Læknablaðið - 15.02.1991, Blaðsíða 15

LÆKNABLAÐIÐ
57
öllum þremur helstu áhættuþáttum
kransæðasjúkdóms á tímabilinu 1968-1988
meðal karla og kvenna (reykingar, kólesteról,
slagbilsþrýstingur). Neyslutölur sýna að
neysla fitu úr mjólkurvörum og smjörlíki
hefur minnkað um 20% á tímabilinu 1970-
1988 og skýrir það talsverðan hluta þeirrar
kólesteróllækkunar sem orðið hefur (6.2%
meðal karla og 10.5% meðal kvenna).
Utreiknuð heildaráhætta kransæðasjúkdóms
í aldurshópi 45-64 ára hefur lækkað um 34-
37% vegna þessara breytinga á áhættuþáttum
sem er mjög svipuð raunverulegri lækkun
kransæðadauðsfalla í þessum aldurshópi.
Niðurstöður þessara rannsókna gætu því
samrýmst því að skýra megi stóran hluta
fækkunar kransæðadauðsfalla á íslandi
síðustu árin með breytingum á þremur
helstu áhættuþáttum kransæðasjúkdóms, þ.e.
reykingum, kólesteróli og slagbilsþrýstingi.
ÞAKKIR
Höfundar þakka starfsfólki Rannsóknarstöðvar
Hjartavemdar fyrir öflun gagna og rannsókn
sýna. Maríu Henley er þökkuð vélritun
þessarar greinar.
HEIMILDIR
1. Uemura K, Pisa Z. Trends in cardiovascular disease
mortality in industrialized countries since 1950.
World Health Statistics Quarterly 1988; 41 (3); 155-
78.
2. Þjóðleifsson B. Dauðsföll af völdum
kransæðasjúkdóma á íslandi 1951-1976. Læknablaðið
1978; 64: 55-63.
3. Olafsson O, Ragnarsson J. Dánartíðni og ævilengd:
Miklar breytingar síðustu árin. Heilbrigðismál 1982;
30: 11-4.
4. Rafnsson V. Manndauði úr kransæðasjúkdómum
meðal íslenskra karla á tímabilinu 1951 til 1985.
Læknablaðið 1989; 75: 51-5.
5. Segi M. Cancer mortality for selected sites in 24
countries (1950-1957). Tohoku Univ. School of
Medicine, Sendai (1960).
6. World Health Organization. Proposal for the
multinational monitoring of trends and determinants
in cardiovascular disease and protocol (MONICA
project). Geneva: WHO/MNC/82.1, 1983.
7. Rannsóknarstöð Hjartavemdar: MONICA PROJECT;
ICELAND. Manual of operation. Sigfússon N,
Guðmundsdóttir II. Reykjavík, 1985.
8. Tunstall-Pedoe H. Diagnosis, measurement and
surveillance of coronary events. Int J Epidemiol
1989; 18 (1): 169-73.
9. Pajak A. Geographical variation in major risk factors
for men and women. The WHO MONICA project.
World Health Statistics Quarterly 1988; 41: 3-4.
10. Olafsson O, Sigvaldason H, Sigfusson N, Bjomsson
O, Thorsteinsson Th. Manual for epidemiological
study of cardiovascular and some other chronic
diseases in Iceland. Reykjavt"k: The lcelandic Heart
Association, 1969.
Sigfusson N. Hypertension in middle-aged men.
The effect of repeated screening and referTal to
community physicians on hypertension control. Acta
Med Scand, Suppl., 1986.
Bjömsson G, Bjömsson OJ, Davidsson D,
Kristjánsson BTh, Ólafsson Ó, Sigfússon N,
Thorsteinsson Th. Health survey in the Reykjavík
area - women. Stages I-III, 1968-1969, 1971-1972
and 1976-1978. Participants, invitation, response etc.
Reykjavík: Heart Preventive Clinic, 1982.
13. Guðmundsdóltir I. Skráning bráðrar kransæðastíflu.
MONICA-rannsókn Hjartavemdar á íslandi.
Hjartavemd, 1989; 26: 3-5.
14. Sigfússon N, Guðmundsdóttir I, Stefánsdóttir
I, Sigvaldason H. Morbidity and mortality of
myocardial infarction in the MONICA-ICELAND
study 1981-1984. Abstract. XII Scandinavian
Congress of Cardiology, Reykjavik, 1989.
15. Þorgeirsson G, Davíðsson D, Sigvaldason H,
Sigfússon N. Helstu áhættuþættir kransæðasjúkdóms
meðal íslenskra karla og kvenna. Óbirt handrit.
16. Cox DR. Regression models and life tables. J R Stat
Soc 1972; 34: 187-220.
17. Bjömsson OJ, Davíðsson D, Filippusson H,
Sigfússon N, Þorsteinsson Þ. Semm total cholesterol
and triglycerides in Icelandic males aged 41-68 years.
Health survey in the Reykjavík area. Reykjavík:
Heart Preventive Clinic, 1987.
18. Rose GA. Smoking questionnaire for health surveys
conducted by London School of Hygiene and
Tropical Medicine and Guy’s Hospital. London,
1966.
19. Arbók landbúnaðarins. Reykjavík: Framleiðsluráð
landbúnaðarins, 1970, 1975, 1980, 1985, 1987.
20. Guðbjartsson G. Neysla mjólkur og mjólkurvara og
helstu kjöttegunda frá 1960 til og með ársins 1987
deilt á hvem íbúa hvert ár. Reykjavík: Framleiðsluráð
landbúnaðarins, 1988.
21. Hagtíðindi. Iðnaðarvömframleiðsla 56 (12).
Reykjavík: Hagstofa íslands, 1971.
22. Hagtíðindi. Iðnaðarvömframleiðsla 66 (12).
Reykjavík: Hagstofa íslands, 1981.
23. Rifkind BM. Clinical trials of cholesterol lowering.
Atherosclerosis Reviews 1988; 18: 59-70.
24. Dobson AJ. Trends in cardiovascular risk factors in
Australia, 1966-1983: Evidence from prevalence
surveys. Community Health Studies 1987; XI (1):
2-14.
25. Sytkowski PA, Kannel WB, D'Agostino RB. Changes
in risk factors and the decline in mortality from
cardiovascular disease. The Framingham heart study.
N Engl J Med 1990; 322 (23): 1635-41.
26. Hilmarsdóttir E, Valdimarsson G, Þorkelsson G.
Innlend matvælaframleiðsla. I: Manneldi og neysla.
Reykjavík: Heilbrigðisráðuneytið, 1989.
27. Goldman L, Cook EF. The decline in ischaemic
heart disease mortality rates: an analysis of the
comparative effects of medical intervention and
changes in lifestyle. Am Intem Med 1984; 101: 825-
6.
28. Levy RI. The decline in cardiovascular disease
mortality. Am Rev Public Health 1981; 2: 49-70.
29. Dwyer T, Hetzel BS. A comparison of trends of
coronary heart disease mortality in Australia, USA
and England and Wales with reference to three major
risk factors - hypertension, cigarette smoking and
diet. Int J Epidemiol 1980; 9: 65-71.