Læknablaðið - 15.08.1990, Side 5

LÆKNABLAÐIÐ 1990; 76: 277-82
277
W. Peter Holbrook (1), Gunnar Torfason (1), Hafsteinn Eggertsson (1), Karl G.
Kristinsson (2)
SÝKLALYF GEFIN AF TANNLÆKNUM TIL AÐ
KOMA í VEG FYRIR HJARTAÞELSBÓLGU
ÚTDRÁTTUR
Gerð var könnun á notkun íslenskra
tannlækna á sýklalyfjum til forvama
gegn hjartaþelsbólgu, hjá sjúklingum með
áhættuþætti. Könnunin var gerð með
spumingalista, sem sendur var til allra
starfandi tannlækna á íslandi. Svör bámst
aðeins frá 68 af 204 tannlæknum (33%).
Um 57% þeirra sem svöruðu höfðu notað
sýklalyf í forvamarskyni einhvem tímann
á undangengnum sex mánuðum. Kjörlyfið
reyndist vera penisillín, en tímasetning
sýklalyfjameðferðarinnar reyndist vera mjög
mismunandi hjá þeim sem svöruðu, og fáir
reyndust fylgja íslensku ráðleggingunum.
Niðurstöðumar voru áþekkar niðurstöðum
sem fengust í svipaðri könnun sem gerð var
í Skotlandi 1981. Forvamarmeðferð skoskra
tannlækna batnaði til muna, eftir að farið var
að mæla með einskammtagjöf amoxýsillíns
fyrir tannaðgerðir. Könnun okkar bendir til
þess að þörf sé á að breyta ráðleggingum
hérlendis um forvamarsýklalyfjameðferð,
þannig að hún verði auðveldari, enda hefur
slíkum ráðleggingum verið komið á víða í
Evrópu.
INNGANGUR
Árlega greinast á íslandi að meðaltali sjö
tilfelli hjartaþelsbólgu af völdum baktería,
og á árunum 1976-1985 dóu 24 einstaklingar
af völdum þess sjúkdóms (dánartíðni 34%)
(1). I fimmtungi tilfella valda viridans
keðjukokkar sýkingunni (1), en sambærilegar
tölur frá Bretlandi og Svíþjóð eru 48% og
33% (2,3). Ljóst er að bakteríur komast út
í blóðið við tannaðgerðir og að þær geta
valdið hjartaþelsbólgu hjá einstaklingum
með skaddaðar hjartalokur, gervilokur og
ákveðna hjartagalla. Talið er að rekja megi
allt að 30% tilfella hjartaþelsbólgu beint
Frá tannlæknadeild Háskóla íslands (1) og sýkladeild
Landspítalans (2).
til undangenginnar tannaðgerðar (4). Hjá
einstaklingum með slæmar tennur og góma
geta munnbakteríur einnig komist inn í
blóðrásina við tannburstun og við að tyggja
mat. Af þessum ástæðum er talið brýnt
að einstaklingar, sem eiga á hættu að fá
hjartaþelsbólgu, haldi tönnum sínum og
gómum í góðu lagi og taki sýklalyf fyrir
Table 1. The recommendations of the American Heart
Association (1977) for endocarditis prophylaxis in dental
surgery.
I. Áætlun A: Forvarnir fyrir flesta fulloröna sjúklinga
A. Sjúklingar sem hafa ekki penisillínofnæmi:
1. Ein milljón eininga af kristölluöu penisillíni í lausn
meö 600.000 einingum af prókaínpenisillíni, gefiö
í vöðva aö minnsta kosti 30 mínútum fyrir
tannaögerö. Síöan 500 mg af
fenoxýmetýlpenisillíni um munn í átta skipti
á sex klukkustunda fresti.
EÐA
2. 2.0 g af fenoxýmetýlpenisillíni um munn aö
minnsta kosti 30 mínútum fyrir tannaögerö, og
síðan 500 mg í átta skipti á sex klukkustunda
fresti.
B. Sjúklingar meö penisillínofnæmi og sjúklingar á
lágskammta penisillínmeöferö í forvarnarskyni
fyrir gigtsótt:
1.0 g af erýþrómýsíni um munn
aö minnsta kosti einni og hálfri til tveimur
klukkustundum fyrir tannaðgerð.
II. Áætlun B: Forvarnir fyrir fulloröna sjúklinga
meö mikla áhættu á hjartaþelsbólgu af völdum
sýkta
A. Sjúklingar sem hafa ekki penisillínofnæmi:
Ein milljón eininga af kristölluðu penisillíni
í lausn meö 600.000 einingum af
prókaínpenisillíni, gefiö í vööva aö minnsta
kosti 30 mínútum fyrir tannaögerö. Auk þess
streptómýsín 1.0 g í vööva á sama tíma. Síöan
500 mg af fenoxýmetýlpenisillíni um munn
í átta skipti á sex klukkustunda fresti.
B. Sjúklingar meö penisillínofnæmi:
1.0 g af vankómýsíni í æö hálfri til einni
klukkustund fyrir tannaðgerð, og síöan 500 mg
af erýþrómýsíni um munn í átta sRipti á sex
klukkustunda fresti.