Læknablaðið - 15.10.1990, Page 63

LÆKNABLAÐIÐ
423
Table 1. Weight of the Thyroid gland in Icelanders. Present study within parenthesis.
Sigurjónsson 1939 Johnsen 1967-1976
<25 grams <40 grams
Maies 13,98 grams (17.57 g) Males 16,50 grams (18,95 g)
Females 11,58 gr (13,75 g) Females 14,25 gr (14,71 g)
Sigurjónsson's and Johnsen's studies were done on autopsy material. Sigurjónsson suggested in his study in 1939 that legal autopsy
material might give more reliable figures. The present study was done on legal autopsy material.
adult males (20-79 years) was 19,25 grams and 16,25
grams in females.
Using the same methods as Sigurjónsson and Johnsen
our corresponding figures are shown within parenthesis
in Table 1.
MÁ FORÐA YFIRVOFANDI DREPI í VEF?
Höfundar: Jens Kjartansson, St. Jósefsspítali Hafnarfirði
Flytjandi: Jens Kjartansson
Eftir ýmsar aðgerðir getur orðið blóðþurrð í vef, sem
leiðir til dreps og eyðileggur árangur aðgerðar. Fram
til þessa hefur ekki verið mögulegt að forða eða draga
úr blóðþurrð í vefjum mannslíkamans. Sýnt hefur verið
fram á með fyrri rannsóknum í dýrum, að hægt er að
auka blóðflæði í vef sem þolað hefur blóðþurrð með
skyntaugaefnum (sensory neuropeptides) CGRP og SP
og ennfremur með rafertingu á skyntaugum í húð.
Blóðflæði var mælt í húðflipum 20 sjúklinga, sem höfðu
gengist undir lýtaskurðlækningar með húðflipaaðgerð, þar
sem flipamir sýndu klínísk merki um minnkað blóðflæði.
Blóðflæðið í flipunum jókst marktækt við rafertingu
(ENS) (p<0,001) miðað við placebo ENS. Endurtekin
raferting minnkaði stasa og bjúg marktækt (p<0,001) og
háræðafylling batnaði einnig marktækt (p<0,001).
Niðurstöður þessara rannsókna gefa til kynna að
raferting í blóðþurrð auki blóðflæði og geti hindrað
drep.
MEÐFÆDD VÖNTUN SKEIÐAR, ENDURSKÖPUN
MEÐ FLATRI FYLLINGU
Höfundar: Jens Kjartansson, St. Jósefsspítali Hafnarfirði,
Bengt Körlof, Marc Bygdeman. Karolínska sjúkrahúsið
Stokkhólmi
Flytjandi: Jens Kjartansson
Meðfædd vöntun skeiðar (agenesis og atresia vagina)
er til staðar hjá 1/4-5000 lifandi fæddum stúlkubömum
á Vesturlöndum og var fyrst lýst af Realtus Columbus
1572. Ofannefndur fæðingargalli á sennilega rætur sínar
að rekja til galla í ductus mesonephricus og samfara
honum er oft vansköpun á legi, nýmm og jafnvel í
beinum. Litningagerð stúlknanna er 46 XX og legið
er ekki til staðar í 90% tilfella. Fyrsta einkenni þessa
sjúkdóms er venjulega, að ekki verða neinar tíðir hjá
annars eðlilega þroskuðum konum með eðlileg ytri
kynfæri, það er að segja eggjastokkar starfa eðlilega.
Nauðsynlegt er að rannsaka sjúklinga fyrir aðgerð með
tilliti til ectopisks nýra í grindarholi sem getur verið
frábending fyrir aðgerð.
Lýst er þeim meðfylgjandi formum sem náð hafa
mestum vinsældum á síðastliðinni öld og byggjast
á mismunandi aferðum, það er myndun holrúms á
milli urethrae og rectum, sem látið er gróa ýmist án
húðflutnings eða með, flutningur þarmabúta, endursköpun
með húð eða vöðvaflipum og loks endursköpun með
einföldum þrýstingi án frekari aðgerðar.
Nú á tímum eru notaðar þrjár þessara aðferða: Flipar
eru notaðir við endursköpun stórra skaða til dæmis
eftir krabbameinsaðgerð. Húðtransplantöt og þrýstingur
eru eingöngu notaðar til endursköpunar eftir meðfædda
vöntun vagina.
Þrýstingsaðferð gefur viðunandi árangur í 70-80%
tilfella en meðhöndlunartiminn er mjög langur og
algengur fylgikvilli er framfall skeiðarhúðar. Árangur
endursköpunar skeiðar með myndun holrúms og ígræðslu
húðar með fyllingu hefur sýnt bestan árangur en lýst
hefur verið verulegum óþægindum sjúklinga vegna
fyllingarinnar sem þarf að vera til staðar lengi til að
hindra samdrátt í hinni ágræddu húð. Notast hefur
verið við sívala fyllingu sem leggst illa að anatomíu
grindarhols kvenna og því var árið 1974 hönnuð við
Karolínska sjúkrahúsið í Stokkhólmi ný fylling sem
aðlöguð var anatomíunni og situr þar af leiðandi mun
betur, veldur minni óþægindum og hægt er að koma
henni fyrir í aðgerð við sterflar aðstæður og laga að
passlegri stærð skeiðarholsins. Þessi fylling er flöt og
mjúk og leggst á sama hátt og vagina gerir hjá normal
konu. Fyllingin er hönnuð þannig að hún ræsir stöðugt
fram sárið.
Rannskaður var árangur tíu kvenna sem gengist
höfðu undir endursköpun skeiðar með flatri fyllingu.
Meðalaldur var 19,5 ár og dreifðist frá 17-24 ára.
Uterus vantaði í allar konumar og einungis annar
eggjastokkur var til staðar hjá tveimur. Introitus
og clitoris voru til staðar hjá öllum sjúklingum.
Sjúklingamir vom skoðaðir einu til tíu ámm eftir aðgerð
og að þeirra dómi var árangur góður, vagina mældist 7-
8 cm. djúp. Kostir flatrar fyllingar em að hún er léttari
og þægilegri fyrir sjúklinginn, fellur vel að anatomíu
grindarholsins og ræsir út hið transplanteraða svæði.
TELESCOPE AÐGERÐ Á BRJÓSTUM
Höfundur: Jens Kjartansson, St. Jósefsspítali Hafnarfirði
Flytjandi: Jens Kjartansson
Helstu sköpulagsaðgerðir á brjóstum byggja á flutningi
brjóstvörtu á kirtil og leðurhúðflipa ofar á brjóstið,
brottnám brjóstavefs og/eða húðar neðar af brjósti og
þekja undir brjóstvörtu er fengin með miðlægum og
hliðlægum húðflipum sem mætast undir brjóstvörtum. I
langflestum tilvikum er hægt að notfæra sér áðumefnda
aðferð til formbreytinga á brjóstum með góðum árangri.
Þó eru að minnsta kosti tvö afbrigði af formgöllum
á brjóstum þar sem erfitt getur verið að ná góðum