Læknablaðið - 15.08.1990, Blaðsíða 23

LÆKNABLAÐIÐ
293
og valdið bjúg og til lengdar verulegum
ofvexti vefja. Sjúkdómurinn kallast fílaveiki
og dregur nafn sitt af vefjabreytingunum.
Sjúkdómsgreining byggist einkum á því
að finna lirfur í blóðsýnum. Helstu lyf
er díetýlkarbamasínsítrat og hugsanlega
ívermektín.
Ormur þessi er útbreiddur um hita- og
heittempraða beltið. í rannsóknunum að
Keldum var eitt slíkt tilfelli greint í blóðsýni
(1) og mátti rekja smitun til útlanda.
Onchocerca volvulus. Ormur þessi lifir í
bandvef húðarinnar í mönnum og kvendýrin
geta orðið um 4 cm á lengd, en aðeins um
1/3 mm í þvermál. Kvendýrin fæða lirfur
sem ferðast undir húðinni og fara einnig út
í blóðrásina. Bitmý fær lirfumar í sig, þar
þroskast lirfumar áfram og berast að lokum
aftur í menn þegar mýflugumar sjúga aftur
blóð. Þar sem fullorðnu ormamir setjast
að undir húðinni myndast með tímanum
þykkildi. Lirfumar valda óþægindum í húð
og stundum fara þær í augu og geta valdið
blindu. Sjúkdómsgreining byggist á því að
finna orma eða lirfur í vefjasýnum. Helstu lyf
díetýlkarbamasínsítrat, súramín og ívermektín.
Þykkildi eru fjarlægð með aðgerð.
Onnur þessi finnst víða í hita- og
heittempraða beltinu. I rannsóknunum að
Keldum var eitt slfkt tilfelli greint í aðsendu
vefjasýni (1) og mátti rekja smitun til útlanda.
ÞAKKIR
Yfirlit þetta er að hluta byggt á upplýsingum
frá fjölmörgum aðilum sem tengjast
sníkjudýrarannsóknum í starfi sínu. Er
þeim öllum þökkuð góð samvinna. Einnig
vilja höfundar þakka Þorkeli Jóhannessyni
prófessor sem las handritið yfir með tilliti til
lyfjameðferðar.
SUMMARY
A survey of endoparasites found in humans in
Iceland.
At least 29 species of endoparasites capable of
infecting humans have been found in Iceland (see
Table). Only 8 species are definitely endemic, four
are questionable and the remaining species have
probably been acquired abroad. In this review
article all these species are mentioned and briefly
discussed.
HEIMILDIR
1. Richter SH, Eydal M, Skímisson K. Sníkjudýr í
mönnum á íslandi fundin við rannsóknir á árunum
1973-1988. Læknablaðið 1990; 76; 224-5.
2. Faust EC, Russell PF, Jung RC. Craig and Faust's
Clinical Parasitology. Philadelphia: Lea & Febiger.
1984.
3. Katz M, Despommier DD. Gwads R. Parasitic
Diseases. New York. Heidelberg. Berlin: Springer
Verlag, 1982.
4. Piekarski G. Medical Parasitology. New York.
Heidelberg, Berlin: Springer Verlag. 1989.
5. Jóhannesson Þ. Frumdýralyf 1. Fjölritað kennsluhefti
getið út af Rannsóknastofu í lyfjafræði. 1987.
6. Snorradóttir M. Óbirtar niðurstöður.
7. Magnússon S. Persónulegar upplýsingar.
8. Eydal M, Skímisson K, Richter SH. Sníkjudýrið
Cryptosporidium sp. greint í Islendingum. Ráðstefna
um rannsóknir í læknadeild. 4. 11.-12. nóv. 1988. bls
44.
9. Eydal M, Richter, K Skímisson. Gródýrið
Cryptosporidium og sýkingar af völdum þess.
Læknablaðið 1990; 76: 264-6.
10. Gunnarsson E, Hjartardóttir S, Sigurðarson S. Mótefni
gegn Toxoplasma gondii í blóði sauðfjár. Ráðstefna
um rannsóknir í læknadeild 4. 11.-12. nóv. 1988, bls
43.
11. Jónsdóttir KE. Helstu atriði um bogfrymil og sýkingar
af völdum hans. Læknablaðið 1988; 74: 269-77.
12. Jónsdóttir KE, Ámadóttir Þ. Mælingar á mótefnum
gegn bogfrymlum í nokkrum hópum íslendinga.
Læknablaðið 1988; 74: 279-84.
13. Kristinsson KG. Persónulegar upplýsingar.
14. Dungal N. Eradication of Hydatid Disease in Iceland.
NZ Med J 1957; 56: 212-22.