Læknablaðið - 15.10.1990, Qupperneq 42

LÆKNABLAÐIÐ
408
FL mm
12 14 16 18 20 22 24 26 28 30 32 34 36 38 40 42
Gestational weeks
HL mm
Gestational weeks
Mynd 2. Flæðirit með meðaltali og tveimur
meðalfrávikum fyrir lengd lærleggjar (LL) og lengd
upparmsleggjar (LU) frá 12. til 42. meðgönguviku.
1 og aðhvarfsjöfnur í töflu 2. Þriðju gráðu
aðhvarfsjöfnur lýstu best gildum fyrir BPD,
OFD, LL og LU. Annarrar gráðu jöfnur
lýstu MAD gildum aðeins betur með minna
meðalfráviki um kúrvuna (SD = 4.582; r^=
0.94), heldur en línulegt aðhvarf (SD =
4.596; r2= 0.94). Aðhvarfslínur meðalgilda og
tveggja meðalfrávika voru settar inn á flæðirit
(myndir 1, 2, 3).
Samkvæmt jöfnum úr tveimur svipuðum
athugunum frá Danmörku (12) og Svíþjóð
(6), voru reiknuð út meðalgildi fyrir BPD og
MAD á sex punktum og borin saman við gildi
úr þessari athugun (tafla 3).
UMRÆÐA
Þær tölur sem hér birtast lýsa vexti íslenskra
bama meðan þau eru enn í móðurkviði.
Fyrstu viðmiðunartölur fyrir fósturvöxt sem
notaðar voru á íslandi voru skoskar BPD-
mælingar, fengnar með þverskurðarúrtaki. Þær
mælingar voru gerðar með tæki sem var stillt
á meðalhljóðhraðann 1600 m/s í vefjum, en
ekki 1540 m/s eins og nú er almennt notað.
Síðar voru notaðar tölur Campbells (4), en
þær voru unnar úr mælingum á fóstrum
sem fylgt var gegnum meðgönguna. Aðeins
fáar athuganir hafa birst þar sem eðlilegum
vexti hefur verið fylgt í móðurkviði með
þéttum mælingum, sem síðan voru notaðar
til að vinna viðmiðunartölur. Tvær eru frá
Norðurlöndum. Sú fyrri (12) er dönsk og tók
til mælinga frá 48 konum, sú síðari er sænsk
(6), en þar var aðeins 19 konum fylgt eftir.
Tíðni mælinga og úrvinnsla þeirra var svipuð
og í okkar athugun.
Meðalgildin sem hér fundust voru mjög
lík og á hinum Norðurlöndunum varðandi
beinamælingamar (BPD og LL). Vexti
upparmsleggjar hefur ekki verið lýst áður
á Norðurlöndum, en hann var svipaður og
fundist hefur annarsstaðar (13). Aðferðin við
mælingar á BPD og LL var sú sama og oftast
er notuð.
Framvirk langskurðarathugun (longitudinal
study) gefur besta mynd af vexti (14) og
því var sú aðferð valin. Sú athugun, sem
hér er lýst, tók til nær sex sinnum fleiri
kvenna en sú sænska og tvöfalt fleiri en sú
danska. Þessi stærðarmunur ásamt því að
forvalsskilyrði voru rýmri, skýrir að hluta til
víðari dreifingu gilda í þessari athugun, sem
nam 15-50% á mismunandi stigum meðgöngu
miðað við sænsku athugunina og 8-37%
miðað við þá dönsku. I þessari athugun þurfti
aðeins eðlilegan tfðahring og góða almenna
MAD mm
Gestational weeks
Mynd 3. Flæðirit með meðaltali og tveimur
meðalfrávikum fyrir meðalbúkþvermál (MAD) frá 12.
til 42. meögönguviku.