukast
á Islandi má búast við að þetta fari í sama farveg
og eytt verði tiltölulega meiru til heilbrigðismála.
Hins vegar ræðst þróunin mikið af því hvernig
tekst til með læknisþjónustu, hvernig læknum
tekst að halda trausti almennings, en fram til
þessa held ég að þeim hafi tekist það mjög vel.
Ef við lítum á hvernig þessi þróun getur haft áhrif
á stöðu lækna árið 2000, þá hefur ísland flesta
lækna allra þjóða eða 230 á 100.000 íbúa. Næst
kemur Svíþjóð með 213 og Japanir hafa 128
lækna á 100.000 íbúa. Þrátt fyrir þetta tel ég
svigrúm fyrir fleiri lækna á íslandi. Það verður að
hafa í huga að landið er strjálbýlt, sem leiðir til
heldur lélegrar nýtingar á læknum og hér er veitt