Læknablaðið - 15.10.1988, Side 21

LÆKNABLAÐIÐ
315
NABLAÐIÐ
THE ICELANDIC MEDICAL JOURNAL
Læknafélag íslands og
Læknafélag Reykjavíkur
I4R
74. ÁRG. OKTÓBER 1988
LÆKNISLEGAR
SKAMMSTAFANIR
Sú var tíðin, að íbúar þessa lands komust vel af og
voru fyllilega ánægðir með að þekkja tvær
skammstafanir, nefnilega SÍS og KEA. Þetta átti
jafnt við um lækna og aðra, en læknar þekktu
eina til viðbótar, sem var (og er) tbc.
Reyndar þekktu menn lengi vel skammstöfunina
DDPA - Det Danske Petroleums Aktieselskab, á
íslensku útlagt »danskir djöflar pína alþýðuna«.
Mismenntaðir sérfræðingar upplýsingaaldarinnar
hérlendis og erlendis eru hins vegar að pína
alþýðuna með fleiri og fleiri skammstöfunum; hér
innanlands má minna á SÍBS, BSRB, BHM,
BHMR, FEF, FIAF, AIDS, OECD, að ógleymdu
FÍLUMHEIL!
Á sjúkrahúsum hérlendis og í máli lækna ber líka
meira og meira á þessum skammstöfunum.
Margar eru orðnar fastar í vitund manna, einkum
tvístefjur, svo sem MS, RA, MÍ, enda vel
skilgreindar, en aðrar eu torskildari og lengri og
þarfnast margar hverjar sérstakra skýringa.
Ein slík skammstöfun, FUO, ruddi sér rúms hér
fyrir allnokkrum árum. Forvitni mín leiddi mig til
að afla nánari vitneskju um hana, eftir að mér
varð Ijóst að mín eigin túlkun, »fannst undir
ofni,« hlaut að vera röng. Eins og obbinn af
þessum skammstöfunum er þessi úr ensku og
þýðir »Fever of Unknown Origin.«
Af mörgu er taka, eða hvað heldur þú lesandi
góður að DISH tákni? Það vill svo til að það
snertir áhugasvið mín, svo ég get frætt þig á því
að það stendur fyrir »Diffuse Idiopathic Skeletal
Hyperostosis.« - Og þarna er ég kominn að
kjarna málsins.
Mjög margar af þessum margstafa
skammstöfunum, (sem í raun eru engan veginn
almenningseign) virðast lýsa illskiljanlegum
einkennum eða sjúkdómsmyndum, þar sem vel
flest er óklárt. Enginn er alsaklaus í þessum
efnum. í minni sérgrein notum við nokkrar
skammstafanir, aðallega um rannsókaaðferðir og
hafa sumar verið misskildar og mistúlkaðar af
notendum.
Það sem opnaði flóðgáttir penna míns var alveg
ný útgáfa, sem ég hnaut um á röntgenbeiðni í dag:
»SIADH(S)«. Mér er sagt að þetta tákni
»Syndrome of Inappropriate Antidiuretic
Hormone (Secretion)«, en ég er í raun alveg
jafnnær!
Mér hefur dottið í hug, að allmargar af þessum
skammstöfunum verði til í tímaritsgreinum, og
eigi e.t.v ekki að fara lengra.
Einhvers staðar verða ungir læknar og
læknastúdentar sér úti um þennan ófögnuð,
væntanlega hjá eldri kollegum og kennurum. Því
eru það tilmæli mín til þeirra, að vera ekki að slá
um sig með þessum æ fleiri og æ torráðnari
engelsku skammstöfunum.
Með MASH-kveðju,
4. júlí 1988
Ásmundur Brekkan